Mardin ilinin târihi anlamda çok özel bir ilçesi olan Midyat, tarih boyunca çok önemli medeniyetlere ev sahipliği yapmış, farklı dinlerden, dillerden ve kültürlerden insanların kardeşçe, sevgiyle ve hoşgörü ile yaşamlarını sürdürdükleri; İslamiyet, Hıristiyanlık ve Yezidilik dinlerinin; Türkçe, Arapça, Kürtçe ve Süryanice dillerinin geçmişte olduğu gibi günümüzde de buluşma noktasıdır.
Kuruluş tarihi yaklaşık olarak 4000 yıl önceye dayanan Midyat yukarıdaki satırlarda ifade edilen özelliklerinden ötürü dinler ve diller diyârıdır.
Şu anda okumakta olduğunuz yazıda öncelikli amacım elbette Midyat’ı tanıtmak değil, amacım Midyat’a atıfta bulunmak, lâkin yine de güzel ülkemizin en nadide mücevherlerinden biri olan Midyat tanınmaya değer bir mekân.
Siz değerli okuyucularımla Midyat ile ilgili bir hâtıramı paylaşarak konuyu daha da detaylandırmak istiyorum.
2010 yılında bir vesile ile İstanbul’da özel bir eğitim kurumunda görev yaptım. Orada birlikte çalıştığım Midyatlı bir öğretmen arkadaşım vardı.
Bir akşam kendisi ile oturuyorduk. Telefonu çaldı. Kendisini arayan kişi ile anlamadığım bir dilde konuşmaya başladı. Her ne kadar konuşulanları anlamıyor olsam da Kur’ân-ı Kerîmi mahreci ve tecvid kuralları ile okuyabilen biri olarak arkadaşımın aksanından ve telaffuzundan Midyat’a ait yöresel bir Arapça lehçe ile konuştuğunu anlamıştım. Zâten görüşmesi bittikten sonra da tahminim konusunda kendisi beni doğruladı.
Biraz sonra arkadaşımın telefonu bir kez daha çaldı. Tevâfuk bu ya, arkadaşım yine farklı bir dilde konuşmaya başladı. Konuşulanları doğal olarak anlamadığım gibi hangi dilin konuşulduğu konusunda en ufak bir tahminde bulunamadım bile, lakin konuşulmakta olan dilin en azından Arapça olmadığını biliyordum. Arkadaşımın görüşmesi bittikten sonra sormuş olduğum soru üzerine konuştuğu dilin Kürtçe olduğunu söyledi. Ayrıca beni daha da meraklandırmamak adına Süryanice de bildiğini ifâde etti.
Her ne kadar bir yabancı dil öğretmeni de olsam gerçekten çok şaşırmıştım. Çünkü hayatımda ilk defa böyle bir şey ile karılaşıyordum. Karşımda Türkçe, Arapça, Kürtçe ve Süryanice olmak üzere 4 tane dili anadil düzeyinde konuşan biri vardı.
Kendisine bunun nasıl mümkün olduğunu sorduğumda bana, Midyat sokaklarında söz konusu dillerin konuşulduğu, bununla birlikte babasından Arapçayı, annesinden Kürtçeyi, Süryaniceyi babaannesinden, Türkçeyi de anadili Türkçe olan arkadaşlarından ve okulda öğrendiğini, bu dillerin hepsinin edinme sürecinin çocukluk döneminde gerçekleştiğini ifade etti. İşte tam da burada sizi daha fazla sıkmamak adına yazıma son veriyorum.
Bir sonraki yazımda dinler ve diller diyârı olan Midyat’ta yaşayan insanların birçoğunun bu dört dili anadil düzeyinde nasıl konuşabildiklerine değineceğim inşallah.
İbrahim Yusuf ŞAHİN