Samsun Mimarlar Odası, Yürütmeyi Durdurma kararına Samsun Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Atakum Belediye Başkanlığı ve müteahhit firma tarafından yapılan itiraz sonucunda verilen red kararını kamuoyuyla paylaştı.
İşte Karar;
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Samsun Bölge İdare Mahkemesi İkinci İdari Dava Dairesi’ nce işin gereği düşünüldü;
Dava; Samsun İli Atakum İlçesi 115 ada, 2 parsel sayılı taşınmaza komşu 8425 ada 9 parsel sayılı taşınmaz üzerinde ofis ve işyeri yapılmak üzere verilen 20.07.2018 tarih ve 683 sayılı yapı ruhsatı ile ruhsatın dayanağı imar durum belgesi ve tevhit işlemlerinin iptali istemiyle açılmıştır.
2577 sayılı idari yargılama usulü kanunu’nun 27/2. Maddesine göre Danıştay veya idari mahkemeler idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda yürütmenin durdurulmasına karar verilebilir.
İMAR MEVZUATINA AYKIRI
Dosyanın incelenmesinden; mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu hazırlanan 29.08.2019 tarihinde idare mahkemesi kayıtlarına giren bilirkişi raporunda; ‘’ dava konusu 8425 ada 9 parsel sayılı taşınmazın toplam alanının 7.087,68 m2 belirlenmesi sırasında Taks; imar yöneltmeliğine göre Emsal (kask); 2,20 olarak belirlendiği, buna göre yapılacak yapıda Taks’ın (7087,60x0,60=4.561,92 m2 )olacağı yapının Kaks’ının ise ;(7087,68m2x2.20=15.592,90 m2)olması gerektiği dava konusu ruhsat eki 19/07/2018 onay tarihli mimari proje incelendiğinde, taks:-kaks:15.592,78 m2 olarak yazıldığı, dava konusu yapı ruhsatında yapının taban alanının 6.956 m2 olarak belirlendiğinin görüldüğü, mimari projeye göre 3 bodrum katın gömülü olması nedeniyle zemin üzerinde kalan zemin kat tabliye alanında /zemin kat tabliye bürüt alanı : 4561.982m2)yönetmeliğe göre taks’a dahil olmayan alanlar (yangın merdiven evi , asansör boşlukları, ışıklıklar, çöp ve atık ayrıştırma bacaları, hava bacaları,şaftlar) çıkartıldığında ( 4.561,92 m2- 142,00 m2=4419,91m2)olduğu, bu haliyle Taks değerinin ; (4.419.92/7087,68m2=0,62)olarak hesaplandığı, bu halde de imar yönetmeliğinde hükme bağlayan %60 Taks oranının %2 oranında aşıldığının ‘’belirtildiği görüldüğünden, dava konusu yapı ruhsatının bu yönüyle de imar mevzuatına aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Ayrıca : davalı idare tarafından ofis ve işyeri olarak ruhsatlandırılan yapının, ‘’3 bodrum kat+zemin kat+3 normal kat’’ olarak ve 87 adet bağımsız bölüm dükkan şeklşinde planlandığı, bağımsız bölümlerin 68 adedinin dükkan, 22 adedinin dükkan eki (depo) 1 adedin market, 4 adedin kafeterya, 2 adedin restoran ve 12 adedinin yiyecek dükkanından oluştuğu, dükkan alanının 16.265 m2 , kafeterya+yiyecek dükkanı+ restaurant Alanının1.682 m2, market alanının 827 m2 olmak üzere toplam 18.77 m2 olduğu, yapıya ilişkin projenin bu haliyle Alışveriş Merkezi Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde alışveriş merkezi projesi olarak kabul edilmesi gerektiği ve söz konusu alışveriş merkezinin 38.820 m2 yapı inşaat alanına sahip olduğu anlaşılmaktadır.
25.11.2014 günlü, 29186 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin 6. maddesinin 3. Fıkrasında: bu yönetmeliğe tabi projeler için Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir kararı alınmadıkça bu projelerle ilgili teşvik, onay, izin , Yapı ve kullanım ruhsatı verilemeyeceği,15. Maddesinde; bu yönetmeliğin Ek-2 listesinde yer alan projeler ile Kapsam dışı değerlendirilen projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesinin planlanması halinde, mevcut proje kapasitesi ve kapasite artışları toplamı ile birlikte projenin yeni kapasitesi ek-2 listesinde belirtilen projeler, seçme, eleme kriterlerine tabi olduğu, 19. Maddesinde; Bu Yönetmelik kapsamındaki projelerde “ÇED Olumlu” kararı alınmaksızın başlanan faaliyetler Bakanlıkça, “ÇED Gerekli Değildir” kararı alınmaksızın başlanan faaliyetler ise mahallin en büyük mülki amiri tarafından süre verilmeksizin durdurulur. "ÇED Olumlu" ya da "ÇED Gerekli Değildir" kararı alınmadıkça yatırıma ilişkin durdurma kararı kaldırılmaz.
