Kanunla birlikte sera gazı emisyonlarının azaltılmasından, yerel eylem planlarına, karbon piyasasından yeşil eğitim müfredatına kadar birçok alanda düzenleme yapılacak.
Kurum: “En Kritik Eşik Aşıldı”
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, kanunun Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ilan ettiği “2053 Net Sıfır Emisyon ve Yeşil Kalkınma” vizyonunun en kritik aşaması olduğunu belirtti. Bakan Kurum, “Hiçbir ülkenin tesiri altında kalmadan özgür bir araştırma-geliştirme ortamı oluşturacağız. Ticarette, sanayide, üretimde güçlü adımlarla ilerlerken, çevre felaketlerine karşı da ülkemizi koruyacağız” dedi.
20 Maddelik Kapsamlı Düzenleme
20 madde, 2 geçici madde ve 3 kanunda değişiklik içeren yeni yasa; sera gazı emisyonlarının azaltılması, iklim değişikliğine uyum, planlama, uygulama ve denetim mekanizmalarının esaslarını belirliyor. “Adil geçiş”, “Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)”, “İklim adaleti”, “Gönüllü karbon piyasaları” gibi birçok kavram da ilk kez yasal tanıma kavuştu.
İklim Değişikliği Başkanlığı Yetkili Olacak
Yeni yasa ile kurumsal düzenlemelere de gidildi. İklim Değişikliği Başkanlığı, emisyon azaltımı ve iklim uyumu faaliyetlerini izleyecek, ETS sistemini kuracak, sera gazı emisyon izni verecek ve karbon fiyatlandırmasını düzenleyecek.
Yerel Eylem Planları Valiliklerde Hazırlanacak
İklim değişikliğiyle mücadelede yerel idareler aktif görev üstlenecek. Her ilde vali başkanlığında oluşturulacak İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulları, 2027 yılı sonuna kadar yerel eylem planlarını hazırlamakla yükümlü olacak. Büyükşehir belediyeleri ve diğer yerel yönetimler de sürece katılacak.
Yeşil Ekonomi ve Döngüsel Üretim Modeli
Yeni yasa, temiz ve verimli üretim süreçlerine yasal güvence getiriyor. Tarım, hayvancılık ve şehirlerin iklim krizine karşı dirençli hâle getirilmesi hedefleniyor. Döngüsel ekonomi çerçevesinde geri dönüşüm ürünleri için kullanım oranları belirlenecek.
Türkiye Yeşil Taksonomisi ve Karbon Piyasası Kurulu
İklim finansmanı açısından kritik rol oynayacak Türkiye Yeşil Taksonomisi hayata geçirilecek. Kurulacak Karbon Piyasası Kurulu ise ETS sisteminde ulusal tahsisat planlarını, ücretsiz tahsisatları ve denkleştirme oranlarını belirleyecek. Kurul, ilgili bakan yardımcılıkları, SPK, EPDK ve İklim Değişikliği Başkanlığı temsilcilerinden oluşacak.
Eğitim Müfredatına İklim Dönüşümü Girecek
İklim değişikliği ve yeşil dönüşüm, tüm eğitim düzeylerinde müfredata dahil edilecek. Milli Eğitim Bakanlığı ve YÖK koordinasyonuyla yeşil iş gücü yetiştirilecek. Ayrıca kamuoyunun bilinçlendirilmesine yönelik eğitim ve medya programları hayata geçirilecek.
Afetlere Karşı Erken Uyarı ve Gıda Güvenliği
Afet risklerinin azaltılması için erken uyarı sistemleri geliştirilecek. İklim değişikliğine dirençli tarımsal üretim ve gıda güvenliği önlemleri artırılacak. Ekosistemlerin ve biyolojik çeşitliliğin korunması sağlanacak.
Su ve Arazi Yönetimi Güçlendirilecek
Net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda orman, mera, sulak alan gibi karbon yutaklarının korunması ve genişletilmesi hedefleniyor. Su kaynaklarının etkin yönetimi ile denizel ve karasal koruma alanlarının artırılması da kanun kapsamına alındı.
Planlama İçin 31 Aralık 2027 Son Tarih
Kanunun uygulanması için hazırlık yükümlülükleri en geç 31 Aralık 2027 tarihine kadar tamamlanacak. Cumhurbaşkanı, bu süreyi bir yıl uzatma yetkisine sahip olacak.
Yasa, Türkiye’nin Paris İklim Anlaşması ve Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamındaki uluslararası yükümlülüklerini yerine getirmesi açısından da önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
