Siyaset
Giriş Tarihi : 13-03-2018 09:21   Güncelleme : 13-03-2018 09:21

Türkiye'deki Seçim İttifakları

AK Parti ve MHP’nin ortak teklifi ile siyasi partiler arasında seçim ittifakı yasal bir zemine kavuşturuldu.

Türkiye'deki Seçim İttifakları

TBMM Genel Kurulu'nda görüşmelerine başlanacak olan Düzenleme ile seçmen iradesine dönük hülle gibi siyasi oyunlara nokta konuluyor.

Seçmen, işbirliği yapan partileri daha oyunu vermeden bilerek buna göre kararını netleştirecek. Türkiye'de ilk ittifak izleri 1950 yıllarına dayanıyor. Ve 76 yılda yapılan ittifaklar hülle yolu ile yapıldığı için Türkiye için pek verimli olmadı. İşte Türkiye'de yapılan ittifaklar...

Seçmen, işbirliği yapan partileri daha oyunu vermeden bilerek buna göre kararını netleştirecek.

Seçmen, işbirliği yapan partileri daha oyunu vermeden bilerek buna göre kararını netleştirecek.

Türk siyasetinin 76 yıla dayanan ittifak serüvenine önemli virajlar, hülle gibi seçim yasalarına karşı oyunlar damga vurdu. 1946’da Demokrat Parti’nin kurulmasıyla çok partili hayatla tanışan Türkiye’de ilk ittifak izleri de 1950 tarihine rastlıyor.

MÜŞTEREK LİSTE İLE START

Adnan Menderes ve arkadaşlarının tek başına iktidara geldiği 14 Mayıs seçimleri öncesinde CHP iktidarına denk gelen düzenlemede seçim yasasına “müşterek aday listesi veren partiler o seçim çevresinde bir parti sayılırlar” hükmü eklendi. Böylece ittifak olarak telaffuz edilmese de Türkiye partiler arasında işbirliği ile ilk kez tanıştı.

KISA SÜRDÜ

Ancak söz konusu düzenleme 1954’de yasadan çıkarılarak ittifak yasaklandı. Aradan üç yıl sonra partiler arası işbirliği yapmayı zorlaştıran yeni hükümler getirildi. İlk düzenlemeden yaklaşık on yıl sonra 25 Mayıs 1961 yılında 'siyasi partilerin, müşterek liste halinde aday gösteremeyecekleri' tekrar yasaya girdi.

DESTEK BİLE YASAKLANDI…

İttifak yasağı 22 Nisan 1983’e kadar bu şekilde sürdü. 1980 sonrası askeri yönetimde partiler arası ilişkiler daha da katılaştırıldı. Bir partinin bir başka partiyi desteklemesine de yasak getirildi.

HÜLLE YOLU

Siyaset ve seçmen 1983’e gelindiğinde söz konusu yasakları aşmak için “hülle” ile tanıştı. İttifak ülke barajını aşabileceği şüpheli partinin seçime katılmaktan vazgeçmesi ve bu partinin lider kadrosu ile belirli sayıda milletvekili adayının kendi partisinden ayrılıp seçime katılacak müttefik partinin milletvekili listesinden uygun seçim çevrelerine ve sıralarına yerleştirilmesine dayanan bu yöntemde seçimden sonra da eski partilerine geri dönüş mümkündü.

İLK İTTİFAK 91 YILINDA

Söz konusu yöntemin siyasette en çarpıcı örnekleri 1991’de yaşandı. 91 milletvekili seçimlerinde Milliyetçi Çalışma Partisi ve İslahatçı Demokrasi Partisi, Refah Partisi çatısı altında seçime girdi. Aynı tarihte bir başka ittifak ise Sosyal Demokrat Halkçı Parti ile Halkın Emek Partisi arasında gerçekleşti.

BBP, ANAP’IN LİSTESİNDE YER ALDI

Bir başka örnek ise 1995’te yaşandı. Büyük Birlik Partisi adayları partilerinden ayrılarak Anavatan Partisi’nin listesinden Meclis’e girdi.

KİM KİMİ DESTEKLEDİ

2002’de Halkın Demokrasi Partisi ve Emeğin Partisi, seçime katılmayarak Demokratik Halk Partisi’ni desteklerken, Aydınlık Türkiye Partisi ile Demokratik Türkiye Partileri de seçimlere katılmayarak Doğru Yol Partisi’nin listesinden yarışa katıldılar.

SHP-CHP'NİN LİSTESİNDE GİRDİ

Cumhur ittifakına bugün eleştiriler getiren CHP ise benzer bir yönteme 2007’de başvurdu. 2007 milletvekili seçimlerinde Demokratik Sol Parti, seçime katılmayarak Cumhuriyet Halk Partisi’nin listesinde yer aldı. CHP ve DSP’nin seçimlerde işbirliği yapmasıyla Meclis’e giren 13 DSP’li, CHP’den ayrılarak, tekrar DSP’ye katıldı. Böylelikle DSP 5 yıl aradan sonra Meclis’te temsil hakkı kazandı.

Son olarak 7 Haziran seçimlerinde de Büyük Birlik Partisi, Saadet Partisi ile seçim işbirliği yaparak seçime girdiler.

Kaynak: YENİŞAFAK

adminadmin