BAŞKANLIK SİSTEMİNİN ALTERNATİFİ YOK

Meclis'te gazetecilerin sorularını yanıtlayan İyimaya, ''AK Parti'nin yarı başkanlık sistemini önereceği yönündeki iddiaları nasıl değerlendiriyorsunuz?'' sorusuna, AK Parti'nin yürütülmekte olan anayasa görüşmelerinde hükümet sistemleri konusundaki teklifinin net olduğunu belirtti. ''Bunu tevile de tefsire de başka bir şekle dönüştürmesi de mümkün değildir'' diyen İyimaya, Anayasa Uzlaşma Komisyonu'nun Hükümet sistemlerinin dışında kalan Anayasa projesinin tamamına yakın bölümünde mutabakatın çıkması halinde kendilerinin başkanlık sistemini gözden geçirebileceklerini kaydetti.
 
İyimaya, ''AK Parti, parlamenter sistem üzerinden müzakerelerin tamamlanması imkanı sağlayacaktır komisyona. Fakat böyle bir uzlaşma gerçekleşmezse hükümet sistemleri dışında kalan maddeler bakımında tamamına yakınında mutabakat sağlanmaması halinde hükümet sistemini başkanlık sistemi olarak sürdürmeyi bir tutarlılık gereği sayıyoruz. Türkiye'nin tecrübesi, yaşadığı sorunlar çerçevesinde önerdiğimiz başkanlık sistemini sorun çözücü niteliğine ve karakterine inanıyoruz'' dedi.
 
''Başkanlık sitemini revize mi edeceksiniz?'' sorusuna İyimaya, ''Başkanlık sisteminin revizyonu veya başka bir sitemin yerine ikamesi diye bir durum yoktur. Tamamen şudur; başkanlık sistemi dışındaki Anayasa normlarında tamamına yakında bir uzlaşma sağlanması halinde Başkanlık sisteminden Parlamenter sisteme geçeriz dedik. Ama şu anda herhangi bir şart içerisinde başkanlık sisteminden başka bir sisteme geçmemiz mümkün değil'' karşılığını verdi.
 
İyimaya, ''Önerdiğiniz başkanlık sistemi de çok eleştirildi. Ne Amerikan sistemine, ne başka bir sisteme uyduğu yönünde eleştiriler var'' denilmesi üzerine, ''Aynen parlamenter sisteminin rasyonelleştirilmesi gibi şu ana kadar ki dünya üzerindeki başkanlık sisteminde sorunların gözden geçirilmesi ve rasyonelleştirilmiş şekli olduğunu söyleyebilirim. Türkiye her zaman emsal aramak değil, bazen de anayasa literatürüne ve hükümetler sistemine emsal oluşturma kapasitesine fazlasıyla sahiptir. Önerdiğimiz sistem bu yönüyle de özgündür, orijinaldır, sorunlarımızın tabiatından kaynaklanmaktadır'' diye konuştu.
 
Bir gazetecinin ''Partili Cumhurbaşkanı deniyor. Bugünkü sistemde Cumhurbaşkanı, partisiz cumhurbaşkanı mı ya da bu partili cumhurbaşkanı ne anlama geliyor-'' sorusuna karşılık İyimiya, şunları kaydetti:
 
''Bizim anayasa geleneğimizde cumhurbaşkanlarının siyasetle bağının koparılması diye bir gelenek yok. Böyle bir kural yok. Hatta bugünlerde yaptığım incelemede 1930 yılında İstanbul İl Başkanlığı görevini yapan dönemin Darülfunun Terbiye Müderrisi İsmail Hakkı Baltacıoğlu 'Taptığımız Atatürk' adlı makalede, Büyük Atatürk'e Halk Partisi reisliğinden istifa etmesi gerektiği teklifini dile getirmiş. O dönem CHP; Cumhurbaşkanlığı ile parti başkanlığının bağdaşır olduğunu ortaya koymuştur. Bizim 1961 Anayasamıza kadar da böyle bir zorunluluk yoktu. Gerçekten partili cumhurbaşkanlığı, anayasal tecrübeye hükümet sistemlerine veya parlamenter sisteme aykırı bir yan taşımamaktadır. Ama partili bir cumhurbaşkanının ayrıca partinin genel başkanı olması da mümkün değildir.''