Eğitim Reformu Girişimi, Milli Eğitim Bakanlığı’nın çeşitli birimleriyle ortak projeler yürüten bir dernek olarak biliniyor.
Eğitim Reformu Girişimi aynı zamanda eğitim raporları yayımlayarak egitim sistemine yön vermeyi de hedefliyor.
Dünya'da "Kadife Devrimler"i gerçekleştirmesi ve spekülatörlüğüyle meşhur Soros'un Türkiye’de destek verdiği vakıf, dernek ve projeler dikkate değer.
2015 yılında Türkiye'de Soros’ un 4,13 milyon TL ile destek verdiği vakıf/dernekler toplam tutarı 18 milyon TL olan birçok proje gerçekleştirdi.
Gençöncüler sitesinde Dücane Demirtaş Soros'un Türkiye'de destek verdiği proje ve vakıfları yazmış.
Sovyetlerin yıkılmaya yüz tuttuğu 80’li yılların sonları ve 90’lı yılların başında, merkezden kopmaya hazır devletlerin “yeni düzene” geçişini hızlandıran yumuşak ve sürekli olarak perde arkasında olmayı tercih eden bir güç belirdi.
Sadece "komünist pakt"tan ayrılmaya hazırlanan Doğu Avrupa ülkelerini değil aynı zamanda Baas diktatörlerini ve Fas’tan Irak’a kadar Arap dünyasını, Balkanları, Güney ve Orta Asya ile Çin’i yakından takip eden bu güç, kendisini 1992 yılında pound üzerine 10 milyar dolarlık bir spekülasyon yaparak bir günde 1 milyar dolar kazanıp “İngiliz Bankasını çökerten adam” unvanıyla kanıtlayan George Soros’tu.
Soros 1984 yılında Macaristan’da eğitim ve öğretim kurumlarını Orta Çağda kilisenin egemenliğini matbaa ile deviren reformistler gibi “fotokopi devrimi” ile ele geçirmeyi başardı. Macaristan’da kurduğu Açık Toplum Vakfı aracılığı ile eğitim kuruluşlarına içinde ekonomi, siyaset ve sosyoloji hakkında birçok yasaklı eserin bulunduğu 50 bin kitabı dağıttıktan sonra devletin elindeki bilgi tekelini kırmak için üniversitelere 200 adet fotokopi cihazı dağıttı.
O yıl yaptığı 3 milyon desteğin ardından “3 milyon dolarla, Macaristan’ın kültür hayatı üzerinde Kültür Bakanlığı’ndan daha fazla etkiye sahip olduk” sözünü sarf edebilecek bir konuma gelmişti ve hâlihazırda bu destek rejim değişinceye kadar 22 milyona çıkmıştı.
1987 yılında Soros ’un Çin’deki çalışmalarının dışa açılım ve reform adı altında CIA ile beraber yürütüldüğü Washington Post gazetesinde yer aldı. Fakat öncesinde 1984 yılında Liand Heng öncülüğünde kurulan Açık Toplum Çin Ofisi 4 çalışanla işe başlamasına karşın birkaç yıl içerisinde binlerce öğrenciye burs verecek bir kuruluşa dönüştü. Öyle ki kuruluş CIA ile irtibatı sebebiyle kapatıldığında Tiananmen Meydanında Çinli öğrencilerin isyanı patlak vermişti.
ABD dış politikasını yönlendiren örgütün (Council on Foreign Relations) üyesi olan Soros, her yıl 400 milyon dolar fonlanan Açık Toplum Enstitüsü adı altında Orta ve Doğu Avrupa, eski SSCB ülkeleri, Guatemala, Haiti, Moğolistan, Güney Afrika’da ve diğer bölgelerde toplam 60 ülkede 2000 kişilik ekibiyle çalışıyor.
Soros 1987 yılında sadece Rusya’da 156 kentte şube açarak 1 milyar dolarlık bir yardım yaparken 1989’ e doğru Polonya’da 8 yıldır destek olduğu muhaliflerle ilk kansız devrimi gerçekleştirerek iktidarı devirmeyi başardı. Sırbistan’da “Otpor” (Direniş), Gürcistan’da “Kmara” (Yeter), Ukrayna’da “Pora” (Zamanı Geldi), Kırgızistan’da “Birge” (Birlikte) adlı örgütler aracılığı ile Kadife Darbe süreçlerini yönetti.
