Raporda şu görüşlere yer verildi:
SALIPAZARI BARAJI YAPILAMADI
Terme Çayının iki kolunun birleştiği Salıpazarı İlçe Merkezinde, önceki yıllarda orta ayakları kargir kompozit tabliyeli olarak yapılmış ve 4 açıklıklı köprü mevcuttur.
Salıpazarı Belediye binası ve yanındaki yapının adeta ırmak kesitini daraltırcasına, ırmak taşkın sahasına yapılmış olmaları ve belediye binası yanındaki yukarıda sözü edilen eski köprü ayakları doğal akışın önünde önemli bir engel oluşturmuştur.
Dere yataklarının temizliğinin de zamanında ve yeterince yapılmamış olduğu kanaatindeyiz. Kent merkezinde, Terme Çayı ana kolu üzerinde, sağlı sollu koruma yapıları yapılmış ancak, bu koruma yapıları İlçe Merkezinin yaklaşık 1,5 km membaında (Güneyinde) yapılacak olan Salıpazarı Barajı da dikkate alınarak projelendirilmiştir. Buna karşın, taşkın koruma amacına da hizmet etmek üzere projelendirilen ve ihalesi yapılan Salıpazarı Barajının (kamulaştırma sorunları ve ödenek yetersizliği gibi nedenlerle) yapılamamış olması da taşkının önemli sebepleri arasında sayılabilir.
Salıpazarı Barajı yaklaşık 60 m yüksekliğinde, Taşkın Koruma, İçme suyu Temini ve Sulama amaçlı olarak planlanmış ve projelendirilmiş olup, 2017 yılında ihalesi yapılmış (Yapım süresi 2017-2020), ancak ödenek yetersizliğinden henüz istenilen seviyeye getirilememiştir.
Yine şehir Merkezinde “Salıpazarı İlçe Merkezinin Terme Çayı ve Yeşildere Islahı 2.Kısım” inşaatı devam etmektedir.
Dere yataklarına çok yakın yerleşimler ve hatta taşkın sahası ve dere yatakları içerisindeki yapıların varlığı, uygulanacak olan her türlü taşkın koruma planını yetersiz hale getirebilecektir.
SORUNUN KENTLEŞME AÇISINDAN KAYNAĞI POÜLİST YAKLAŞIMLAR
Yukarıda da belirttiğimiz üzere, plansız, çarpık ve kaçak yapılaşma, çıkartılan imar afları ile bu gibi olumsuzlukların özendirilmesi ve ödüllendirilmesi v.b. gibi popülist yaklaşımlardır.
Terme çayını besleyen iki kol Salıpazarı merkezde 90 derecelik bir açı ile birleşerek kavşak noktası oluşturmaktadır. Bu kavşak birleşim noktasında bulunan eski taş ayaklı köprünün tasarım hataları, aynı kavşak noktasında adeta kanalın içine inşa edilmiş binalar, (ki bu binaların bir kısmının kamuya ait olması veya kamu tarafından kullanıyor olması düşündürücüdür), oluşan aşırı yağışta taşkının en önemli sebebi haline gelmiştir. Anılan noktanın yüksek debi ile akan suyun seyrinde yarattığı direnç, köprünün devamında suyu yatağının dışına çıkararak yerleşim alanlarına yönlendirmiştir.
Yaşanan felaketi, aslında selden ziyade su yatağına yapılan müdahalelerin, oluşturulan köprülerin ve su yatağında mevcut yapılaşmaların yarattığı taşkın olarak adlandırmak gerektiği sonucu ortaya çıkmaktadır.
Salıpazarı’nda oluşan aşırı yağışın Terme ilçesinde oluşturduğu su baskınlarının gerekçesi olarak, daha önce yaşanan benzer hadiselerde olduğu gibi, suyun denize ulaşmasında karşılaştığı engeller karşımıza çıkmaktadır.
Köprü alt kotlarının yetersizliği, sık planlanmış köprü ayakları, Karadeniz Bölünmüş Otoyolunun suyun önünde yarattığı set etkisi gibi nedenler, suyun denize akışını zorlaştırıcı unsurlar haline gelerek su baskınlarına yol açmıştır.
Taşkınlardan, bir önceki taşkında olduğu gibi Terme’nin doğusunda yer alan araziler, yerleşim yerleri, Karadeniz otoyolu ve Terme Sanayi Sitesi etkilenmiş, Terme merkezde iki adet yaya köprüsü yıkılmıştır.
SONUÇ OLARAK
Dünyada yaşanmakta olan iklim değişiklikleri de dikkate alınarak, dere yatakları üzerinde yapılacak taşkın koruma yapılarının ve mevcut köprülerin hidrolik hesap kriterleri ve buna bağlı olarak kesit hesapları bilimsel yollarla yeniden değerlendirilmelidir. Olumsuzluk yaratan ve birbirine çok yakın bulunan köprülerden bazıları kaldırılmalıdır. Veya, yıkılıp yeniden projelendirilerek yapılmalıdır.
Salıpazarı özelinde, taşkın koruma amacına da hizmet etmek üzere projelendirilerek ihalesi yapılmış olan Salıpazarı Barajının, ödenek, kamulaştırma v.b. problemleri çözülerek en kısa sürede tamamlanması sağlanmalıdır.
Terme Özelinde, taşkın koruma amaçlı sel kapanı biran önce yapılmalıdır.
GÖZLEM İSTASYONLARI KURULMALIDIR
Özellikle şehir merkezlerindeki yoğun betonlaşma-beton kaplama vb. nedenlerle oluşan ısı adacıkları sonucu meydana gelen kısa süreli kuvvetli yağışlar için Bölgesel Gözlem istasyonları tesis edilerek, yeni iklim verilerinin elde edilmesi ve hidrolik hesaplarda artabilecek maliyetlere de katlanılarak, bölgesel yeni verilerin kullanılmasının daha uygun olacağını düşünmekteyiz.
Şehir merkezlerinde yağmur drenaj kesitleri artırılmalı, betonlaşmadan vazgeçilip, daha fazla toprak/yeşil alanlar bırakılmalıdır.
Dere yataklarına uygunsuz müdahalelerin önüne geçilmeli, engel oluşturan yapılar kaldırılmalı ve olumsuzluklar giderilmelidir. Bu konuda, yöre halkının eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi de sağlanmalıdır.
Dere yataklarının, mevsimsel ve düzenli olarak temizliklerinin yapılması gerekmektedir.
Kentlerimizin, yağmur suyu alt yapılarının bir an önce tamamlanması, mevcut alt yapıların mevsimsel temizliklerinin de düzenli olarak yapılması sağlanmalıdır.
Can ve mal kaybına neden olan bu felaketin bölgemiz ve ülkemiz için son olmasını diliyoruz. Bilim ve tekniğe dayalı yaklaşımlarla, gerekli önlemlerin en kısa sürede alınmasının ve hayata geçirilmesinin önemle altını çizmekteyiz.
