Geçmişten bugüne kullanımı gittikçe artan küresel hava yollarının güvenliği her yıl Aviation Safety Network’ün (ASN) yayınladığı verilerle gözler önüne seriliyor.
2017 yılının kayıtların tutulmaya başlandığı tarihten beri gerçekleşen en güvenli yıl ilan edilmesinin ardından, 2018 verileri merakla bekleniyordu.
Ancak 2018’de ölümlü kazalarda kaybedilen insan sayısı son beş yılın ortalamasının üzerinde gerçekleşerek 556’yı buldu.
Hollanda merkezli bağımsız bir kuruluş olan Aviation Safety Netwrok (ASN), her yıl 14 ve daha fazla yolcu taşıma ruhsatına sahip sivil uçakları içeren ölümcül uçak kazalarına ilişkin istatistikler yayınlıyor. İstatistiklerde yolcu ve kargo uçakları gibi sivil uçaklara yer verilirken askeri uçakların yaptığı kazalar dahil edilmiyor.
Yılda 37,8 Milyon Uçuş
ASN’nin açıkladığı bilgilere göre, 2018’de dünyada toplam 37,8 milyon uçuş gerçekleşti. Bu uçuşlarda gerçekleşen ölümcül kaza oranına baktığımızda ise 2,5 milyon uçuşta bir ölümcül kaza gerçekleştiğini görmekteyiz. ASN’nin yayınladığı verilere göre, geçtiğimiz yıl toplam 15 ölümcül uçak kazasında 556 kişi öldü. Bu ölümcül uçak kazası sayısı ile 2018 yılı, tarihteki en güvenli 3. yıl olarak kayıtlara geçti. Öte yandan ölen kişi sayısı üzerinden bir değerlendirme yapıldığında, 2018 yılı en güvenli 9. yıl olarak karşımıza çıkıyor.
Buna paralel olarak ASN’nin CEO’su Harro Ranter’in açıklamasına göre, uçuş güvenliği son yıllarda önemli ölçüde arttı. Ranter, 10 yıl önceki kaza oranının bugün gerçekleşmesi halinde 2018 yılında 39 ölümcül kaza meydana gelmesi gerektiğini dile getirdi. Son 20 yıllık dönemde gerçekleşen uçak kazalarına baktığımızda, her ne kadar sürekli olmasa da Ranter’ın sözünü ettiği gibi kaza sayısında önemli bir azalış olduğunu söyleyebiliriz.
Bunun yanı sıra, ASN’nin verilerine göre, 1945’ten bugüne kadar ölümcül uçak kazalarının en çok meydana geldiği ülkelerin başında ABD geliyor. Buna göre 1945 yılından bu yana ABD’de toplam 845 ölümcül uçak kazasında 10.791 kişi hayatını kaybetti. Sıralamada ABD’yi; Rusya, Brezilya, Kanada ve Kolombiya izliyor.
Ölümcül uçak kazası sayılarının kıtalara göre dağılımına baktığımızda ise ilk sırada Avrupa karşımıza çıkıyor. Sıralamada Avrupa’yı; Kuzey Amerika, Asya, Güney Amerika ve Afrika izliyor. Ancak kaza nedeniyle yaşanan can kayıplarına baktığımızda, birinci sırada yine Avrupa yer alırken Avrupa’yı bu başlıkta Asya kıtasının takip ettiğini görmekteyiz.
Türkiye’de uçak kazaları
Öte yandan, Türkiye’de gerçekleşen uçak kazalarına ilişkin resmi bir istatistik yayınlanmıyor. Ancak haber sitelerinden derleme ilgili bilgilere ulaşılabiliyor. Türkiye’de meydana gelen ilk uçak kazası 1954 yılında Adana’da 25 kişinin ölümüyle sonuçlanmıştı. Bunun yanı sıra, birçoğumuzun hafızasında yer edinen bir diğer hadise 1959 yılında dönemin başbakanı Adnan Menderes’in geçirdiği uçak kazası. Söz konusu kaza Türkiye sınırları içinde gerçekleşmezken kazada 6 kişi kurtulmuş ve 14 kişi hayatını kaybetmişti.
Bununla birlikte; Türkiye sınırları içinde meydana gelen ve en fazla ölümle sonuçlanan uçak kazalarından biri, 1963 yılında gerçekleşen ve Ulus faciası olarak da bilinen uçak kazası. Lübnan havayolu şirketi Middle East Airlines firmasına ait bir yolcu uçağı ile Türk Hava Kuvvetlerine ait bir nakliye uçağının çarpışması sonucu meydana gelen kaza, ağır bir bilanço ile sonuçlanmıştı. Ankara semalarında çarpışan uçakların Ulus semtine düşmesi nedeniyle kazada toplam 120 kişi hayatını kaybetmişti.
Hafızalarda yer edinen bir diğer havayolu faciası, 1976 yılında İstanbul-Antalya seferini yapan Antalya adlı uçağın Isparta yakınlarında düşmesiydi. Pilotun Isparta şehrinin ışıklarını Antalya sanması nedeniyle inişe geçen uçak, Toros Dağları’nda bulunan Karatepe’ye çakılmıştı. Kazada toplam 154 kişi yaşamını yitirmişti. Bu haliyle kaza, Türkiye’de meydana gelen ve en fazla can kaybıyla sonuçlanan uçak kazası olarak tarihe geçti.
2000’li yılların ilk ölümcül uçak kazası ise 2003’ün Ocak ayında THY’nin İstanbul-Diyarbakır seferini yapan Konya adlı uçağının Diyarbakır’a inişi esnasında düşmesi sonucu meydana gelmişti. 75 kişinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanan kazanın, uçağın yoğun bir sis kütlesine girmesi nedeniyle gerçekleştiği belirtiliyor.
Türkiye sınırları içinde gerçekleştiği bilinen en güncel ölümcül uçak kazası ise 2007 yılına ait. Atlasjet’in İstanbul-Isparta seferini yapan uçağı, Isparta yakınlarında düşmüş ve kazada yolculardan ve mürettebattan kimse kurtulamamıştı. Kaza ile ilgili dava açılmış ve dava senelerce sürmüştü. 57 kişinin ölümüyle sonuçlanan kazanın uzayan davasında, World Focus Havayolları'na ait olan ve Atlasjet yolcularını taşıyan MD83 tipi uçağın arızalarının olduğu ve uçuş yapmaması gerektiği ortaya çıkmıştı. Uçakta Süleyman Demirel Üniversitesi’nde düzenlenen bir fizik konferansına giden bilim insanları ve akademisyenlerin de olması ayrıca gündem olmuştu.
Kaynak: Doğruluk Payı - İrem DOĞANIŞIK
