Samsun saathane kazısından tarih fışkırıyor!

SAMSUN HABER Samsun Büyükşehir Belediye Saathane çevresinde yağmur suyu ve Doymaz Dere tahliye kanalı yapılırken ortaya çıkan Samsun Kalesi temelleri Saathane çevresinin düzenleme çalışmalarını farklı bir boyuta taşıdı.. Danişmendlerin 1192 yılında yaptığı Samsun Kalesinin subaşına istikametini belirleyen kısmının ortaya çıkmasıyla yağmur suyu ve Doymaz Dere tahliye kanalı inşaatı durdurularak Saathane çevresi Kültür Bakanlığı tarafından korumaya alındı.. ÜÇ KATMAN MEDENİYET Yüksek Mimar ve Şehir Plancısı Embiya Sancak, Akasyamhaber’e Saathane çevresinde Kültür Bakanlığı nezaretinde gerçekleştirilen kazı sonucu ortaya çıkan tarihi yapıları anlattı.. Saat Kulesinin çevresinde yapılan kazılarda yapılış tarihini tahmin edilemeyen Osmanlı devletinin yağmur suyu ve Doymaz dere deşarj kanalının taş kemer yapısı ortaya çıktığını kaydeden Sancak, taş kemerin 1.40 genişliğinde ve tahminen bir metre yüksekliğinde olduğunu belirtti. Taş kemerin bir sanat eseri olduğunun da altını çizen Yüksek Mimar ve Şehir Plancısı Embiya Sancak, “Kemeri teşkil eden taşlar eğriliğine uygun taşlar ince yonu şeklinde yontulmuş.. Yapım tekniği bakımından 1600- 1700 arasına tekabül edebilir” diye konuştu. Kazılar sırasında Samsun Kalesinin Subaşı Güzergahı temelleri ve Osmanlı yağmur suyu deşarj kanalıyla birlikte üçüncü olarak Üçüncü olarak Osmanlı’dan kalma dükkan temellerinin ortaya çıktığını da kaydeden Sancak, “takribi aynı yıllar burası Osmanlının ticaret merkeziydi” dedi. Sancak Dördüncü olarak yemiş pazarı zemin kaplamasının ortaya çıktığını sözlerine ekleyerek, “Yemiş pazarının fotoğraflarına bakılırsa 1850 den önce burada yemiş pazarı olduğunu iyi biliyoruz” diye belirtti.. KALE DUVARININ YENİ BİR BÖLÜMÜ Saathanenin Şifa Hamamının olduğu kısım ise, 1850 haritasında gözükmeyen yerinde sürpriz olarak karışılan Kale Duvarının ortaya çıktığını söyleyen Sancak, “Bu kale duvarı ile Samsun Kalesi dediğimiz kale duvarının yapılış tarihi aynı..1850 Osmanlı haritasında Şifa Hamamına doğru çıkıntı halinde ortay çıkan kısım niye yok..En büyük soru bu.. Olmama ihtimaline gelince Osmanlı 1850 den önce bu kalenin bu kısmını yıkmış olabilir.. Şuradan tahminimiz güçleniyor; Şifa Hamının duvarlarında kalenin taşlarının kullanıldığını görüyoruz.. Demek ki haritada olmamasının sebebi bu olabilir.. Danişmentlerin bu çıkıntıyı niye yaptığı soruna gelince; yine tahminen Savunma kalelerinde düşmanın geleceği tarafta insanların iskan edildiği kale şehirlinin dışında savunma surları yapılır.. Tahmin burada Savunma surları olabilir.. Savunma surlarına su hendekleri yapılır ve askerler burada nöbet tutarlar.. Fakat kesin olarak bir şey söyleyebilmek için ilim heyetlerinin burada bilimsel bir araştırma ve inceleme yapmaları gerekmektedir” diyerek şöyle devam etti; YANGINDA HER ŞEY KÜL OLDU 1850 öncesinde Osmanlı Hamamı ortaya çıktı.. Bu şifa hamamının devamı da olabilir ayrı bir kısım da olabilir.. Şifa hamamını kadın ya da erkek kısmı da olabilir.. 1869 yangınında  bunların tamamı yandı.. Yandıktan sonra 1870 de Osmanlı Fransızlara bir imar planı yaptırıyor.. bu imar planı gereğinde Osman idare buraya el koyarak her türlü yardımı yapıyor ve bu imar planı esnasında, bu günkü Cumhuriyet Caddesi ve devamındaki Gümrük Caddesi, Buğday Pazarı Caddeleri açılıyor.. Aynı zamanda Bağdat Caddesi bu günkü şekliyle açılıyor.. Bütün dükkanlar, camiler ve hamamlar yandığı için Osmanlı devleti, halkın mülkünden yüzde 10 yol payı istiyor ve halk veriyor.. Bu gün bizim imar yasamızın 18 maddesi yol payı yüzde 40 idi şimdi bu cebren alınıyor.. o zaman insanlarımız gönülden hibe ediyor.. Bu Hibe üzerine Namık Kelam Caddesi, Sakarya Caddesi, Bedesten de tahmini olarak bu yıllarda yeniden düzenlenmiş olabilir.. Şifa hamamının orada çok güzel bir Osmanlı çarşısı yapılıyor.. Osmanlı devleti 280 adet iki katlı dükkân yaparak esnafa veriyor.. Bu dükkanlarda denize nazır çıkmalar da mevcuttu.. Büyükşehir Belediyesinin kamulaştırarak yıktığı dükkânlar bulardı.. 1400 yılı ile 1869 yangına kadar bu bölge Osmanlının Müslüman halkın ticaret merkeziydi.. Yangın etkilediği alan 125 Bin metrekare; Duhan- tütün merkezi, Ziya Gökalp Caddesi, ilerdeki gümrük- Abdullah Paşa Camisine kadar denizden- Büyük caminin bahçe akasyam dibinden Yeni Hamam sokağının arkasındaki Çifte Hamam Sokağa kadar bir alan yandı.. Bu saha da 125 bin metrekareye tekabül ediyor.. Yangında 8 hamam, 8 cami, 700 konut ve işyeri yandı taş olanlar yani bedesten ve Taş Han  kaldı. Samsun’da gelecek turistlere gösterilebilecek olduğumuz bir samsun Açıkhava müzesi yapacağımız bir alana sahip oluyor.. Bu iş bir kere başladı.. devamının nasıl geleceği bilinmez.. Şunu da belirteyim kalenin üstünde kaçak bina olmadığı için hepsi kamulaştırılarak yıkılacak.. Yani parası verilerek.. AKASYAMHABER ÖZEL