Görülüyor ki, Almanların daha I. Dünya Harbinin arifesi ve ertesi yıllarda Türkiye’nin vaziyetini raporlarında değerlendirmeleri böyle olup, bu sebeplerden kendi saflarında ittifak unsurlarından olarak harbe girecek Türkiye’den zaferler beklemiyorlardı. Bütün hesapları, harbin ve zaferin asıl cephesini teşkil edecek olan “Merkezi Avrupa” da İtilaf Devletlerinin çemberine alınıp mağlup olmamak için, kendilerinin serbest kalması uğruna bunların ordularının Osmanlı sınırlarında açılacak cephelerde oyalanmasına yönelik Osmanlı’nın yenileceği biline biline mutileri Enver Paşa’ya verdikleri emirlerle kendileri hesabına cepheler açtırmışları olmuştu.
Süleyman kocabaş: Aralık 1914 Sarıkamış Faciası
I.Dünya harbinin hemen arifesinde Almanların Osmanlı Devletini genel değerlendirişleri, incelememizin üç bölümünde de bahsettiğimiz üzere “Türkiye’ye eskiden ‘hasta adam’ derdik, şimdi ise ‘ölmekte olan adam’ diyoruz” değerlendirmesi yapılmış, ordusu için ise, “Ordusunun savaşma durumu sıfır olduğu halde, askeri ıslah heyetimiz onun başında, ölen bir hastanın başında bekleyen doktorlar heyetine benziyor” görüşlerine yer verilmişti.
Recep YAZGAN