Süleyman GÜLEK

Giriş Tarihi : 10-10-2016 13:06

Çocuğun Beden Ve Ruh Sağliği

Sağlık kavramı günümüzde Dünya Sağlık Örgütü'nün yaptığı sağlık tanımı, özellikle koruyucu hekimlik alanında tartışmasız kabul görmektedir: “Sağlık, yalnızca hastalık veya sakatlığın olmaması değil, fiziksel, ruhsal ve toplumsal olarak tam bir iyilik halidir.”¹ İnsanların huzurlu ve mutlu bir şekilde yaşam sürmeleri için sağlıkları önemlidir. Sağlıklı olmayan bir insanın dünya nimetlerinden haz alması güçtür. Diş ağrısnda kıvranan bir hasta için dünyanın en mutlu insanı, herhalde diş ağrısı çekmeyendir. sağlığınn kıymeti ancak hastalık esnasında anlaşılabilir. Bu yüzden hastalıklara karşı tedbir almamız, bize emanet olarak verilmiş bedenimizi ve nefsimizi tehlikelerden korumamız gerekir.²

Her anne babanın en büyük arzusu ve mutluluğu, sıhhatli bir yavruyu bağrına basmak, onu en iyi şekilde büyütüp yetiştirebilmektir. Sağlıklı bir çocuk istiyorsak, çocuğun temizliğine, dengeli ve düzenli beslenmesine önem vermeliyiz. Çocuğa ilk önce uygulanacak eğitim bedeninin çok kıymetli ve korunması kolay bir makine olduğu konusunu içermelidir. Hastalığın temelinde bedenin iyi korunmamasının yattığı öğretilmeli, bu durum somut örneklerle gösterilmelidir. Soğuk havada palto giymediği, üstü açık yattığı yahut güneşte uzun süre kaldığı için hasta olduğunu söylemek çocuk için hem inandırıcı hem de eğiticidir. ³

Çocukların büyüme ve gelişmesinde önemli olan faktörlerden biri de beslenmedir. Sağlıklı bir büyüme için yeterli ve dengeli beslenmeye gereksinim vardır. Büyüme ve gelişme döneminde, çocukların yetrsiz beslenmesi bedensel ve zihinsel gelişimi olumsuz yönde etkiliyebilir. Çocuklar sürekli olarak bakıma ve korunmaya muhtaçtır. Çocukta sağlıklı bir beden ve ruh yapısının oluşabilmesi için, ailesi tarafından iyi bir eğitim ve beslenme programı uygulanması gerekir.⁴Çocuğun yaşına göre beslenmesi çok önemlidir.

Vücutta en bol miktarda bulunan mineral kalsiyumdur. Yeni doğan bir bebeğin yapısında 25- 3C gram kadar kalsiyum bulunur. Bunun büyük bir kısmı kemiklerdedir. Nasıl demir emilimi için C vitamini gerekli ise, aynı biçimde kalsiyum emilimi için de D vitamini gereklidir. Bundan çıkaracağımız sonuç, bedenimizin bir bütün içersinde ele alınması gereğidir. Beslenme açık vermeye başlandığı zaman birçok noktadan açık verir ve telafisi çok güçleşir. Büyüme ihtiyacına paralel olarak kalsiyum ihtiyacı da artar. Kalsiyum süt ve süt ürünlerinde bol miktarda bulunur. En doğal süt olan anne sütü ise her bakımdan olduğu gibi kalsiyum açısndan da ideal niteliklerdedir.⁵

