İslam Bilim Adamları Fârâbî 2

Rivayetlerde, Farabi, Seyfüddevle’nin meclisine ilk defa girdiğinde, oturmasına izin verilmiş,

Farabi Seyfüddevle'ye "Senin oturduğun yere mi, yoksa kendi yerime mi" diye sormuş. Kendi yerine oturması söylenince, herkesi çiğneyerek gelip hükümdarın yanına oturmuş.

Hükümdar bunun üzerine sadece etrafındakilerle kendi aralarında konuştuğu bir dil ile Farabi'ye bazı şeyler soracağı, cevap veremezse dışarı atmalarını söylemiş.

Ama Farabi, bu özel dille konuşmaya cevap vermiş ve bu dili nereden bildiği sorulunca da "yetmiş" dil bildiğini söylemiş.

Arapça bir kelime veya terimin Grekçe, Süryânîce, Farsça ve Soğdca’daki karşılıklarını verdiğine bakılırsa, ana dilinden başka beş altı dili az veya çok bildiği kabul edilmektedir.

Müzik alanında yetenekli olan Farabi, orada önce güldürücü bir parça çalıp herkesi güldürmüş, sonra ağlatıcı bir parça çalıp herkesi ağlatmış, sonunda da uyutucu bir parça çalıp herkesi uyutmuş ve oradan gitmiş. Hükümdar Seyfüddevle filozofu yanında tutmak için çeşitli imkanlar vaat etmiş, Farabi bunları reddederek dört dirhem gibi cüzi bir maaşla yaşadığı aktarılmaktadır.

Farabi’nin öğretimi Pisagor ve Pascal gibi uzlaştırıcı, akıl yürütme (el-istidlâl) metodunu kullanarak başlar. Matematiksel bir sonuçtan başlayarak mistisizme ulaşır, fakat mistisizmi bir felsefi sistemden çok bir ruh hali olarak görür.

Eserlerinin önemli bir kısmının dil merkezli olması mantıkçıların Arap grameri yerine Yunan gramerinin konulmasını gündeme getirmesine yol açtı.

Ancak Aristo mantığı Arap diline uyarlanırken ortaya sorunlar çıktı, çünkü Aristo'nun kategorileri ile Arap nahivcilerinin (gramerciler) türemiş kelime grupları arasında bir farklılık vardı.

İşte Farabi Aristo mantığındaki karışıklıklara çözümler gelişmiş, mantık ve dil felsefesi üzerinde çok önemli çalışmalar yapmış ve Arapçanın mantık ve felsefe konularını rahatça kullanılabilir bir dil haline gelmesine sebep olmuştur.

Dil Felsefesi, Bilgi Felsefesi ve Mantık, Tabiat Felsefesi, Metafizik ve Psikoloji, Siyaset Felsefesi bilimlerini sınıflandırmıştır.

Bu yayınımız ile İslâm Bilim Adamlarını bilimsel yönleri ile yorum yapmadan tanıtmaya çalışıyoruz. Bu onların çalışmalarını her yönü ile kabul etmekten çok, hangi bilim adamının hangi bilimlerde çalıştığını ortaya koymaktır. Onun için bilimin gereği, var olan isimleri eserleri ile tanıtmaktır.

Bilimsel yönden elbette ki yanlış, eksik ve kabul edilemez yönlerinin olacağı kaçınılmazdır. Ancak “bilim maluma tabi” olduğu için, karanlık aydınlığa nasıl vesile oluyorsa, yanlış çalışmalar da doğruların ortaya çıkmasına sebep olmaktadır.

Özellikle Felsefe ile uğraşanlar maalesef bazı vartalara düştüklerini, bu alanda bilimsel çalışmalar yapanlar birçok tahkikatçılar ortaya koymuşlardır.

ETİKETLER:

NELER SÖYLENDİ?