Elektrik Mühendisleri Odası Samsun Şube Başkanı Murat Kardaş düzenlediği basın toplantısıyla Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından açıklanan, 1 Ocak 2019 tarihinden geçerli olan ve vatandaşa “müjde” olarak sunulan elektrikte yüzde 10 indirim kararının perde arkasını anlattı.
Kardaş açıklamasında bütün abone gruplarında perakende enerji bedeli Ekim 2018’e göre değişik oranlarda düşürülürken; iletim, dağıtım, kayıp ve kaçak bedelinden oluşan dağıtım bedeli yüzde 15.7 artırıldığını belirterek, Elektrik Üretim AŞ. nin dağıtım ve tedarik şirketlerine satış yaptığı toptan enerji bedellerinde %27.2 indirim yapıldığıın ve böylece şirketlerin karı korunurken; sanayi, ticarethane, tarımsal sulama ve aydınlatma tarifeleri cüzi de olsa zamlandığını belirtti.
Kardaş’ın açıklaması şöyle;
01.01.2019 tarihinden geçerli olan elektrik tarifelerinde; sadece mesken tarifesine % 10’luk indirim uygulanmış, elektrik enerjisini temel girdi olarak kullanan sanayi grubu aboneleri ile ticarethane ve tarımsal sulama gruplarındaki aboneler söz konusu indirimden yararlandırılmamıştır.
Bu tarifeyle birlikte son 13 ayda abone gruplarına göre vergi, fon ve paylar hariç elektrik fiyatlarındaki net artış ; mesken %30.54, ticarethane %71.04, sanayi %71.0, tarımsal sulama %71.12, aydınlatma 70.49 olarak gerçekleşmiştir.
Son tarifede Enerji Bedellerinde abone gruplarına göre; Mesken %19.2, Sanayi %3.9, Ticarethane %4.5 oranında indirimler yapılmasına rağmen tüm abone gruplarında Elektrik Dağıtım Bedellerine %15.7 zam yapılarak enerji maliyetindeki ucuzlamanın özel dağıtım şirketlerine kar olarak aktarılması sağlanmıştır.
Elektrik Dağıtım Şirketlerine yapılan kıyak bununla da kalmamıştır.
Bir kamu kurumu olan Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ)’ın toptan satış enerji birim bedeli 17,36 Kr/kWh’tan, 4,7265 kuruş indirim yapılarak 12,6335 Kr/kWh’a düşürülerek bir önceki dönem toptan satış tarifesinden %27.2 oranında indirime gidilmiştir.
2017 yılında EÜAŞ’ın, kayıp/kaçak enerji ile aydınlatma tüketimlerini karşılamak üzere dağıtım şirketlerine 36,6 milyar kWh, görevli tedarik şirketlerine de 74,8 milyar kWh olmak üzere toplamda 111,4 Milyar kWh satış yaptığı göz önüne alındığında; 2017 yılı verileri baz alınarak yapılan hesaplamada, kamu üretim şirketi olan EÜAŞ’ın yapmış olduğu 4,7265 Kr/kWh’lik indirim ile dağıtım ve görevli tedarik şirketlerine yıllık bazda toplam 5-5,5 Milyar TL’lik bir destek sağlandığı görülmektedir.
Böylece başta mesken tarifesi olmak üzere tüm abone gruplarının enerji bedellerinde yapılan indirimler EÜAŞ toptan satış tarifesinde yapılan indirim ile sübvanse edilmeye çalışılmıştır.
Sonuç olarak Enerji Bakanlığının, vatandaşa "müjde" olarak sunduğu yüzde 10 indirim kararının perde gerisinde, şirketlerin karını artıracak bir tarifeyi daha uygulamaya koyduğu görülmüştür. Dağıtım bedellerine yapılan yüzde 15.7`lik zammın, iletim sistemi kullanım bedeli dışındaki büyük kısmı elektrik dağıtım şirketlerinin kasasına gidecektir.
2018 yılında kur artışı, piyasa dengesi gibi gerekçelerle elektrik fiyatlarına çok yüksek oranlarda artışlar yapılmıştır. Ancak son birkaç ayda dolar kurundaki düşüş doğrultusunda kamuoyunda fiyatların indirilmesi yönünde oluşan baskıyı karşılamak ve yerel seçimler öncesinde oy toplamak için gidilen bu indirim kararıyla "bir taşla iki kuş vurmaya" çalışan Bakanlık, bizleri yine şaşırtmamıştır.
Elektriğin temel bir insan hakkı olduğu ve ekonominin ana girdisini oluşturduğu dikkate alınarak, enerji piyasasında kar esaslı piyasa politikaları yerine ülkemiz kaynaklarının en iyi şekilde değerlendirileceği, kamu yararını esas alan siyasi ve ticari müdahalelerden uzak özerk bir yapıya geçilmelidir.