Yalınız ve tek başına anne sütü, altı ayda bebeğe verilebilecek en iyi yiyecek ve içecektir. İlk 6 ay yalnız anne sütü (su dahi verilmeksizin) alan bebeğin, 6 aylık oluncaya kadar meyve suyu vb. ihtiyacıda olmaz. Bebek 6 aylık olduktan sonra, anne sütü yanında katı gıdalara başlanmalıdır. İnek veya diğer hayvan sütleri yerine anne sütüne 2 yaşına kadar devam etmek faydalıdır. Kur’an-ı Kerim’in Bakara Süresi 233 ayetinde anne sütünün bebeklere 2 yaşına kadar verilmesinin gerektiğinden söz edilmesi, bu durmla uygunluk arzetmektedir.⁶Nitekim en son tıbb’i tespitle de çocuğun beden ve ruh sağlığı hususunda anne sütünün başka hiçbir gıdanın tutamıyacağını göstermiştir.⁷ Anne sütünün çock için hayati önemi vardır. Anne sütü almayı sadece beslenme olarak görmemek gerekir. Çocuğun psikolojik gelişimi için de anne sütünün oldukça önemli faydaları vardır. Anne sütü, çocukların psikolojik ve fiziyolojik olarak ciddi bir ihtiyaçtır.⁸

Ruhsal gelişme düz bir çizgide gitmez, inişler ve çıkışlar gösterir. Ayrıca her çocuğun kendine özgü bir gelişme hızı vardır. Zeki çocuklar genellikle her yönden hızlı gelişirler. Bununla birlikte bir çocuktaki gelişme değişik alanlarda ayrı hızda gerçekleşebilir. Beden gelişimi, ruhsal ve zihinsel gelişim birbirine koşut gitmeyebilir. Zekaca yaşıtlarından çok üstün bir çocuk ruhsal olgunlaşmada daha aşağı bir düzeyde kalabilir.⁹ Anne ve babalar çovcuklarınn sağlığına çok önem vermeli, her çocuk için gerekli olan bütün aşılarını zamanında yaptırmalıdır. Önemli olan çocuk hastalanmadan tedbirini almak ve çocuğu zaman zaman sağlık kontrolünden geçirtmektir. Herhangi bir rahatsızlığı halinde, sağlık açısndan en uygun olan tedavi usûlü tercih edilmeli, tıbbın ve teknolojinin ortaya koyduğu tecrube ve metotlardan istifade edilmelidir. Bu sebeple anne-baba çocuğunun sağlıklı yetişmesi için gereken fedakârlığı yapmalıdır.

Çocuk Ruh Sağlığı

Ruh sağlığı, kişinin kendi kendisiyle ve çevresiyle sürekli bir denge ve uyum içinde olmasıdır, diyebiliriz. Ancak bu denge ve uyum katı ve durağan bir nitelik taşımayıp değişken bir denge esnek bir uyum olduğunu belirtmek gerekir.¹⁰ Ruh sağlığı yönünden en önemli dönem, ruh sağlığının temellerinin atıldığı 0-6 yaş arasıdır. Hayatının bu devresini yeterli ilgi ve sevgiden mahrum geçirmiş çocukların, yetişkinlik yıllarında ruhi açıdan bazı dengesizlikler gösterme ihtimali büyüktür.

Ruhen sağlıklı çocuk yetiştirmede nelere dikat edilmeli?

Çocuklar davranışlarını anne babalarını taklit yönüyle öğrenirler.
Çocukalrın yanında kavgaya dönüşen tartışmalardan kaçınmalıdır, kavga ve geçimsizlik çocukların ruh sağlığını olumsuz etkiler.
İlk yılarda çocukalra yapılan yardımlar, yaşları büyüdükçe yavaş yavaş azaltılmalıdır. Hertürlü ihtiyacının karşılanmasına alışan çocuk, yaşı ne olursa olsun çocuk kalır. Kendine güven duygusu gelişmez.
Çocuk anneye bağımlı olarak doğar. Bu yüzden ilk üç yaşını tamamalayıncaya kadar anne çocuğun yanında olmalıdır. Çalışmak zorunda olan anne, çocuğu bırakacak kişiyi ve yeri secerken titizlik göstermelidir.
En az bir sene mümkünse çocuğa anne sütü verilmelidir. Anne sütü, beden ve ruh sağlığı açısndan çok önemlidir.
Çocuk eğitimi ve bakımı konusunda anne-babalar bilgi sahibi olmalıdırlar.
Çocuklar arasında büyük-küçük, kız-erkek ayrımı yapılmamalı, hepsine aynı sevgi ve ilgi gösterilmelidir.
Çocuğu başkasıyla kıyaslamak, başkasının yanında aşşaağlamak çok yanlış bir harekettir. Yaptığı olumlu hareketlere destek olunmalıdır.
Çocuk için en önemli grup ailesidir. Çocuk bir topluluk içinde nasıl yaşanıldığını ailesinden görerek öğrenir. Çocuk, anne-baba arasındaki davranışları devamlı olarak gözlemektedir. Evdeki ortamın huzurlu ve sıcak olması çocuğun ruh sağlığı açısından çok önemlidir.
Ailenin çelişkili davranışları yanlıştır. Çocuğu biraz önce öğüp, sevmek, okşamak ve hemen sonra kızmak, çocuğun kendisine ve ailesine güven duygusunu yıpratır. Ayrıca ufak tefek kusurlu hareketleri karşısnda anlayışla davranmamak onu ürkek, çekingen yapar. ¹¹