“ÇED Olumlu" ya da "ÇED Gerekli Değildir" kararı alınmaz ise, yatırımcı faaliyet alanını eski haline getirmekle yükümlü olduğu belirtilmiş, Yönetmeliğin eki Ek-2 sayılı listesinin 39. Sırasında; Alışveriş merkezleri (10.000 m2 ve üzeri kapalı inşaat alanı) projeleri seçme eleme kriterleri uygulanacak projeler arasında sayılmıştır.
Olayda; Samsun İli, Atakum İlçesi, Mimar Sinan Mahallesinde, 8425 ada, 9 parsel sayılı taşınmaz üzerinde yapılmak istenen ve Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca niteliği itibariyle alışveriş merkezi projesi olarak kabul edilmek zorunda olunan yapının toplam dükkan alanının 18.774 m2, toplam yapı inşaat alanının ise 38.820m2 olduğu, bu haliyle 10.000 m2’den daha fazla kapalı alana sahip olan alışveriş projesinin yukarıda anılan Çevre Etki Değerlendirmesi Hakkında Yönetmeliğin 15. Maddesi uyarınca seçme eleme kriterlerine tabi projeler arasında yer aldığı, bu nedenle de söz konusu proje ile ilgili olarak çevresel etki değerlendirmesi süreci işletilerek Yönetmeliğin 6. Maddesinin 3. Fıkrasındaki açık düzenleme çerçevesinde proje hakkında ‘’Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir’’ kararı alınmadıkça bu proje ile ilgili yapı ruhsatı düzenlenmesine olanak bulunmadığı, dava konusu yapı ruhsatının verilmesinden önce ise çevresel etki değerlendirmesi sürecinin işletilmediği görüldüğünden, dava konusu yapı ruhsatında bu yönden de hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; dava dosyasında mevcut bilgi ve belgelere göre, Mahkemece yürütmenin durudurulması istemi hakkında verilen kararda yasaya aykırılık bulunmadığından, itirazların yukarıda belirtilen gerekçeler eklenmek suretiyle reddine, 13/11/2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.” denilmektedir.
Samsun 2.İDARE MAHKEMESİ’nin 16/10/2019 tarih 2018/1275E. sayılı Atakum Belediyesi Yapı Ruhsatı hakkındaki YD kararı, Atakum Belediyesi tarafından uygulanmış ve dava konusu 20.07.2018 tarih ve 683 sayılı yapı ruhsatı İPTAL edilmiş olup, AVM’ye ruhsat verme yetki ve görevi Alışveriş Merkezi Hakkında Yönetmelik gereğince Samsun Büyükşehir Belediyesine aittir.
ANCAK; 2019/615 Y.D. İtiraz Nolu kararında da belirtildiği üzere; Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmelik hükümleri gereğince AVM olan Samsun İli, Atakum İlçesi, Mimar Sinan Mahallesinde, 8425 ada, 9 parsel sayılı taşınmaz üzerinde yapılmış yapıya Samsun Büyükşehir Belediyesi tarafından, kaçak yapılan bahsekonu AVM’ye YAPI RUHSATI verilebilmesi için öncelikle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (İl Müdürlüğü) ve/veya Samsun Valiliği tarafından Çevre Etki Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik gereğince çevresel etki değerlendirmesi sürecinin işletilmesi zorunludur.
Bu nedenledir ki; BÖLGE İDARE MAHKEMESİ YÜRÜTMEYİ DURDURMA İTİRAZ kararında da belirtildiği şekilde;
A-Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında olan Samsun İli Atakum İlçesi 8425 ada 9 parsel sayılı taşınmaz üzerinde Çevre Etki Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik gereğince çevresel etki değerlendirmesi süreci işletilmeksizin ve “ÇED Olumlu” kararı ve/veya “ÇED Gerekli Değildir” kararı alınmaksızın başlanan, hatta gözyumulduğu için tamamlanan AVM kaçak bina faaliyetinin , Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (İl Müdürlüğü) ve/veya Samsun Valiliği tarafından Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği 6. maddesinin 3.fıkrası ve 19.maddesinin 1.fıkrasının a bendi gereğince inşaatın / yapının tamamen mühürlenerek durdurulması, içeride / dışarıda, hiçbir mahalde faaliyete devama müsaade olunmaması, BİM 2.İDD’nin YD İTİRAZ kararının Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği yönünden hassasiyetle uygulanması ,
B-Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğine tabi AVM kaçak bina projesi için Samsun Büyükşehir Belediyesi tarafından "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" kararı veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı alınmadıkça bu projeyle ilgili onay, izin, yapı ve kullanım ruhsatı verilememesi, ,
C-Samsun Büyükşehir Belediyesinin AVM binasına Yapı Ruhsatı ve Kullanma Ruhsatı verirken Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine riayet etmesi zorunlu olup Yönetliğin 4.maddesindeki şartların sağlanıp sağlanmadığı ve 5.maddesindeki “Ulaşım imkânları, alışveriş merkezinin çevreye, altyapıya ve trafiğe getireceği yükler ile yaratacağı can ve mal güvenliği riski gibi ekonomik, sosyal, çevresel ve demografik unsurlar hassasiyetle dikkate alınmak zorundadır. AVM’nin trafiğe aşırı yük getireceğini görmek için uzman olmaya dahi gerek olmadığı gibi bu husus mahkeme dosyalarına sunulan uzman/bilimsel görüşler ve mahkeme karar içerikleri sabittir.
