Herşeyi muhatabına söylemek gerek, gerisi dedikodu olur. Dedikoduda da hayır yoktur.
Aslında basit gibi görünse de; yıldırma, bezdirme, ezme süreçlerinde dedikodu gerçekte çok ciddi yıkıcı bir güce sahip olduğundan bir tür şiddettir!
Arkadan konuşma, gıybet-dedikodu, aileyi ve toplumu içten yıkar. İki kişi bir araya gelip üçüncü kişi hakkında dedikodu etmeye başladığında, toplumun üyelerinin birbirine güveni kalmaz. Onu çekiştiren beni de çekiştirir duygusu hakim olunca da kimse kimseye sırtını dönemez haline gelinir!
Dedikodu günahı çoğaltır, sohbeti değil.
Sadece dini bilmeyenlerin gıybet hastalığına düşmesi anlaşılabilir belki. Fakat günümüze baktığımızda ne yazık ki bu hastalığı sadece dini eğitimden uzak veya 'kenar mahallelerde yaşayan' yani modern eğitimden de payesi olmayan bireylerde görmüyoruz, bizatihi dini öğretenlerin bazılarının da bu hastalığa yakalandığını görmek çok hazin olduğu kadar aynı zamanda ürkütücü.
Gazetelerden, TV ekranlarından tutun da ilim irfan yuvası olması gereken okul ve üniversite camiasında da bu hastalığın emarelerini görebilmekteyiz. Bu, daha da üzücü.
Bir araya gelen her iki kişi, yanlarında olmayan üçüncü kişiden bahsediyor. Bu durum, ilim, kültür ve seviyemizin ne durumda olduğunun da göstergesidir. Zira arkadan konuşmak, dedikodu yapmak, çözüm ve öneri sunmaktan aciz insanların işidir.
Mevlana Hazretleri der ki; "Duydum ki gıybetimi yapmışsın, yüzüme söylemekten kaçmışsın, benim gibi bir acizden korkmuş Allah'tan korkmamışsın.”
Allah'ın; "Sizin bir kısmınız diğerlerinin dedikodusunu yapmasın. Hiç sizden biriniz, ölmüş kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? Elbette ondan tiksinirsiniz. Hucurat-12" ikaz ve emri olmasına rağmen hala bundan tiksinmeyenler var...
Kimdir bunlar?
Derler ki; "Dedikodu; nefret edenler tarafından çıkarılır, aptallar tarafından yayılır, gerizekalılar tarafından inanılır."
Gerçek dostlar sana, sahte dostlar ise dedikodulara inanır...
Peki, salih-zeki zatların dedikodu karşısındaki tavrı nasıl olmuş?
Hasan-ı Basrî, kendisine gıybet edene bir tabak taze hurma göndermiş ve “Duydum ki sen ibadetini bana hediye göndermişsin. Ben de buna bir karşılık vermek istedim. Kusura bakma, tam karşılığını veremedim.” diye de bir not eklemiştir.
Bazıları demişler ki; "olgunluğun en bariz göstergesi, dedikodu ve iftiraya tahammül edebilmektir."
"Dedikodu yağmuruna yakalandığınızda, asalet şemsiyenizi açın. Bu şemsiye şeffaf olsun, üzerine yağan kirli damlaları görün, alttan bakıp gülümseyin, o damlalar şemsiyenin üstünden kayıp ayaklarınızın altında ezilsin…”
Şeyh Sâdî’nin Gülistan adlı eserinde naklettiği, kendisinin nasıl bir mânevî terbiye ve irşâd ile yetiştiğinin de işâretlerini veren şu hâtırası, ne kadar hikmetlidir:
“Çok iyi hatırlıyorum. Çocukluğumda da ibadetlere çok düşkündüm. Geceleri kalkar, ibadetle meşgul olurdum. Bir gece babamın yanında oturuyordum. Bütün gece gözümü yummamış, Kur’ân-ı Kerîm’i elimden bırakmamıştım. Bâzı kimseler ise etrafımızda uyuyorlardı. Babama:
«–Şunların bir tanesi bile başını kaldırıp iki rekât teheccüd namazı kılmıyor; sanki ölü gibi uyuyorlar.» dedim. Bu sözüm üzerine babam kaşlarını çattı ve:
“–Oğlum! Başkalarının dedikodusunu edeceğine, keşke sen de onlar gibi uyusaydın!” karşılığını verdi.”
"Falanca adam senin hakkında konuştu" diyen adama, bazı alimler cevaben: "O bana ok attı ama isabet ettiremedi. Sen ise oku getirip kalbime sapladın" derken bazıları da " Üç cinayet işledin; kardeşim ile aramı bozdun. Kalbimi meşgul ettin. Kendini de, benim gözümden düşürdün" dedi.
"Falanca senin hakkında konuştu” diyen adama, Ali b. Hüseyin cevaben: "Eğer benim hakkımda söyledikleri doğru ise Allah beni affetsin. Eğer doğru değilse Allah onu affetsin" dedi.
"Falanca adam senin hakkında konuştu" diyen adama, Halid b. Velid cevaben: "Kendi sayfasıdır istediği gibi doldurur" dedi.
"Falanca adam senin hakkında konuştu" diyen adama, İmam Şafii cevaben: "Eğer doğru diyorsan sen dedikoducusun. Eğer yalan söylüyorsan sen fasıksın" dedi.
"Falanca adam senin hakkında konuştu" diyen adama, Vehb b. Münebbih cevaben: "Şeytan senden başka elçi bulamadı mı? " dedi.
Rabbim bizi dedikodudan, gıybet ve su-i zandan muhafaza etsin İnşaallah.
M. Burhan HEDBİ