İşte Ak Parti'nin belediye planı

2009 belediye seçimlerinde 16 büyükşehir belediyesinin 10 tanesini kazanan Ak Parti, yeni yasa teklifiyle, oy oranında herhangi bir değişiklik olmasa dahi, kazandığı belediye başkanlığı sayısını 14’e çıkaracak
 
 
Yeni belediye tasarısını değerlendiren uzmanlara göre Türk idare sistemi kökten değişiyor.
 
Tasarı yasalaşırsa il genel meclisleri kalkacak, büyükşehirlerde valilerin yetkileri azalacak, belediye başkanların yetkileri artacak
 
TBMM İçişleri Komisyonu tarafından alt komisyona sevk edilen Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile bazı kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde değişiklik yapan tasarı, büyükşehir belediyesi sayısını 29’a yükseltirken, tüm büyükşehirlerin sınırlarını da genişletiyor. Tasarının detaylarını VATAN’a değerlendiren Toplumsal Ekonomik ve Siyasal Araştırmalar Vakfı Başkanı Erol Tuncer, tasarının “Türk idare sistemini değiştirdiğini” söyledi. TESAV Başkanı Tuncer, tasarıda yer alan düzenlemelerle büyükşehirlerde valilerin etkisinin zayıflayacağı, büyükşehir belediye başkanlarının da çok yetkili olacağı yorumunu yaptı.
 
Tuncer şu değerlendirmeyi yaptı:
 
“29 ilde İl Genel Meclisleri kaldırılıyor. Bu çok önemli bir değişiklik. Yani Türk idare sisteminde önemli bir değişiklik getiriyor. İkincisi, Büyükşehrin sınırları içinde yani 29 ildeki köyler kaldırılıyor bu da önemli bir değişiklik. Dolayısıyla köy muhtarlıkları da kalkıyor. Köyler mahalle oluyor. Bunları çok iyi tartışmak lazım, ne getiriyor, ne götürüyor. Bir de görünen o ki, valilerin yetkileri azalıyor büyükşehir belediye başkanı çok yetkili oluyor, ilin tümüne hakim, İl Genel Meclis’i de yok. Merkezi yönetimin yereldeki temsilciliklerinin durumu ne olacak, bu önemli. Bunların açıklığa kavuşturulması gerekiyor. Büyükşehir belediye başkanı bir nevi seçilmiş vali gibi olabilecek. Bunun için uygulamaları görmek gerekecek. Bunları iyice tartışmak lazım.
 
Yeni düzenlemedeki bu çok önemli büyükşehir ve ilçe belediyelerinin ilişkileri de gözden geçirilmeli. Çünkü bu iki birim arasında zaman zaman yetki çekişmeleri oluyor. Yeni düzen getirirken onların arasındaki ilişkiyi gözden geçirmek gerekir. Belde belediyeleri de yurttaşlar için önemli katılım olanakları yaratıyordu. Bunların bazıları kaldırılabilir ama tümünü kaldırmak gerekli mi? Akla şu soru geliyor; Yoksa bu hazırlıklar başkanlık sisteminin alt yapısı mı?”
 
Daha önceki sonuçlara göre yerel seçimde AKP avantajlı
 
Tasarının mevcut haliyle Meclis’te kabul edilmesi durumunda yeni yasa anayasa değişikliği ile Mart 2014 yerine Ekim 2013’de yapılacak yerel seçimlerde uygulanacak olması nedeniyle gözler, yerel seçim sonuçlarını ve büyükşehirlerin partilere dağılımını nasıl etkileyeceğine çevrildi. Yerel seçimlerde adaylara bağlı oy hareketleri olabileceği de düşünüldüğünde sürpriz sonuçlar çıkması ihtimali bulunmasına rağmen, partilerin oy oranlarında 2011’de aldıkları oylara göre hiç değişme olmadığı takdirde hangi büyükşehir belediyesinin hangi partiye gideceği merak konusu oldu.
 
Seçim analizleriyle tanınan TESAV Başkanı Tuncer, idari yapıdaki düzenlemenin önümüzdeki yıl yapılacak seçimi nasıl etkileyeceğini de analiz etti. Tuncer’in 2011 seçim sonuçları baz alarak yaptığı analizler, büyükşehir belediye başkanlıklarının partilere dağılımını değiştirebileceğini, 29 büyükşehir belediye başkanlığının 23’ünü AK Parti’nin, 4’ünü CHP’nin, 2’sini de BDP’nin alabileceğini gösterdi.
 
