Ortaylı, "Paşa Samsun'a çıktı ve hiç iyi bir çıkış noktası değil. Hemen soluğu havzada almış kimse gücenmesin ama. Niye? Çünkü çok kozmopolit bir yer ve çok ayakaltı.” diyerek Atatürk’ün Millî Mücadeleyi başlatmak için Samsun’u tercih etmesinin stratejik olarak yanlış olduğunu savundu.
İlber Ortaylı İstanbul’da düzenlenen konferansta Osmanlı döneminin son zamanlarını ve Cumhuriyetin ilk yılları arasında yaşanılan ve gün yüzüne çıkmamış olaylarından bahsederken Mustafa Kemal Atatürk'ün Samsun'a çıkışını da stratejik hata olarak nitelendirdi.
Ortaylı şunları söyledi, “Paşa Samsun'a çıktı ve hiç iyi bir çıkış noktası değil. Hemen soluğu Havza'da almış kimse gücenmesin ama. Niye? Çünkü çok kozmopolit bir yer ve çok ayakaltı. Stratejik bakımdan sıfır. Orada ilk tüfek bile atılmaz, İzmir kadar stratejik bakımdan problemli. Ne doğru dürüst bir endüstrisi var ne doğru dürüst bir burjuvası var. Hiçbir şeyi yok. Kristalize olmamış yerde direniş olur mu?"
Ortaylı’nın bu açıklamalarının Samsunlu tarihçiler tarafından nasıl karşılanacağı merak ediliyor.
Prof Dr Kaya Tuncer ÇAĞLAYAN
İlber Hoca’nın bu açıklaması hakikaten çok yanlış olmuş, öncelikle Atatürk’ü strateji bilmeyen havzaya kaçarak korkakça davranan biri gibi göstermiş bu doğru değil. İkincisi Samsun günümüzde de olduğu gibi o dönemde de Karadenizin önemli iman kentlerine birisidir. Şehirde 10 civarında ülkenin konsoloslukları vardır. Limanı oldukça hareketlidir Avrupa’nın en önemli ülkelerinin gemileri ticari emtia için Samsun Limanı’na gelmektedir. Özellikle tütün üretimi ve pazarlanması için Fransız reji idaresi Samsun’da güçlü bir yönetim kurmuştur Samsun ticaret odası yönetim kurulunun çoğunluğu gayrimüslimlerden oluşmaktadır diğer bir ifadeyle demek istiyorum ki Samsun 20.yüzyıl başında Ticari hareketliliğin Anadolu’da en yoğun olduğu şehirlerden birisidir burjuva diye tanımlanan sermaye sahiplerinin yer aldığı bir şehirdir hoca bu konuda da yanlış bilgi veriyor. Şehir o kadar önemli ki Pontus projesinin başkenti olarak Samsun planlanmıştır bu sebeple Atatürk’ün Samsun’a çıkışı isabetlidir. İsabetli oluşu Milli Mücadele hareketinin başarılı olmasından da anlaşılabilir. Samsun’a çıkmayıp da nereye çıkacaktı bu konuda da bir cevap vermesi lazım. Ayrıca mesele Samsun’a çıkma meselesi değil bütün Anadolunun kurtarılma meselesidir. İlber hocanın bu açıklamayı niye yaptığını da anlamadım, tarihçiler tarihi bu şekilde sorgulamaz kaldıki kendisi Cumhuriyet Tarihçisi değildir Osmanlı idare ve teşkilat tarihinde uzmandır. Gerçekten şaşırtıcı ve Üzüntü verici bir açıklama olmuş. 6 yıl önce