Çocuklar aileyi etkileyen üzücü olaylardan tüm aile bireylerinden daha fazla etkilenmektedir. Bu olumsuz etkiler sonucu; huysuzluk, huzursuzluk, davranış bozuklukları, yeme ve uyku problemleri gösterirler. Boşanmalar ve aile kavgaları çocuğun ruh sağlığını tehdit eden durumlardır. Ancak, bu durumların çocuklardan saklanması da sakıncalıdır. Kendisiyle konuşulmayan çocuk, bilinmeyene karşı korku, kaygı ve panik yaşar, hatta çocuk, "büyükler bana söyleyemediklerine göre durum sandığımdan daha kötü" diye düşünür.

Yapılan pek çok araştırmanın sonuçlarına göre ise, din ve dinî hayatın (inanç ibadet ve güzel ahlakın) kişinin ruh sağlığına önemli katkıları vardır.¹² Gerçek mutluluk; huzur, iç neşesi ve rahatlık ise, sadece Allah'ın zikriyle, O’nun emir ve yasaklarına uymakla mümkündür. “Kalpler ancak Allah’ı zikirle (Kur’an’la, O’nun emir ve yasaklarına uymakla) huzur bulur” (Ra’d, 13/28) Bu, Allah'ın Kur’an'da bize bildirdiği çok önemli bir sırdır. Yaratılış gayemiz Allah’a kulluktur/ibadettir. (Zariyat, 51/56) Doğru inanç, ibadet ve güzel davranışlarla kişiler gelişir, olgunlaşır. İlkeli, tutarlı, dengeli, kararlı, sabırlı ve güçlü bir kişilik oluşur. Böylece insan hem kendine, hem de başkalarına faydalı olur. Yüce Allah şöyle buyurur: “Kim Allah'a ve Rasûlü'ne itaat ederse ve Allah'tan korkup emirlerine uygun yaşarsa (inanç, ibadet ve güzel davranışlarda bulunursa) ‘kurtuluşa ve mutluluğa' erenler bunlardır.” (Nur, 24/52)

Sağlık, Allah'ın kullarına verdiği bir nimettir. Onun değeri bilinmelidir Sağlığımızı hiçbir zaman boşa harcamamalıyız Onu koruyup, ondan faydalanmalıyız. Hz Peygamber "Hastalık gelmeden, sağlığın kıymetini biliniz"¹³ buyuruyor. Bu hadisi şerifde önemli bir uyarma bulunmaktadır Çünkü hastalık gelmeden, sıhhatin değerini bilmek, gelecek hastalıklara karşı korunma tedbirleri almayı gerektirir. Peygamberimiz (s.a.s.) sağlığın korunması için bizleri uyarmaktadır. “İki nimet vardır ki, insanların çoğu bunların kıymetini bilmiyorlar ve aldanıyorlar. Bunlar sağlık ve boş zamandır.” ¹⁴ Sağlığın korunması için, dengeli beslenmeli ve temiz ortamlarda bulunmalı, ayrıca alkollü içkiler, uyuşturucular ve sigara gibi sağlığımıza zarar veren her türlü kötü alışkanlıklardan sakınmalıyız. Hastalandığımızda da tedavi olmamız dinimizin emridir.¹⁵Dolayısıyla anme ve babalar, çocuğun beden ve ruh sağlığına çok dikkat etmelidir.

