Günümüzde nüfusun büyük bölümü şehirlerde yaşamakta, üretmediğini tüketmekte, mevsimi dışında ve uzak coğrafyalarda üretilen gıdaları talep etmektedir. Bu durum gıdaların üretildiği yerden çok farklı noktalara ulaştırılmasını gerektirmektedir.
İşte bu uzun tedarik zinciri içerisinde pek çok gıda paketlenerek korunmaktadır. Paketleme, gıdaların bütünlüğünün, yapısının, besin içeriğinin ve duyusal özelliklerinin korunmasında, raf ömrünün uzatılmasında, dışarıdan bulaşmaların engellenmesinde ve fire oluşumunun azaltılmasında etkili olarak kullanılmaktadır.
Elbette gıdaların beğenisini arttırmak üzere pazarlama teknikleri açısından da vazgeçilmezdir.
Sağladığı bu avantajların yanı sıra içerik bilgisi, işletme kodu ve son kullanma tarihi gibi gıdanın denetlenebilmesine ve tüketicilerin korunmasına yönelik bilgilerde pakete kolayca işlenebilmektedir.
Ambalajdan gıdaya çeşitli kimyasallar geçebilmektedir ve bu alanda pek çok çalışma yapılmaktadır. Ancak bu bilimsel çalışmaların tüketiciyle paylaşılması her zaman mümkün olmamaktadır. Bana gelen soruları dikkate alarak bu hafta ve önümüzdeki hafta ambalaj malzemeleri ve gıdaya geçen kimyasallar hakkında bazı bilgileri sizlerle paylaşacağım.
Paketleme sektörü, ortaya çıkan ihtiyaçlara ve problemlere çözüm oluşturmak için sürekli olarak gelişmektedir.
Paketleme sektöründeki hızlı gelişim nedeniyle, esnek ve sert plastik paketleme materyalleri kâğıt, cam ve metal gibi klasik ambalaj materyallerinden daha sık kullanılıyor.
Kâğıt ve kartonlar, genellikle çeşitli bitkisel kaynaklardan üretilmekte olup katkı maddesi olarak dolgu maddesi, nişasta türevleri, rutubet dayanıklılığını artırıcı maddeler, tutucu yardımcılar, biyositler, floresan beyazlatıcılar, yağ geçirmez maddeler ve plastikler içermektedir.
Metal kutular, teneke veya alüminyumdan üretilmektedir. Teneke, lak ile kaplanarak genelde konserve gibi gıdaların ambalajında kullanılırken, alüminyum, içecekler için kullanılmaktadır.
Camın yapımında kullanılan ana maddeler silika, sodyum ve kalsiyum oksittir. Bu maddeler pek çok gıdanın doğal bileşenidirler ve gıda güvenliği açısından önemli olumsuz etkileri yoktur. Cam, sıklıkla geri dönüşüme tabi tutulması nedeniyle tekrar tekrar kullanılan bir malzeme olmasına karşın en güvenli gıda ambalaj materyallerindendir.
Plastikler pek çok formda gıda ambalaj materyali olarak kullanılmaktadırlar. Günümüzde farklı özelliklerde yüzlerce plastik türü bulunmaktadır. Özelliğine göre pek çok kimyasal katkı maddesi içeren plastik ambalajlardan gıdaya, muhafaza koşullarına, süresine ve gıdanın içeriğine göre çeşitli kimyasallar geçebilmektedir.
Bu hafta konuya bir giriş yapmış olalım. Haftaya ambalaj materyallerinden gıdaya geçen kimyasallardan ve sağlık üzerine etkilerinden bahsedeceğiz. Görüşmek dileğiyle…
Prof. Dr. Naim Deniz Ayaz / Diriliş Postası
