Rapora göre, sentetik uyuşturucu üretimi ve kullanımında yapay zeka destekli yöntemler artarken, bu durum küresel çapta ciddi bir halk sağlığı tehdidi oluşturuyor.
Basın toplantısında konuşan Prof. Dr. Sevil Atasoy, yasa dışı sentetik uyuşturucu endüstrisinin hızla büyüdüğünü, acil önlem alınmazsa ölümlerin ve toplumsal zararların daha da artacağını vurguladı. Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan ise, Türkiye’de 10 milyon kişinin madde ve davranış bağımlılığı riski taşıdığını, 800 bin denetimli serbestlik dosyasının bulunduğunu belirterek, bağımlılıkla mücadelede “Devlet Bağımlılık Enstitüsü” kurulması gerektiğini ifade etti.
Raporda, sentetik uyuşturucuların yasadışı pazarlarda bitkisel uyuşturucuların yerini aldığı, gençler arasında kullanım oranlarının yükseldiği belirtildi. Tarhan, bağımlılıkla mücadelede yalnızca sivil toplum kuruluşlarının değil, güçlü bir devlet iradesinin şart olduğunu vurguladı.
Özellikle Türkiye’de son yıllarda sentetik madde kullanımında ciddi artış gözlemlendiği; metamfetamin kaçakçılığı ve kokainin transit ülke olarak Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştırılmasının yaygınlaştığı aktarıldı. 2023 yılında Türkiye’de 21,9 ton metamfetamin ele geçirildiği bilgisi verildi.
Atasoy ayrıca, BM’nin yürüttüğü Project IONICS sistemiyle 100 bini aşkın sentetik uyuşturucu kaçakçılığı vakasının takibinin sağlandığını, siber suçlarla mücadelede önemli operasyonlar gerçekleştirildiğini belirtti. 2024'te iki fentanil öncülü ve 16 amfetamin türevi öncül maddenin uluslararası kontrole alındığını da duyurdu.
Denetimli ilaçların ülkeler arasında erişim eşitsizliğine dikkat çeken Atasoy, sağlık hakkı çerçevesinde tüm bireylerin tedaviye ulaşımının sağlanması gerektiğini, insan haklarına saygının ilaç kontrol sözleşmelerinin temelinde olduğunu hatırlattı.
Son olarak, Türkiye'nin üretici ülke olmadığını ancak doğu, batı ve güneyden gelen uyuşturucu akışında transit ülke konumunda bulunduğunu ifade eden Atasoy, özellikle Suriye'deki yasa dışı üretim tesislerinin bölgesel tehdit oluşturduğunu sözlerine ekledi.