AVM’nin 500 metre güneyinde bulunan ve daha az yoğunluk barındıran İsmet İnönü Bulvarı Kavşağında bulunan, Eğitim Tesisleri alanının Nazım Plan değişikliğine Mimarlar Odası olarak yaptığımız itirazda, Samsun 1. Idare mahkemesinin 01.03.2019 tarih ve 2018/115 Esas sayılı ilamıyla verdiği kararda özetle; "yapılan plan değişikliğinin yalnızca dava konusu parsel koşulları dikkate alınarak yapıldığı, plan bütünlüğü açısından değerlendirilme yapılmadığı, getirilen kullanım kararlarında yaya araç- trafiği, ulaşım sistemi, hizmet ve altyapı ilişkileri dikkate alınmadan yapılan plan değişikliğinin, şehircilik ve planlama ilkelerine ve kamu yararına uygun olmadığı sonuç ve kanaatine varılmış olup, bu kapsamda Samsun ili, Atakum ilçesi, Mimar Sinan Mahallesi, tapunun 8430 Ada, 1 numaralı parsel sayılı taşınmazın fonksiyonu 1/5000 ölçekli nazım imar planında eğitim alanı iken Turizm Ticaret ve Sağlık tesisi alanı olarak dönüştürülmesi amacıyla dava konusu Samsun Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 14/ 02/ 2018 tarihli ve 4-88 sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar plan değişikliğine ilişkin işlemde hukuka ve mevzuat hükümlerine uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır." denilmektedir.
1. İdare Mahkemesinin 01.03.2019 Tarih. 2018/115 esas nolu ilamıyla vermiş olduğu bu iptal kararı AVM binasının doğuracağı sorunlara açıkça ışık tutmakta, emsal karar değeri taşımaktadır.
YD ve YD İTİRAZ kararına dayanak yapılan 29.08.2019 tarihinde idare mahkemesi kayıtlarına giren bilirkişi raporunda belirtiği şekilde kaçak yapılan AVM binasında ‘… imar yönetmeliğinde hükme bağlayan %60 Taks oranının %2 oranında aşıldığı …” gibi, inşaatta mevcut onaylı mimari projesine aykırı ve yapı ruhsatı verilmesine engel birçok imalat mevcut olup, bunlar Atakum Belediyesi tarafından da tesbit ve tutanaklara bağlanmıştır.
Atakum İlçesinin yaşamında telafisi mümkün olmayan birçok olumsuzluk yaratacak bu kaçak yapının derhal durdurulması, AVM olarak faaliyete geçmesinin engellenmesi gerekmektedir. Bu yapının sayılan bunca olumsuzluklara rağmen hayata geçirilmesi için çaba harcayacak Yerel Yöneticiler ve işlem yapacak yerel yönetimler, kentin yaşamında ve geleceğinde doğuracağı olumsuzluklardan sorumlu olacaklardır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (İl Müdürlüğü) ve/veya Samsun Valiliği tarafından Samsun BİM 2.İDD’nin YD İTİRAZ kararının Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği yönünden hassasiyetle uygulanacağını , Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği 6. maddesinin 3.fıkrası ve 19.maddesinin 1.fıkrasının a bendi gereğince kaçak AVM inşaatının / yapısının ivedilikle ve tamamen mühürlenerek durdurulacağını, içeride / dışarıda, hiçbir mahalde faaliyete devama müsaade olunmayacağını ve Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecinde mevzuata ve içtihatlara uygun davranılacağını ,
Büyükşehir Belediyesi tarafından Samsun BİM 2.İDD’nin YD İTİRAZ kararının uygulanacağını ve Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğine tabi L AVM kaçak bina projesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" kararı veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı alınmadıkça bu projeyle ilgili onay, izin, yapı ve kullanım ruhsatı verilemeyeceğini, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni verilirken Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine riayet edileceğini, düşünüyoruz.
Olayın, YD ve YD İTİRAZ kararının uygulanmasının ve yargı sürecinin sonuna kadar takipçisi olacağız.