Tuncer’in hazırladığı tabloların ortaya koyduğu olası sonuçlar şöyle:
 
- 2009 belediye seçimlerinde 16 büyükşehir belediyesinin 10 tanesini kazanan Ak Parti, yeni yasa teklifiyle, oy oranında herhangi bir değişiklik olmasa dahi, kazandığı belediye başkanlığı sayısını 14’e çıkaracak.
 
- 13 yeni büyükşehir belediyesinden 9’unu Ak Parti kazanacak.
 
- Toplam 29 büyükşehir belediyesinden 23’ü Ak Parti’nin olacak. CHP 4, BDP de 2 büyükşehir belediyesi alacak.
 
- 2009’da 3 büyükşehir kazanan CHP, mevcut 16 büyükşehir belediyesinden sadece 1’ini alabilecek, İzmir yine CHP’nin olacak.
 
- Yeni kurulan 13 büyükşehir belediyesinden 3’ü CHP’nin olacak. İzmir’in yanısıra Aydın, Tekirdağ ve Muğla CHP’nin olacak.
 
- Şu anda tek büyükşehir belediye başkanlığına sahip olan BDP Diyarbakır’ın yanısıra Mardin büyükşehir belediyesini de alacak.
 
- AK Parti, 2004 seçimlerinde kazanmış olmasına rağmen 2009 seçimlerinde MHP’ye kaptırdığı Adana, Manisa ve Balıkesir’i geri alacak. Şu anda 1 büyükşhir belediyesine sahip olan MHP, 29 büyükşehir belediyesinden hiçbirini alamayacak.
 
- 2004’de Ak Parti’de olan ancak 2009’da CHP’ye geçen Antalya Büyükşehir Belediyesi, yeniden Ak Parti’ye dönecek.
 
- 2004 ve 2009’da CHP’nin kazandığı Mersin Ak Parti’ye geçecek.
 
- Eskişehir DSP’den Ak Parti’ye geçecek.
 
- Mardin, büyükşehir olunca Ak Parti’den BDP’ye geçecek.
 
- 2009’da bağımsız adayın kazandığı Şanlıurfa Ak Parti’ye geçecek.
 
Yeni düzenleme ile gelecek yenilikler 16’dan 29’a çıkacak
 
Büyükşehir belediyesi uygulaması, 1984 yılında başladı ve sadece Ankara, İstanbul ve İzmir’de büyükşehir belediyesi kuruldu. Daha sonraki yıllarda yapılan yasal düzenlemelerle Adana, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Kayseri, Kocaeli, Konya, Mersin, Sakarya, Samsun da büyükşehir statüsüne geçti. Meclis’teki tasarı ise şu anda 16 olan büyükşehir belediyesi sayısını 29’a çıkarıyor. Tasarı, Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, K.Maraş, Malatya, Manisa, Mardin, Muğla, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon ve Van’da da büyükşehir belediyesi kurulmasını öngörüyor.
 
Tasarıda yer alan diğer düzenlemeler de şöyle:
 
- İstanbul ve Kocaeli’ne ek olarak bütün Büyükşehir Belediyesi sınırları, merkezinde bulunduğu ilin bütününü kapsayacak.
 
- Büyükşehirler içinde kalan ilçe belediyeleri, merkezi olduğu ilçenin tümünü kapsayacak.
 
- 13 Yeni Büyükşehir Belediyesi kurulacak.
 
- Büyükşehirlerin bulunduğu 29 ildeki il genel meclisleri kaldırılacak.
 
- Büyükşehirler sınırları içinde 24 İlçe Belediyesi kurulacak.
 
- Büyükşehirlerin bulunduğu illerdeki köylerin tüzel kişiliğine son verilecek, 16.082 köy mahalleye dönüşecek.
 
- Büyükşehirlerin bulunduğu illerdeki belde belediyeleri ile büyükşehirler dışındaki 52 ilde, nüfusu 2000’in altındaki belde belediyelerinin tüzel kişiliğine son verilecek. Toplam 1.591 belde belediyesi kapanacak.
 

Belediye başkanları seçilmiş vali gibi olacak!
 
