Nefs Ruhu Taklit Eder

İnsanın nefsani kısmı daima haz almak ister, ruhu da tam tersine hazlardan kaçar ve kulluk vazifelerini yapmaya çalışır. Nefsi emmarenin (kötü nefis) hazzı günahlarda açık, ibadette ise gizlidir. Gizli hazzın çaresi daha zordur. (1)

Sürekli nefislerini hesaba çeken alimler, yaptıkları nafile bir ibadetten zevk almaya başladıklarını fark ettikleri an hemen onun yerine nefislerine ağır gelen başka bir ibadete geçmeyi tercih etmişlerdir. Çünkü ibadet nefsin istemediğidir.

Ebi Muhammed El-Murteiş hz. anlatıyor: “Birçok defa yalnız başıma hac yaptım. Fakat hepsinde de nefs hazlarından kurtulamamış olduğumu anladım. Zira bir gün annem benden bir güğüm su getirmemi istemişti. Bu nefsime pek ağır geldi. O zaman anladım ki, zahmetsizce defalarca yaptığım haclarda nefs hazzı bulunmamış olsaydı, onlarda bana mutlaka ağır gelecekti.”

İbadet, meşakkat ve zahmettir.  Buna rağmen nefs, bazen ruhu taklit ederek ibadet etmeye ve hayra teşvik edebilir. Nefsi emmarenin, ibadet edip Allah’a yaklaşmak perdesi altından gizli gizli şan şöhret kazanmak, övülmek ve bu sebeple haz ve tat almak sevdasında olduğunu basiret sahipleri ifade etmişlerdir.

Hareketlerinde ve sözlerinde Hakk Teâla’nın işitip görmesiyle yetinmeyen kimse, hiçbir zaman riyadan kurtulamaz.(2) Bu nedenle niyetlerimizi ve isteklerimizi sürekli Rabbimizin rızası doğrultusunda değerlendirmeliyiz.

Bir abidin insanların kendisine saygı göstermelerini istemesi, bir mecliste başköşeye oturmayı, ikram edilmeyi arzu etmesi, kendisine özel bir hürmetle davranmayanlara kızması, çarşıdan bir şey almak istese iyi halle tanındığı için kendisine indirim yapılmasını istemesi gizli riya alametidir.(3)

Yusuf Suresi 53. ayette Rabbimiz buyuruyor: “Yine de ben nefsimi temize çıkarmıyorum. Çünkü nefis, Rabbimin acıyıp koruması dışında, daima kötülüğü emreder; şüphesiz Rabbim çok bağışlayan, pek esirgeyendir.”

Ahmed bin Erkam Belhi Hz. şöyle demiştir: “Bana nefsim bir gazaya katılmamı teşvik etmeye başladı. Daima fenalığa meyilli olan nefsin, böyle en güzel amellerden biri olan cihadı istemesine şaştım kaldım.

Zannettim ki tek başıma halktan uzak yaşadığımdan dolayı üzülüyor ve halkın içinde bulunmak ve insanlar arasında onların saygısını kazanmak istiyor. Bu arzusunu kırmak için gazaya giderken insanların beni tanıyabileceği yerlerde asla durmayacağımı söyledim. Ona da razı oldu. Çarpışma sırasında zırhsız ve miğfersiz savaşacağım için ilk hücumda şehit edileceğimden buna benzer savaş sıkıntılarından bahsettim. Hepsini de memnuniyetle kabul etti. Şaşıp kaldım,  

Cenab-ı Hakk’a yalvarıp: “Ya Rabbi, ayetler ile kötülükler emrettiğini bildirdiğin nefsi emmare bana ibadet ve güzel ameller teklif ediyor. Bana bu sırrı ilham et.” diyerek dua ettim. Derhal işin iç yüzü açığa kavuştu. Nefsim, hep arzularının aksine davranmam nedeniyle; günde bin defa ölmek yerine bir kere ölüp şehadet mertebesine erişmek, üstüne kullar arasında ilelebet güzel bir namla anılmanın daha uygun bir iş olacağını düşünüyormuş. Bu yüzden o sene cihada gitmedim”.

Bu bilgiler ışığında yapmak istediğimiz hayırlarda, konuşmalarımızda ya da İslam’a hizmet etmek istediğimizi söylediğimiz konularda- gelecek planlarında, nefsimizin hoşuna giden bir yön olabilir mi diye düşünsek nasıl olur?

 “Ya Rabbi! Göz açıp kapama zamanı kadar dahi olsa bizi nefsimize bırakma, elimizden tut, Peygamberlerinin gittiği cennet ve rıza yollarına eriştir ve bizi istikametten ayırma!” Aminn.

Muhabbetle.

Emine Aydemir