Değerlerin oluşumuna dinin etkisi nasıl gerçekleşmektedir?
Değerler başka bir şey, Din başka bir şey midir?
Din insanlığın sahip olduğu en köklü kurumlardandır. İnsanların sahip olduğu inançlar, örf ve adetler, ahlak, temel hukuk kaideleri ve insanlar arası ilişkilerin biçimini çoğunlukla din belirler. Evren ve yaşam hakkında insanların sahip olduğu düşünceler de temelde dine ve bilime dayanır.
Bu sebeple değerler içinde din, son derece önemli bir yer tutmaktadır. Kültürün dinden soyutlanması, ayrı bir konu olarak ele alınması mümkün değildir.
Dinler, birtakım hukuki ve ahlaki kurallar düzenler. Toplum içinde bu kuralların uygulanması dini bir görev olarak kabul edilir.
Toplum içinde dinin bu yoğunluğu hayatın her alanına siner, değerleri şekillendirir ve yönlendirir. Bu anlamda din, kültürün esas malzemesidir.
Örf ve Âdetlerin Dinle İlişkisi
Toplumların yapısında, yerleşmiş gelenek ve göreneklere örf ve adetler denir. Örf ve adetler toplum içinde doğal olarak gelişirler.
Ülkemizde yaşayan insanların, uzun yıllar boyunca dinlerine büyük saygı göstermeleri sonucu, dinin emrettiği birtakım ibadetler, zamanla örf ve adet biçimini alarak varlığını devam ettirmişlerdir.
Mesela, çocuğa isim konurken sağ kulağına ezan, sol kulağına kâmet okunması, erkek çocukların belli bir yaşa geldiğinde törenlerle ve kutlamalarla sünnet ettirilmesi, kız istenirken “Allah’ın emri Peygamber’in kavli” gibi ifadelerin kullanması gibi gelenekler dini prensiplerden meydana gelmiş değerlerdir.
Ahlaki Değerlerin Dinle İlişkis
Ahlak, bir toplumun uymak zorunda olduğu değer ölçütüdür.
Ahlaki değerlerin oluşmasında dinin önemli etkileri bulunmaktadır. Bu itibarla ilahi dinler, ahlakın en önemli kaynaklarından biridir. İnsanlar, peygamber ve ilahi kitapların rehberliğinde toplum olarak ahlak kuralları oluştururlar.
Din ahlakın koruyucusudur.
Eğer bir toplumda ahlakî yönden bir yozlaşma ve çürüme meydana gelmiş ise, Allah o toplumun kendisini düzeltmesi için Allah onlara bir peygamber göndermiştir. Bu da ahlaki değerlerin oluşmasında dinin ne derece önemli olduğunun bir göstergesidir.
Kişilik Gelişiminde Değerlerin Etkis
İnsan, küçük yaşlardan itibaren, toplumun değer yargılarıyla kuşatılır.
Dini ve ahlaki değerler, iyiliksever, büyüklerine saygılı, adaletli, hoşgörülü, arkadaşını kendine tercih eden, doğru ve dürüst bir yapı kazandırmaya çalışır.Dini ve ahlaki değerlerin toplum gözünde kıymetini yitirmesi, insanların kötü ve zararlı kişilikler kazanmasına sebep olur.
Selam ve dua ile…
Ayhan ENGİN