Dipnot

Erol Göka, Sosyal Bilimler Ansiklobedisi, Risale Yayınları İst. 1990, c. 3, s. 342
Prof. Dr. Sefa Saygılı, Sağlık Bilinci, Denge, Yayınları, İst. 2005, s. 7
Dr. Hüsyin Ağca, Ailede Eğitim, Seha Neşriyat, İst.1995, s. 36-37

4- Doç. Dr. Halit Ertuğrul, Ailede ve Okulda Çocuk Eğitimi, Nesil Yayınları, İst. 2009 s. 17

5-Doc. Dr. Sıdıka Buluk, Çocuk Beslenmesi, Seha Neşriyat, İst. 1995, s. 12

6-Prof. Dr. Sefa Saygılı, Sağlık Bilinci, s. 67-68

7-Prof. Dr. Hayti Hökelekli, Çocuk, TDV İslam Ansiklobedsi, c. 8, İst. 1993, s. 356

Dr Hasan Aydınlı, Çocuk Eğitiminde Sık Sorulan sorular. ve Cevapları, Zambak Yayınları, İst. 2004, s. 22

9-Prof. Dr. Atalay, Yörükoğlu, Çocuk Ruh Sağlığı, Özgür Yayımnları, İst. 2010, s. 29

10-Prof. Dr Atalay Yörükoğlu, a.g.e., s. 13

11-Sefa Saygılı, Sağlık Bilinci, s. 74-75

12-Prof. Dr. Hayati Hökelekli, Gençlik Din ve Değerler Psikolojisi, s. 140

13-Müslim, İmare 46

14-Tecrid-i Sarih Terc. c.12, s.177

15-Ebû Dâvud, Tıb 1

Süleyman GÜLEK

NELER SÖYLENDİ?

