Hürol Taşdelen tarafından yayımlanan değerlendirme yazısında, tezde hem bilimsel yetersizlik hem de tarihsel hatalar bulunduğu savunuldu. Eleştiride tez çalışmasının, masonluk konusunu hem yanlış kaynaklarla ele aldığı hem de ideolojik önyargılar içerdiği öne sürüldü.
Yahudi Kaynak Tartışması ve Bilimsellik Eleştirisi
ODTÜ, Medya ve Kültürel Çalışmalar Anabilim Dalı öğrencisi Ece Karakuş tarafından hazırlanan, “Milliyetçi muhafazakârlık ve düşmanları: Büyük Doğu, Serdengeçti ve Sebilürreşad Dergilerinde komünistler, Yahudiler, dönmeler ve masonlar” başlıklı tezde, Osmanlı ve Türkiye tarihinde masonluk karşıtlığını merkeze alan bazı yayınların değerlendirildiği belirtiliyor.
Ancak Hürol Taşdelen’in yazısında, tezde masonlukla ilgili tek akademik kaynağın İbrani kökenli bir tarihçiye ait olmasına dikkat çekilerek, bunun tez çalışmasına “bilimsellikten uzak, yönlendirilmiş bir karakter kazandırdığı” iddia ediliyor.
Tezdeki Maddi Hatalar: Abdülhamit ve Masonluk
Yazıda, tezin özellikle Sultan Abdülhamit’in masonluk karşıtı olduğu yönündeki iddiasına itiraz ediliyor. Abdülhamit’in sadece İtalya Büyük Doğusu’na bağlı localara baskı uyguladığı; genel olarak mason localarının çalışmaya devam ettiği vurgulanıyor. Aynı şekilde, I. Dünya Savaşı sonrası masonluğun yasaklandığı yönündeki bilginin de doğru olmadığı ifade ediliyor.
Tezin Tanımına Tepki: “Reform Değil Devrim”
Eleştiride dikkat çeken bir diğer nokta, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecinde yaşanan inkılaplara “Kemalist reformlar” denilmesi. Yazara göre bu yaklaşım, sosyolojik olarak inkılapların devrim niteliğini görmezden gelmek anlamına geliyor.
Türk Sağının Masonlukla İlişkisi: Genellemeye Tepki
Tezde Türk sağının mason karşıtı olduğu yönündeki yaklaşım da eleştirilmiş. Süleyman Demirel, Adnan Menderes gibi merkez sağ figürlerin masonlukla ilişkisi örnek gösterilerek, Türk sağı içindeki farklılıkların göz ardı edildiği belirtiliyor. Ayrıca masonluğa karşı olanların sadece “tutucu milliyetçiler” olarak gösterilmesinin “toplumsal gerçeği çarpıtmak” olduğu ileri sürülüyor.
Akademik Seviye Tartışması
Tez Değerlendirmesi – Özet
Ece Karakuş’un yüksek lisans tezinde masonluk doğrudan ana konu olarak değil, Türk sağının düşman algısı bağlamında komünizm, Yahudilik ve dönmelerle birlikte dolaylı biçimde inceleniyor. Ancak Taşdelen bu yaklaşımı yetersiz ve taraflı buluyor.
Taşdelen’e göre tezin en zayıf yanı, Tezde masonluk konusunda yalnızca Yahudi kökenli ve İbrani Üniversitesi bağlantılı bir tarihçiye dayanan tek bir kaynak kullanılmış olması…
Taşdelen bu durumu çalışmanın bilimsel tarafsızlığını zedeleyen ideolojik bir eğilim olarak yorumluyor.
Sonuç olarak Taşdelen tezi, hem kaynak seçimi hem de tarihsel ve sosyolojik yaklaşımlar açısından hatalı, eksik ve yönlendirilmiş olarak tanımlıyor. Değerlendirme yazısı, "Bu nasıl yüksek lisans tezi?" sorusuyla son buluyor.
