Can Yayınları iş birliği ve Prof. Dr. Ayşe Bilge Selçuk’un danışmanlığında hazırlanan proje, klasik masalları cinsiyet eşitliği perspektifiyle yeniden yorumlayarak çocuklara sunmayı amaçlıyor.
Odeabank’ın masalları tahrip eden ve toplumsal değerlere müdahale anlamına gelen projesi muhafazakar camiada gerektiği kadar tartışılmadı.
Toplumsal Duyarlılık mı, Kültürel Aşındırma mı?
Toplumun “kadın” ve “erkek” rollerinin sorgulanması ve bunu da çocukları kullanarak özellikle çocuklar üzerinden yürütülmesi ve aile yapısının doğal gelişimine müdahale edecek biçimde tasarlanması, eleştirimizin odak noktasını oluşturuyor.
Türkiye’de hakim olan geleneksel aile yapısının tahrip edilmesini hedefleyen projede erken yaşta cinsiyet rolleriyle ilgili normları “eşitleme” çabası, kültürel kimlik ve değerler açısından büyük bir kırılmaya yol açabileceği gözardı ediliyor.
Özellikle çocuklara “kurtarılan prenses” ve “kahraman prens” gibi klasik kurguların artık zararlı olduğu mesajı verilmesi, sözde erkek çocuklarla kız çocuklarını toplumsal hayatta eşitleme çabaları küçük dimağlarda dönüş olmayan tahribatlara yol açacaktır.
Temel Eleştirilerimiz
Toplumun Cinsiyet Rollerine Müdahale:
Proje, “çocuklar erkek ya da kız olmaktan bağımsız şekilde yetiştirilmelidir” fikrini merkezine alıyor. Ancak bu yaklaşım, cinsiyet farkını doğal ve fıtrî bir gerçeklik olarak kabul eden geniş toplum kesimlerini rahatsız ediyor.
Masallar Üzerinden İdeolojik Yönlendirme:
Yerli olmasa da klasik masallar sadece eğlenceli değil, aynı zamanda kültürel mirasın bir parçası. Masallardaki rollerin “eşitlikçi” değil diye değiştirilmesi, kültürel hafızanın yeniden inşası anlamına geliyor.
Sosyal Mühendislik ukalalıkları:
Çocukların doğal gelişim ekosistemi sosyal mühendislik ukalalıklarıyla tarümar edilirken pedagojik rehberlik göz ardı ediliyor.
Projede pedegogların yer almaması, olsa bile yerli ve milli bir perspektif kazanamamış olmaları bu ve benzeri projelerin aileden çok kurumsal ve dış kaynaklı inisiyatiflerle yönlendirilmesi, sosyal mühendislik tartışmalarını alevlendiriyor.
Aile, Çocuk ve Toplum Arasında Yeni Bir Çatışma Alanı mı?
Toplumsal cinsiyet eşitliği, genellikle kadınlara yönelik fırsat eşitsizliklerinin giderilmesi adına savunulsa da, bu söylemin çocuk kitapları üzerinden yürütülmesi, Türk aile içi eğitim süreçleriyle çelişebilir. Aileler, çocuklarına kendi değer yargılarına uygun bir birey olma yolunda rehberlik etmek isterken, “eşit masallar” projesi kökü dışarıda müdahale olarak toplumun her kesimi tarafından yadırganıyor.
Ayrıca, cinsiyet farklılığını görmezden gelen bir eğitim yaklaşımı, erkek çocuklara duygusal baskı uygulayan yeni bir tür “eşitsizlik baskısı” oluşturuyor.
Dilde Eşitlik, Kültürde Bozulma?
Odeabank'ın saçmalıkları sınırları aşarak işi “eşit kelimeler kılavuzu”na kadar götürüyor.
Kız başına yerine tek başına, Bilim adamı yerine bilim insanı, adam gibi yerine doğru düzgün ifadelerinin önerilmesini aklı başında adam gibi dilbilimcilerine bırakırken atasözleri ve deyimlerin “eşitsizlik üreticisi” ilan edilmesini bir bankannı toplum mühendisleri için çok fazla bulduğumuzu belirtmeliyiz.
Kimisiniz olm siz?
“Masallar değişirse dünya değişir” söylemiyle sunulan proje, yalnızca masal kurgularını değil, çocukluk hafızasını ve aile değerlerini de dönüştürmeye aday. Ancak bu dönüşüm, toplumun kendi dinamikleriyle mi olacak, yoksa bankalar ve yayınevleri gibi aktörlerin belirlediği çizgilerle mi?
Yani aslında soru şu; ‘Kimsiniz olm siz?’
Kısa ve özet olarak toplumun hafızasını tahrip edenlerin eleştirilmesi için yol haritası;
Proje Sahibi: Odeabank’ın sosyal mühendisleri
Ortak: Can Yayınları
Danışman: Prof. Dr. Ayşe Bilge Selçuk
İddia: Toplumsal cinsiyet eşitliğini çocuklara kazandırmak
Tartışma: Aile yapısına ve kültürel kodlara müdahale
