Anne ‘Hocam oğlumuzu bilgisayar, telefon, ipad başından alamıyoruz. Tüm gün hiç ses etmesem odasından çıkmıyor neredeyse. Birini kapatıyor, diğerini açıyor. Birde son zamanlarda bunlarla birlikte çok yemek yeme alışkanlığı başladı. Zaten bizi takmıyor, dinlemiyor, konuşmuyor, en ufak bir uyarıda hemen parlıyor, sinirleniyor. İnternette kimlerle konuşur? Ne yapar? Hiç bir şeyi bizimle paylaşmıyor. Hocam biz nerede yanlış yaptık?’ diye hikayesini neredeyse ağlamaklı anlatmaya devam etti...
Bir süredir İstanbul ve farklı iller olmak üzere‘Teknoloji Bağımlılığı’ ile ilgili söyleşiler yapıyorum. Nereye gidersem gideyim mutlaka her konuşmamın sonunda beni bekleyip bire bir dertleşmek isteyen ebeveynlere, eşler, eğitimcilerle bir araya geliyorum. Yukarıdaki minik örnek de bunlardan biri. Hikaye ne kadar tanıdık geldi değil mi?
Yaklaşık 20 yıldır teknoloji sektöründe çalışıyorum ve bunu konuşmalarımda da savunuyorum. Aslında teknoloji doğru kullanıldığı takdirde bizim hayatımızı kurtaran ve kolaylaştıran büyük bir nimet. Teknoloji bizim hizmetimizde ve bizim kontrolümüzde olduğu sürece ondan yararlanmalıyız. Ancak eğer durum tersine dönüyorsa, yani teknoloji bizi yönetmeye, bizi kontrol etmeye başladıysa mutlaka önlem almalıyız.
Unutmayalım ‘Bıçakla domateste kesebiliriz, bir insanın canına zarar da verebiliriz. Ne amaçla kullandığımız çok önemli!’
TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI NEDİR?
‘Televizyon, tablet, bilgisayar gibi aygıtların çok uzun saatler kontrolsüzce kullanması ve bu aygıtlardan uzak kalındığında yoğun eksiklik, aynı yoksunluk hissinin yaşanması’ olarak tanımlıyor uzmanlar. Cep telefonumuzdan mecburi olarak bir kaç saat uzak kaldığımızda hepimizin hissettiği yoksunluk, merak hissi gibi...
‘1 hafta ya da 3 gün yada 1 gün boyunca cep telefonlarınızı kapalı tutmayı hiç denediniz mi? Ya da denemek ister misiniz?’
PEKİ NEDEN TEKNOLOJİYE YÖNELİRİZ?
‘Boş bir kafa şeytanın çalışma odasıdır’ Platon
Toplumun geneli bağımlılığın ne olduğu ve sonuçlarının neler doğuracağını bilmediğinden ve önemsemediğinden teknoloji kullanımı ile ilgi önlem almıyor olabilir. Bununla birlikte can sıkıntısı ve yapacak bir şey bulamamak hem bizleri hem gençleri teknoloji kullanımına itiyor olabilir.
‘Bir çocuk için annesi ve babası dünyayı temsil eder. Çocuk, annesi ve babası nasıl davranıyorsa, dünyadaki herkesi de aynı şekilde davranacağını düşünür’ M. Scott Peck
Denge, ilgi, sevgi ve güven içinde yani sağlıklı aile ortamında büyüyen bir birey davranışları ve alışkanlıkları ile bunun tam tersi sağlıksız bir aile ortamında büyüyen bireyin davranış ve alışkanlıkları aynı olmayabilir. Sağlıksız aile tutumu bireyi her türlü zararlı alışkanlık ve bağımlılıklara karşı risk altında bırakabilir. Bu anlamda yaşadığımız çevre ve aile tutumları çocuğun gelişiminde çok önemli yer tutmaktadır. Özgüven eksikliği ve sosyal ilişki kurmakta sıkıntı yaşayan çocuk büyük olasılıkla bilgisayar, ipad, akıllı telefon ya da televizyon ile avunuyor olacaktır.
‘Ya olduğun gibi görün ya da göründüğün gibi ol’ Hz. Mevlana
Son zamanlarda sosyal medya araçlarında oldukça fazla şahit olduğumuz; çok şaşalı, çok zengin, çok mutlu, çok güzel, çok başarılı yani herşeyin çok olduğu ama ne kadar gerçek olduğunu bilmediğimiz yaşamları örnek alarak, kendi hayatımızda sahip olamadıklarımızı sanal dünya da ‘mış gibi yaşamaya çalışmak’ bizi teknoloji kullanımına daha fazla yönlendirebilir.
TEKNOLOJİNİN OLUMSUZ ETKİLERİ
Teknoloji aygıtlarının başında kontrolsüzce geçirdiğimiz zaman fiziksel, sosyal ve psikolojik olarak olumsuz etki edebilir. Görme sorunları, baş ağrıları, sırt ağrıları, yeme ve uyku problemleri, az hareketten kaynaklanan fiziksel sorunlar, kişiler arası duyarlılıkta azalma, yalnızlaşma, yüz yüze ilişki kurmada güçlük çekme, özgüvende düşüş, zihinsel fonksiyonlarda bozulmalar, hiperaktivite, kaygı ve saldırganlık düzeyinde yükselme gibi belirtiler baş gösterebilir.
TEKNOLOJİ DİYETİ
Gelelim en önemli soruya teknolojiyi kontrollü kullanmak için neler yapmalıyız? Benim ve kızım için uygulamaya çalıştığımız yaklaşık 10 maddelik ‘Teknoloji Diyeti’ menümüz var. Bu menüyü seminerlerimizde detaylı anlatıyorum ama yazımızı fazla uzatmamak adına sizlerle bir kısmını konu başlıklarıyla bahsediyor olacağım.
Menü 1: Teknoloji aygıtlarını asla çocuğunuza bakıcı olarak kullanmayın
Menü 2: Aile buluşmalarında teknoloji aygıtlarını çıkarın
Menü 3: Çocuklarınıza yasak koymak yerine onları meşgul etmek için günlük plan oluşturun.
Menü 4: Hem kendiniz için hem çocuğunuzu mutlaka spora yönlendirin.
Menü 5: Gerektiğin mutlaka bir uzman yardımı alın.
Sevgiyle.
Pınar HOLT
Yazar, Davranış Bilimci, Konuşmacı
E-mail: info@pinarholt.com
Instagram: pinarholtofficial
Facebook: Pinar Holt