Fakat ilginç olan şudur ki her ülkede kurduğu Açık Toplum Vakıfları birbirinden bağımsız sivil toplum kuruşları gibi çalışıyorlardı. Güney Afrika’da ırkçılığa karşı olan hareketler destekleniyor, AIDS ile mücadele başka Afrika ülkelerinde ön plana çıkıyor, Bosna’da hastaneler için su arıtma ve elektrik tesisi yapımı, Kuzey Irak’ta Saddam’dan kaçan Kürtlere yardım, Bulgaristan’da rejim mağdurlarına, Amerika’da Müslüman göçmenlere hukuksal destek. Türkiye’de de aşağı da görüleceği üzere benzer bir çalışma yöntemi izleniyor.
Soros, herhangi bir ülkedeki her köşe başında duran huzursuzlar kitlesini bir araya getirebilmek için çalışmalarını sanat, kültür, çocuk, gençlik, ekonomi, tarih, sağlık ve internet programları üzerine yoğunlaştırırken diğer yandan kadın ve sosyal cinsiyet konusunda çalışan derneklere ve bunlarla beraber her yaş ve gruptan akademik çevrelere parasal imkânlar sunmakta. Özellikle üniversite öğrencileri, akademisyenler ve gazeteciler odak noktası. Bu durumu kendi ifadesiyle özetlemek gerekirse “Devirmiyorum, devireni destekliyorum.”
Soros, müdahale edeceği ülkeyi dolaylı birçok yoldan kuşatarak kıskaca alma konusunda mahir olduğunu çoğu kez ispatlamış bir güç. Şöyle ki Açık Toplum Vakfı hiçbir zaman doğrudan var olan çalışmanın bir parçası olmaz, bunun yerine sermaye, sivil toplum kuruluşları ve medya araçlarıyla taşeron bir sistemi arkadan yönetmeyi tercih eder. Bu ise ilk önce radyo, gazete, dergi, televizyon ve video yayınları üzerinden yeni propaganda araçları var etmek, bilimsel ve magazinsel içerikli, insan hakları ilkeleri üstüne sürdürülen yayınların yoğunlaştırmak ve medya muhabirliği üzerinden çevre hakkında sıkı bir istihbarati bilgi ağı oluşturmakla başlıyor.
Arka plandaysa bölge üzerine derin sosyolojik ve stratejik çalışmalar yürütülürken; sahanın politik, ekonomik, psikolojik, dini, tarihi ve etnik haritası çıkartılıyor. Örneğin hâlihazırda Türkiye’deki politik gelişmeler Cumhuriyet’in kuruluşundan da öncesine gidilerek incelenirken, ülkenin ekonomik karnesi ve planları üzerine çalışılıyor; toplumsal kesimlerin aralarındaki ayrılık noktaları, mihenk taşları ve etnik çatışmayı tetikleyen ve sindiren eğilimler detaylı bir şekilde inceleniyor. Tabi ki bunların hiçbirisi yabancılar tarafından hakkıyla yapılabilecek düzeyde basit mevzular değil bu yüzden bu işler vakıfla doğrudan değil dolaylı bağı olan ve hatta bunun dahi farkında olmayan çevreler eliyle yapılıyor.
Açık Toplum Enstitüsüyle birlikte Aydın Doğan’ın Gazetecilik Sertifika Programı altında ortak bir çalışmayla 2003 yılında eğittiği toplam 525 gazeteci-muhabir var. Bir aralar CHP Parti Meclisi üyesi ve Kılıçdaroğlu’nun yakın ekibinden olan Prof. D. Binnaz Toprak “Türkiye’de Farklı Olmak – Din ve Muhafazakârlık Ekseninde Ötekileştirilenler” adı altında yaptığı çalışmalarla vakfın güzideleri arasında yer alırken, Hükümetle yapılan toplu sözleşme görüşmelerine DİSK adına katılan eski Genel Sekreter Yardımcısı olan Perihan Sarı ise TESEV ve Açık Toplum Enstitüsü adına sendikal çalışmalar yürüten bir diğer ön plandaki isim. Bu ismin AB fonlarından bir milyon hibe almayı başardığı da unutulmamalı.
Yakın zamanda da, CHP’de siyaset yapan LGBT aktivisti Öykü Evren Özen, “Kaos Gey Lezbiyen Kültürel Araştırma ve Dayanışma Derneğinin” AB fonlarından sadece 2013 yılında 11 milyon TL destek aldığını belgeleriyle göstermesi ve 2015 yılı başvurularında “Trans Savunuculuğu” ve “Trans Ofis Destek Programı” kapsamında toplam 27 milyon TL’lik AB fonları da aklımızın bir tarafında durmalı.
