Kutsal Metinlerde Ve Kültürümüzde Hayvan Hakları

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Kültür Ve Spor Daire Başkanlığı, Hayvan Dostları Topluluğu tarafından Yrd. Doç. Dr. Dursun Ali Tokel’in katılımıyla düzenlenen, “Kutsal Metinlerde ve Kültürümüzde Hayvan Hakları” başlıklı konferans, Atatürk Kongre ve Kültür Merkezinde gerçekleşti. Konferansta Catherine Pinguet’ın yazdığı kitaptan alıntılar yapan Yrd. Doç. Dr. Dursun Ali Tokel şunları söyledi: “Bu konuda kitaplar okudum ve ayrıca bu konuyla ilgili müktesebatım, birikimim olduğu için de bu konuyla ilgili konuşmak istedim. Öncelikle bu konu gerçekten çok dallı budaklı bir konu. İnsanın bu konuda konuşması için deli olması lazım. Catherine Pinguet tarafından yazılan İstanbul’un köpekleri isimli kitabı gördüğüm zaman çok şaşırmıştım. Ne olabilirdi ki bu kitabın içinde? İstanbul’da da köpek var, Ankara’da da var, Samsun’da da var. Bu yazar 12 yıl İstanbul’da yaşamış. Bir gün İstanbul’da sürekli köpeklerle dolaşan bir adam görmüş. Osman adında Elazığlı birisi. Kazandığı bütün paraları köpeklere yediriyormuş. Bu yazar, Osman’la tanışmış ve hikâyesini dinlemiş. Bunun üzerine yazar, İstanbul’un ünlü köpek sevenlerini merak etmiş. Tarihsel bir araştırmaya girişmiş. Bu araştırma onu 1912 yılında İstanbul’da köpeklerin itlafı gibi bir hadiseye götürmüş. O dönemde köpekleri toplanmışlar ve hayırsız ada diye bir adaya atmışlar. Bu adada yiyecek hiçbir şey yokmuş ve sonunda köpekler birbirlerini yemişler. Birçok Fransız ve İngiliz gazetesi bunu yazmış. Hanımefendi bunun üzerine bu kitabı yazmış. Ama sonradan araştırıyor ve şaşırıyor. Diyor ki; bu kadar hayvanlarla içli dışlı olan bir millet nasıl olur da hayvanları itlaf edebilir? Sonra da şöyle bir açıklama yapıyor: ‘İttihat ve Terakki 1912’de köpekleri itlaf etti, 8 yıl sonra da İmparatorluğu itlaf etti’. Yine yazar Batı’da hayvanların acı çekip çekmediğine yönelik tartışmaların olduğuna değiniyor. Yazarın tespitine göre, Hıristiyan ve Yahudilere hayvan hakları açısından bakıldığında durum hiç de iç açıcı değil. Tevrat’tan ve İncillerden alıntılar yapmış. Hele konu köpek olunca genellikle bir aşağılama var. Tevrat’ta köpeğin adı sık sık geçse bile suflî bir yaratık olarak geçer. İncil’de ise Yuhanna’nın vahi metninde köpek ahlaksızlarla beraber tutulmuştur. Bu anlayış hayvan ile insan arasındaki konulan bir mesafeyi belirtiyor. Niçin hayvanların sevilmemesi gerektiğini şöyle anlatıyor yazar: ‘Kilise hayvanlara duyulan sevgiyi tasvip etmiyor. Bunu Yaradan’a duyulması gereken eksiksiz sevginin önündeki en büyük engel olarak görüyor.’ Yani hayvanı sevmek, Yaradan’a karşı bir isyan olarak görülüyor. 745 senesinde bir rahip kuşlarla köpeklerle oynadığı için piskoposluktan atılıyor. Fakat yazar ekleyerek, ‘Bu durum Batı Hıristiyanlarında böyledir. Doğu Hıristiyanlarında hayvana karşı ayrı bir merhamet vardır.’ diyor. Sonrasında yazar Kuran-ı Kerim’i araştırıyor ve şaşırıyor. Diyor ki: ‘Diğer kutsal kitapların aksine, Kuran-ı Kerim’de Allah köpeği aşağılamıyor. Aksine Ashab-ı Keyf’deki köpeği de sayıyor. İslamiyet’ten önce Araplar arasında inanılmaz bir şekilde hayvan vahşeti var. Mesela Arap susuyor, devenin damarını kesiyor, kanını içiyor ve sonra geri dikiyor. İslam’ın gelişiyle birlikte bu durum değişiyor. Hz. Muhammed bir deveyi ağlarken görüyor. Ona sorular soruyor ve sahibini çağırıp devenin ondan şikâyetçi olduğunu, eğer bu şekilde davranmaya devam ederse cennete giremeyeceğini söylüyor. Kuran-ı Kerim’deki En’am suresinde geçen, ‘Yeryüzünde debelenen hiçbir canlı, iki kanadıyla uçan hiçbir kuş istisna olmamak üzere hepsi sizin gibi ümmetlerdir’ ayeti, İslamiyet’teki hayvanlara yönelik merhametin temelini oluşturuyor.”dedi. Konferans, günün anısına Yrd. Doç. Dr. Dursun Ali Tökel’e Hayvan Dostları Topluluğu Akademik Danışmanı Prof. Dr. Nurcan Çetinkaya ve Topluluk Başkanı Yusuf Çetin tarafından plaket ve çiçek verilmesi ile son buldu.