Website Yorumları

Süleyman GÜLEK

DİĞER YAZILARI Küçük Lee İle Çekirgesi Doğruluktan ve adaletten ayrılmamak İbadet ve Güzel Ahlâk Oruç Tutmanın Maddi ve Manevi Faydaları Yılbaşı Kutlamaları Mallar ve Canlar İle İmtihan Cihadin Önemi Birlik ve Beraberlik İçerisinde Olmak Savaş ve ahlak Zalimler İçin Yaşasın Cehennem! Gazze’de Yaşanan İnsani Vahşet Peygamberimizi Sevmek Mutluluk Arayışı Çocuk ve Okul Mutlu Aile Zevk ve Eğlenceye Düşkünlük Ahiret Bilinci Tesettürlü Olmak Çocuğa Allah İnancını ve Sevgisini Aşılamak Çocuk ve Din Eğitimi İbadet Bilinci Hz. İbrahim’in İnanç Mücadelesi Anne ve Babanın Değerini Anlamak İnsanın İki Yönü 28 Mayıs Cumhurbaşkanı Seçimi’ne Bakış Bayramlar Huzur ve Mutluluk Günleridir Câhiliye ve Ahlâk Barış ve Huzur İbadet ve Ahlâk Ramazan ayı ve oruç Dünya Hayatı Ölüm Gerçeği Depremlerden ve Üzücü Olaylardan İbret Almak Gün Birlik, Beraberlik ve Yardımlaşma Günüdür Deprem Gerçeği Sade Bir Hayat Kur’an’ın Önemi Gençle İletişim Âdâb-I Muâşeret, Görgü Kuralları Söz Söyleme Adâbı Noel ve Yılbaşı Din ve Ahlâk İffetli Olmak Yaratiliş Gayesini Anlamak Dünya Engelliler Günü Engelli Bireyi ve Aileyi Anlamak Terör saldırısı Yaşlıları Anlamak Çocukları Tanımak ve Anlamak Gençleri Anlamak Hz. Peygamber’in örnek ahlâkı Ahlâk Eğitiminin Önemi Dünya Hayatına Aşırı Düşkünlük Başarıya Ulaşmanın Kuralları Ailede ve Okulda Çocuk Eğitimi Dünyanın Cazibesine Aldanmak Dünya ve ahiret mutluluğu Siyaset ve Ahlâk İyi bir müslüman olmak Çocuk Yetiştirmek Tartışma Usulü Toplumsal Ahlâk İyilik Yapmak eşlerin karşılıklı vazifeleri Çevre Ahlâkı Kurban bayramının önemini anlamak Dünya-âhiret dengesi nasıl olmalı! Gençlik ve ahlâk Kötü Huylardan Korunmanın Yolları Aile Hayatı Kötü ahlâkın zararları Güzel ahlâkın faydaları Engellileri Anlamak İsraf ve Cimrilik Anneler baş tacıdır! İslâm Ahlâkı Takvâ Sahibi Olmak İslâm Ahlâkının İman Ve İbadetle Alakası müslüman ve ahlâk EDEB VE ÂDÂB Güzel ahlâk sahibi bir müslüman nasıl olmalı! İman, ibadet ve ahlak Ticaret ve Ahlak Ahlâkin önemi ve gayesi Güzel Ahlaklı Omalı Allah’a yönelmenin önemi! Aile Ahlakı Ahlâkî Görevler Ahlâkî Sorumluluk Ahlâka Olan İhtiyaç Ahlâkî Yozlaşma İhlâslı ve samimi olmanın önemi İffet ve Hayânın Önemi Güzel Ahlâklı Olmaya Özen Gösterelim! Güzel Ahlaklı Olmak Vefalı Olmak Bayram sevincini yaşamak! Annelerin Değerini Bilmek Ramazan, Kur’an Ve Oruç Bilinci Ramazan, Kur’an Ve Oruç Bilinci Temizlik İmandandır Miraç Ve Namaz Üzüntü Ve Sıkıntılarla İmtihan Tedbir Almak Ve Allah’a Güvenmek Sağlığı Korumanın Önemi Kadın Haklarına Bakış Nezaketli, Saygılı Olmak Kanaatkâr Olmak Hayatı Sade Yaşamak Takvâ Sahibi Olmanın Önemi Yılbaşı kutlamaları neyin nesi? Çocuk Ve Namaz Ailede Mutlu Olmanın Yolları Ailede Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Çeşitli Hurâfeler Ve Batıl İnançlar Lüks Ve İsraf Sorunu Doğru ve güvenilir olmayı hayatımıza ilke edinelim! Merhamet etmeyene merhamet edilmez! Ahlakımızı güzelleştirelim! Zinanın Zararları Hz. İbrahim denilince, aklımıza gelenler Mutlu Ve Uyumlu Evlilik Dünya hayatına aldanmak! Adaletten ayrılmamak! Güzel Ahlâk Mutlu Olmayı Sağlar Dünya Hayatının Cazibesi Mutluluk Özlemi Dünya Hayatını Anlamak Hz. Peygamber’in çocuklara verdiği değer Gençlere Tavsiyeler Ahde Vefa Son Çare Boşanma Eğitim, Öğretim Ve İlim Tevazu Sahibi Olmak Güzel Geçimli Olmak Hz. Peygamber’in hoşgörüsü ve affediciliği Şefkat Ve Merhamet Eşini Tanımanın Önemi Yaşlılar, gözü yaşlı olmasın! Doğru Ve Güvenilir Olmak Hz. Peygamber (s.a.s.)’