Açık Toplum Enstitüsü Türkiye’de ilk defa 2001 yılında 4 kişilik bir ekiple kuruldu. Direktörü Hakan Altanay olan ekip; aralarında Can Paker, Osman Kavala, Ahmet İnsel, Eser Karakaş olan 9 kişilik danışma grubuyla proje üretmeye başladı ve 3 yılda 60’a yakın projeye toplam 6 milyon dolar harcadı. “Bağımsız Türkiye Komisyonu” adı altında ekip eğitimden, insan haklarına ve birçok Anadolu kentinde sanat merkezleri kurulmasına kadar pek çok projeye destek verdi. Vakfın 2015 yılı Danışma Kurulu ise şu isimlerden oluşuyor: İshak Alaton, Nebahat Akkoç, Ferhat Boratav, Ruşen Çakır, Üstün Ergüder, Ahmet İnsel, Selim Ölçer ve Anna Turay Turhan.
TESEV, Soros ‘un Türkiye’de desteklediği en önemli kuruluşlardan biri kuşkusuz, aynı zamanda yakın vakitte Kemal Kılıçdaroğlu’nun da 183.kurucu üyesi olduğu ve bununla gurur duyduğu bir vakıf. Vakfın yıllık bütçesi 2 milyon dolar ve bunun sadece 400 bin doları Soros tarafından karşılanıyor geri kalan kısım ise yerli kaynaklar BM ve Dünya Bankası fonları tarafından kapatılıyor.
TESEV’ in dışında AÇEV, İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı, Tarih Vakfı, Türkiye Bilimler Akademisi, Kültür Bilincini Geliştirme Vakfı, Turist Rehberleri Vakfı, Dev. Maden Sen, Türkiye İsrafı Önleme Vakfı, Şizofreni Dostları Derneği, Umut Vakfı, Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER), Diyarbakırlı Kadın Merkezi (KA-MER), Kadın Yurttaş Ağı (KA-DER), Uçan Süpürge Kadın Derneği, Diyarbakır Sanat Merkezi, Ankara Sinema Derneği, Açık Radyo, Medyakronik ve Beyoğlu Gazetesi Soros’ un dolaylı destek verdiği kuruluşlar.
Açık Toplum Vakfı başkanı sadece 2005 yılında AÇEV ve İsrafı Önleme Vakfı’na 300 bin dolarlık bir destek verirken, çalışmalarında Bilgi, Boğaziçi ve Sabancı Üniversitelerini öncelediğini söylüyor. 2015 yılında Türkiye’de Soros’ un 4,13 milyon TL ile destek verdiği vakıf/dernek, toplam tutarı 18 milyon TL olan bir yığın proje gerçekleştirdi. Bunlar;
– Afrikalılar Kültür, Dayanışma ve Yardımlaşma (Afrotürk) Derneği – Afro-Türk Renkler, Afro-Türk Kadın ve Çocukları Güçlendirilmesi, Sosyal Dayanışma ve Farkındalık Meydana Getirilmesi Projesi
– Akdeniz Roman Dernekleri Federasyonu – Roman Hakları Forumu’nu (Romfo) Güçlendirme Projesi,
-Anadolu Kültür – Boğaziçi Avrupa Siyaset Okulu Projesi,
– Anadolu Kültür – Sosyal ve Ekonomik Olarak Dezavantajlı Üniversite Öğrencilerinin İhtiyaç Duydukları Maddi Kaynakları Sağlayacak Burs Programı,
– Bağımsız Araştırma Bilgi ve İletişim Derneği – Telgraflarda Sürgün Günlüğü Projesi,
-Bağımsız Sinemacılar Derneği – Acının İki Yüzü Projesi,
-Bellek ve Kültür Sosyolojisi Çalışmaları Derneği (BEKS) – Ermeni Gençlerin Post-Belleği Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma,
-Boğaziçi Üniversitesi – Türkiye’de Siyasetin Anlam Haritasını Çizmek: Tartışma Eksenleri ve Yorum Çerçeveleri,
-Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği – Türkiye Hapishaneler Enformasyon Ağı,
-Diyarbakır Siyasal ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü (DİSA) – Önce Anadili: Eğitimde Anadili ve Çok Dillilik,
-Ermeni Kültürü ve Dayanışma Derneği – Geride Kalanlar,
-Güneydoğu (Turabdin) Süryani Kültür ve Dayanışma Derneği – Birlikteyken İyiyiz,
-Hrant Dink Vakfı – Anadolu’nun Kültür Mirasını Ortaya Çıkarmak ve Savunmak,