2009 belediye seçimlerinde 16 büyükşehir belediyesinin 10 tanesini kazanan Ak Parti, yeni yasa teklifiyle, oy oranında herhangi bir değişiklik olmasa dahi, kazandığı belediye başkanlığı sayısını 14’e çıkaracak
 
Yeni belediye tasarısını değerlendiren uzmanlara göre Türk idare sistemi kökten değişiyor.
 
Tasarı yasalaşırsa il genel meclisleri kalkacak, büyükşehirlerde valilerin yetkileri azalacak, belediye başkanların yetkileri artacak
 
TBMM İçişleri Komisyonu tarafından alt komisyona sevk edilen Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile bazı kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde değişiklik yapan tasarı, büyükşehir belediyesi sayısını 29’a yükseltirken, tüm büyükşehirlerin sınırlarını da genişletiyor. Tasarının detaylarını VATAN’a değerlendiren Toplumsal Ekonomik ve Siyasal Araştırmalar Vakfı Başkanı Erol Tuncer, tasarının “Türk idare sistemini değiştirdiğini” söyledi. TESAV Başkanı Tuncer, tasarıda yer alan düzenlemelerle büyükşehirlerde valilerin etkisinin zayıflayacağı, büyükşehir belediye başkanlarının da çok yetkili olacağı yorumunu yaptı.
 
 
 
Tuncer şu değerlendirmeyi yaptı:
 
“29 ilde İl Genel Meclisleri kaldırılıyor. Bu çok önemli bir değişiklik. Yani Türk idare sisteminde önemli bir değişiklik getiriyor. İkincisi, Büyükşehrin sınırları içinde yani 29 ildeki köyler kaldırılıyor bu da önemli bir değişiklik. Dolayısıyla köy muhtarlıkları da kalkıyor. Köyler mahalle oluyor. Bunları çok iyi tartışmak lazım, ne getiriyor, ne götürüyor. Bir de görünen o ki, valilerin yetkileri azalıyor büyükşehir belediye başkanı çok yetkili oluyor, ilin tümüne hakim, İl Genel Meclis’i de yok. Merkezi yönetimin yereldeki temsilciliklerinin durumu ne olacak, bu önemli. Bunların açıklığa kavuşturulması gerekiyor. Büyükşehir belediye başkanı bir nevi seçilmiş vali gibi olabilecek. Bunun için uygulamaları görmek gerekecek. Bunları iyice tartışmak lazım.
 
Yeni düzenlemedeki bu çok önemli büyükşehir ve ilçe belediyelerinin ilişkileri de gözden geçirilmeli. Çünkü bu iki birim arasında zaman zaman yetki çekişmeleri oluyor. Yeni düzen getirirken onların arasındaki ilişkiyi gözden geçirmek gerekir. Belde belediyeleri de yurttaşlar için önemli katılım olanakları yaratıyordu. Bunların bazıları kaldırılabilir ama tümünü kaldırmak gerekli mi? Akla şu soru geliyor; Yoksa bu hazırlıklar başkanlık sisteminin alt yapısı mı?”
 
Daha önceki sonuçlara göre yerel seçimde AKP avantajlı
 
Tasarının mevcut haliyle Meclis’te kabul edilmesi durumunda yeni yasa anayasa değişikliği ile Mart 2014 yerine Ekim 2013’de yapılacak yerel seçimlerde uygulanacak olması nedeniyle gözler, yerel seçim sonuçlarını ve büyükşehirlerin partilere dağılımını nasıl etkileyeceğine çevrildi. Yerel seçimlerde adaylara bağlı oy hareketleri olabileceği de düşünüldüğünde sürpriz sonuçlar çıkması ihtimali bulunmasına rağmen, partilerin oy oranlarında 2011’de aldıkları oylara göre hiç değişme olmadığı takdirde hangi büyükşehir belediyesinin hangi partiye gideceği merak konusu oldu.
 
Seçim analizleriyle tanınan TESAV Başkanı Tuncer, idari yapıdaki düzenlemenin önümüzdeki yıl yapılacak seçimi nasıl etkileyeceğini de analiz etti. Tuncer’in 2011 seçim sonuçları baz alarak yaptığı analizler, büyükşehir belediye başkanlıklarının partilere dağılımını değiştirebileceğini, 29 büyükşehir belediye başkanlığının 23’ünü AK Parti’nin, 4’ünü CHP’nin, 2’sini de BDP’nin alabileceğini gösterdi.
 