İn ahlâkî özellikleri Model şahsiyet, hz. Peygamber (S.A.S.) İhlâslı / Samimi Olmanın Önemi Güzel Davranışlar Huzur Ve Mutluluk Kazandırır Neslin Korunması Ailede Çocuğun Yaşına Göre, Din Eğitimi Verilmesi Genç Neslin Manevi Sorunları Evlilikte Mutsuzluğun Sebepleri Bayramları Fırsat Bilmeli Oruç, Ahlâkımızı Güzelleştirir Müslüman bir genç nasıl olmalı? Gençliğin Önemi Gelin-Kaynana Geçimsizliği Ve Çözüm Önerileri Ailede Çocuğun Ahlâk Eğitimi Aile İle İlgili Sorular Ve Cevapları İslâm’ın Kadına Verdiği Değer Başarılı Olmak Ailede Erkeğin Sorumlulukları İnsan hayatının dört önemli dönemi: Çocukluk-Gençlik-Yetişkinlik-Yaşlılık Âhirete İnanmanın Faydaları Yılbaşı Gerçeği Âhirete Imanın Önemi Üç Kutsal Mekânın Özellikleri Dünya Hayatının Aldatması Dünya Ve Âhiret Dengesini Kurmak Ahlâkî Çöküntü Lüks Ve İsraf İlgisi Mal, Mülk, Servet Tutkusu İnsanların Birbirleriyle İmtihanı Cinsellikle İmtihan Üzüntülerle, Bela Ve Musibetlerle İmtihan Dünya Hayatı Bir İmtihandır Dünya Hayatinda Mal Mülk, Evlât, Makam Ve Mevki Gibi Imkânlarla Övünmek Kurban İbadetinin Önemi Dünya Hayatına Hırsla Kapılmak Dünya Hayati Bir Oyun, Oyalanma Eğlence Ve Övünmedir Hayatı Anlamak Ve Anlamlandırmak Doğal Âfetler Hz. Peygamber (s.a.s.)’İn aile hayatı Eğitim Ve Mutluluk Duâ, Huzur Ve Mutluluk Kaynağıdır Bayram Dünya Hayatı Kısa Ve Geçicidir Orucun Önemi Ve Mahiyeti Ergenlik Döneminin Özellikleri Anneler her zaman hatırlanmalıdır! Anne Babaya İyi Davranmak Asr-ı Saadet En güzel örnek hz. Muhammed (s.a.v.) Mutlu Ve Huzurlu Olmak Çocuğa Görgü Kurallarını Öğretmek davet bilinci İman Ve Güzel Davranışların Önemi Ailenin Temel Kuralları Hz. Peygamber’in akla verdiği önem Evliliğe Hazırlık Ve Eş Seçimi Gençlik Çağı Ve Önemi Ergenlik Döneminin Özellikleri Çocuklar zararlı alışkanlıklardan nasıl korunmalı? Evlilikte Geçimsizliğin Nedenleri Ahiret Hayatı Eşler Arasındaki Güzel Geçimin Formülü Doğal Âfetlerin Sebepleri Çocuklarımıza İbadet Bilinci Kazandırmak Kur'ân Ve Sünnetin Hayatımızdaki Yeri Ve Önemi Yılbaşı kutlamaları neyin nesi? İlmin Ve Eğitimin Önemi Dünya Hayatı Bir İmtihandır Mutlu bir yuva nasıl kurulur, nasıl korunur? İnsan Gerçeği Evliliğin Meyvesi Çocuklar Gerçek mutluluğun yolu: İman Ve Sâlih Amel Evlilikte Aile İçi Sağlıklı İletişim Evliliği Kolaylaştırmak Çocuk Ve Disiplin Cennet Ve Cehennem Ailede Çocuk Eğitimi Çocukta Sorumluluk Duygusunun Geliştirilmesi Çocukla Sağlıklı İletişim Televizyon, Bilgisayar ve İnternet Kıskacında Çocuk Özürlü Çocuklar Ve Mânevî Kazanımları İlim Ve Eğitimin Önemi Günümüzde Kaybolan Değerlerimiz: Komşuluk Hz. İbrahim (a.s)’dan İbretler Ve Öğütler İslâm’da Gençlik Ve Gençliğe Verilen Önem Gençlik Ve Arkadaşlık Dünyevîleşmenin Hazin Sonu Zulme Karşı Çıkmak Körü Körüne Bağlılık Gençlik Sorunları Ve Çözümleri Akıllı Olmak! Kadın Hakları Gençle Sağlıklı İletişim Mutlu Olmanın Yolları Dünya Hayatının Gerçeği Çağın Hastalığı: Dünyevileşmek Adaletli Olmak Ve Zulümden Kaçinmak