-İstanbul LGBTT Dayanışma Derneği – Trans Hakları Projesi,
-İzmir Çağdaş Romanlar Derneği – Çocuklarına Gelinlik Değil Bezden Bebek Diken Roman Kadınların Kapasitesinin Güçlendirilmesi,
-KAMER Vakfı – Dünyayı Kadınlar ve Çocuklar Değiştirecek Projesi,
-Kaos Gey ve Lezbiyen Kültürel Araştırmalar ve Dayanışma Derneği – LGBTİ’lerin İnsan Haklarının İzlenmesi Programı,
-Kırmızı Şemsiye Cinsel Sağlık ve İnsan Hakları Derneği – Trans-İzleme: Türkiye’de Translara Yönelik Hak İhlallerinin Savunuculuk Perspektifiyle İzlenmesi,
-Koç Üniversitesi – Türkiye Seçim Araştırması 2015,
-Muş Kadın Çatısı Derneği – Çocuk İstismarına Dur De! 2,
-Ortak Gelecek için Diyalog Derneği – Doğruluk Payı,
-Pembe Hayat Lgbtt Dayanışma Derneği – 5. Pembe Hayat Kuirfest,
-Pembe Hayat Lgbtt Dayanışma Derneği – Adaletin T Hali,
-Sosyal Politikalar, Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği (SPoD) – LGBT Eşitliğinin Altyapısını Oluşturmak,
– Suriye Can Derneği – Nusaybin Suriye Can Okulu,
-Toplumsal Duyarlılık ve Şiddet Karşıtları Derneği DUY-DER – Çocuklar İçin Mayın ve Çatışma Atıkları Eğitim Projesi – Doğubeyazıt, Pervari, Eruh Köyleri,
-Uluslararası Şeffaflık Derneği – Batı Balkanlar ve Türkiye’de Ulusal Şeffaflık Sistemi ve Yolsuzlukla Mücadele Gelişiminin İzlenmesi,
-YUVA Derneği – Suriyeli Mültecilere Destek Projesi,
-Zan Sosyal Siyasal İktisadi Araştırmalar Vakfı – Ezidilerin 73. Fermanı Şengal Soykırımı.
Ve diğer projeler: Bağımsız Türkiye Komisyonu, Ders Kitaplarında İnsan Hakları Taraması, Eğitim Reformu Girişimi, Sosyal Politika Forumu, Herkes İçin İnsan Hakları, 20 İlde İnsan Hakları Filmleri Gösterimi, Bireysel Silahsızlanma Projesi, Grameen Mikrokredi projesi, Özel Sektör Madenciliğinde Ekonomik ve Sosyal Hak Uygulamalarının Araştırılması Projesi, Kültür Karıncaları, Eğitim Reformu, Güneydoğu Okul Öncesi Eğitimi, Güneydoğu’da Yetişkin Okuryazarlığı, Göç, Hukuk Danışmanlığı Projesi, STK Eğitim Merkezi, Diyarbakır Sanat Merkezi, Gezici Afet Eğitim Merkezi, Kadın Fonu, Namus Cinayetlerini Önleme Projesi, Kadın Filmleri Festivali, Açık Radyo, Beyoğlu Gazetesi ve Aydın Doğan Vakfı ile birlikte Gazeteci Eğitim Projesi.
YENİ BİR FİKİR ÜRETİM MERKEZİ: EĞİTİM REFORMU GİRİŞİMİ
Eğitim Reformu Girişimi – ERG, resmi internet sitesinde, “çocuğun ve toplumun gelişimi için eğitimde yapısal dönüşüme nitelikli veri, yapıcı diyalog ve farklı görüşlerden ortak akıl oluşturarak katkı yapan bağımsız ve kar amacı gütmeyen bir girişimdir” şeklinde tanımlanıyor.
2003 yılında kurulan ERG, Türkiye’nin önde gelen vakıflarının bir arada desteklediği bir girişim olmasıyla Türkiye sivil toplumu için iyi bir örnek oluşturduğu savunuluyor.
Çalışma faaliyetlerinde ise, Eğitim Gözlemevi, eğitim sistemimizin iyileştirilmesine ve karar süreçlerinin veriye dayalı olmasına katkıda bulunmak için nitelikli veri kaynağı olmaya çalışır. Eğitim politikalarının iyileştirilmesi için yapıcı görüş sunar, öneriler geliştirir. Her yıl eğitim alanındaki gelişmeleri izleyerek “Eğitim İzleme Raporları”nı yayımlar. Eğitim politikalarının süreç ve çıktılarını iyileştirmek, kamuoyunu bilgilendirmek için araştırma ve politika belgeleri hazırladığı belirtiliyor.
Girişimin resmi sitesinde Soros tarafından desteklendiğine dair bir kayıt yer almıyor.