Tuncer’in hazırladığı tabloların ortaya koyduğu olası sonuçlar şöyle:
 
- 2009 belediye seçimlerinde 16 büyükşehir belediyesinin 10 tanesini kazanan Ak Parti, yeni yasa teklifiyle, oy oranında herhangi bir değişiklik olmasa dahi, kazandığı belediye başkanlığı sayısını 14’e çıkaracak.
 
- 13 yeni büyükşehir belediyesinden 9’unu Ak Parti kazanacak.
 
- Toplam 29 büyükşehir belediyesinden 23’ü Ak Parti’nin olacak. CHP 4, BDP de 2 büyükşehir belediyesi alacak.
 
- 2009’da 3 büyükşehir kazanan CHP, mevcut 16 büyükşehir belediyesinden sadece 1’ini alabilecek, İzmir yine CHP’nin olacak.
 
- Yeni kurulan 13 büyükşehir belediyesinden 3’ü CHP’nin olacak. İzmir’in yanısıra Aydın, Tekirdağ ve Muğla CHP’nin olacak.
 
- Şu anda tek büyükşehir belediye başkanlığına sahip olan BDP Diyarbakır’ın yanısıra Mardin büyükşehir belediyesini de alacak.
 
- AK Parti, 2004 seçimlerinde kazanmış olmasına rağmen 2009 seçimlerinde MHP’ye kaptırdığı Adana, Manisa ve Balıkesir’i geri alacak. Şu anda 1 büyükşhir belediyesine sahip olan MHP, 29 büyükşehir belediyesinden hiçbirini alamayacak.
 
- 2004’de Ak Parti’de olan ancak 2009’da CHP’ye geçen Antalya Büyükşehir Belediyesi, yeniden Ak Parti’ye dönecek.
 
- 2004 ve 2009’da CHP’nin kazandığı Mersin Ak Parti’ye geçecek.
 
- Eskişehir DSP’den Ak Parti’ye geçecek.
 
- Mardin, büyükşehir olunca Ak Parti’den BDP’ye geçecek.
 
- 2009’da bağımsız adayın kazandığı Şanlıurfa Ak Parti’ye geçecek.
 
Yeni düzenleme ile gelecek yenilikler 16’dan 29’a çıkacak
 
Büyükşehir belediyesi uygulaması, 1984 yılında başladı ve sadece Ankara, İstanbul ve İzmir’de büyükşehir belediyesi kuruldu. Daha sonraki yıllarda yapılan yasal düzenlemelerle Adana, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Kayseri, Kocaeli, Konya, Mersin, Sakarya, Samsun da büyükşehir statüsüne geçti. Meclis’teki tasarı ise şu anda 16 olan büyükşehir belediyesi sayısını 29’a çıkarıyor. Tasarı, Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, K.Maraş, Malatya, Manisa, Mardin, Muğla, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon ve Van’da da büyükşehir belediyesi kurulmasını öngörüyor.
 
Tasarıda yer alan diğer düzenlemeler de şöyle:
 
- İstanbul ve Kocaeli’ne ek olarak bütün Büyükşehir Belediyesi sınırları, merkezinde bulunduğu ilin bütününü kapsayacak.
 
- Büyükşehirler içinde kalan ilçe belediyeleri, merkezi olduğu ilçenin tümünü kapsayacak.
 
- 13 Yeni Büyükşehir Belediyesi kurulacak.
 
- Büyükşehirlerin bulunduğu 29 ildeki il genel meclisleri kaldırılacak.
 
- Büyükşehirler sınırları içinde 24 İlçe Belediyesi kurulacak.
 
- Büyükşehirlerin bulunduğu illerdeki köylerin tüzel kişiliğine son verilecek, 16.082 köy mahalleye dönüşecek.
 
- Büyükşehirlerin bulunduğu illerdeki belde belediyeleri ile büyükşehirler dışındaki 52 ilde, nüfusu 2000’in altındaki belde belediyelerinin tüzel kişiliğine son verilecek. Toplam 1.591 belde belediyesi kapanacak.

VATAN / Şule TÜRKER / ANKARA