Seçimler var ya önümüzde. Aday adaylarımız da var. Aday adaylarımızın bir bölümü aday olacak. Aday olanlardan bir bölümü de seçilecek.
İlginç ve güzel bir deneyim aslında. Birikimi ile kabul göreceğine inanıp sorumluluk üstlenmek üzere yola çıkmak da yola çıkanların heyecanına tanıklık etmek de güzel bir deneyim oluyor.
Seçilme hakkı modern insan hakları listesinin en önemli parçasıdır.
Anayasamızda da güvence altına alınmıştır Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerde de.
Yine egemen devletlerin seçilme hakkına bazı objektif sınırlamalar getirebileceği de genel olarak kabul edilir.
Örneğin seçilme hakkına yaş sınırı getirilebilir. Ak Parti iktidarları seçilme hakkını kısıtlayan yaş sınırını 18’e indirdi. Reşit olan yani bağımsız hukuki işlem yapma yeteneğine sahip olan herkes aynı zamanda seçilme hakkına da sahip oldu.
Seçilme hakkının sınırlarının mümkün olduğu kadar geniş tutulması temsil ilişkisinin meşruluğu bakımından çok değerlidir.
Ancak yine de siyasetin amacı ve milletin geleceği için bazı sınırların konulmasına ihtiyaç olur.
Bizim Anayasa ve diğer kanunlarla oluşan seçim hukukumuzda da belirli suçları işleyenler bakımından seçilme hakkının kısıtlanması kabul edilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 76. Maddesinde açık olarak seçilme engeli sayılan suçlar YÜZ KIZARTICI SUÇLAR olarak adlandırılmış, sonrasında da yüz kızartıcı suçlar liste halinde sayılmıştır.
Anayasa kuralı aynen şu şekilde, “zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolaylı iflas gibi yüz kızartıcı suçlarla, kaçakçılık, Resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma, terör eylemlerine katılma ve bu gibi eylemleri tahrik ve teşvik suçlarından biriyle hüküm giymiş olanlar, affa uğramış olsalar bile milletvekili seçilemezler.”
Anayasamıza göre yüz kızartıcı suçlar listesi size göre yeterli mi?
Seçilmeye engel olan bu suçlar aynı zamanda birçok başka kanunda birçok temel hakkın kullanılmasına ilişkin kısıtlama nedeni olarak sayılan suçlar.
Dolayısıyla bu yüz kızartıcı suç listesinin revize edilmesine ciddi şekilde ihtiyaç var.
Cinsel saldırı gibi uyuşturucu ticareti gibi insanlığa karşı işlenen suçlar gibi birçok suçun da yüz kızartıcı suçlar kategorisinde ele alınmasına gerekiyor.
Yaşar Baş