24 Haziran seçimlerine 27 gün kaldı!
Hep Cumhurbaşkanı hem de Milletvekili adayları için oy kullanacağız.
Bu seçim Türkiye için önemli olduğu kadar Samsun için de önemli. Bu önemli seçimlerde seçmenin %30 nasıl oy kullanacağını hiç bilmezken kalan %70 ise net bir bilgiye sahip değil.
Hele ki milletvekili hesaplamalarını yönetimler ve vekil adayları dahil birçok kişi bilmiyor!.
“Biliyorum” diyenlerin birçoğu da ya yanlış biliyor ya da biliyormuş gibi yapıyor. Bu konuda yazdığım “Vekil Listeleri ve Hesaplamalar” başlıklı son yazımı okumanızı tavsiye derim.
Bugün biraz Samsun anketleri üzerine kafa yoralım!
Samsun ile ilgili birçok anket gördüm.
Anketleri 3 ayrı dönem olarak ele alalım. Bunlar; Cumhurbaşkanı adaylarının belirlenmesine kadar olan süreç, Milletvekili adaylarının belirlenmesine kadar olan süreç ve sonrası.
Samsun’da milletvekili adayları belirlendikten sonra yapılan ankete katılanların %75’inin aday listelerinden memnun olmadığı görülüyor.
Gelelim kararsızlar konusuna;
Milletvekili aday listeleri belirlenmeden hemen önce Samsun’da yapılan anketlerde Genel seçimler için kararsız olanların oranı %14, Cumhurbaşkanlığı için kararsız olanların oranı ise %17 oranındaydı.
Milletvekili adaylarının açıklanması sonrasından ise oranlarda büyük bir değişim görülüyor;
Bu kez genel seçimler için kararsız olanların oranı %19, Cumhurbaşkanlığı için kararsız olanların oranı ise %15 oranında.
Bu demek oluyor ki aday listeleri seçmenin aklını karıştırdı.
Bu seçimlerde adayların önemli olduğunu, başbakanlık yani hükümet kavramı ile milletvekilliğinin bağı kalmadığını, bu nedenle seçmenin aday listelerine bakarak vekillikte ayrı, Cumhurbaşkanlığında ayrı oy kullanacağını daha önceki yazılarımda dile getirmiştim.
Devam edelim;
Samsun’da ankete katılanların %62’si Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 2. tura kalacağını düşünüyor.
Bu soru vekil listeleri açıklanmadan önce sorulduğunda ise %59’u 2. tura kalır cevabını vermiş.
2. turda hangi adaylar yarışır sorusuna ise; %68 oranında Erdoğan ve İnce, %22 oranında Erdoğan ve Akşener, %10 oranında ise İnce ve Akşener şeklinde cevap veriyor.
Samsunlulara “Siyasi görüşünüz nedir?” şeklinde sorulduğunda ise; %49 Sağcı, %19 Solcu, %12 Diğer bir siyasi görüş ve geriye kalan %20 ise “siyasi bir görüşüm yok” şeklinde cevap veriyor.
Gelelim siyasi partiler ile ilgili yapılan anketlere;
Vekil listeleri açıklanmadan yapılan anketlerde AKP % 43, CHP %23, MHP %11, İYİ Parti %23 şeklinde oy alırken vekil listeleri açıklandıktan sonraki oranlar; AKP %38, CHP %25, MHP %19, İYİ Parti %18 oranında oy alıyor. (Bu ankette 3 siyasi partinin sorulduğunu ve kırsal bölgelerden ankete katılımın az olduğunu da unutmamak gerek.)
Peki merak edilen bir konu; “Saadet Partisi Samsun’dan %’de kaç oy alır?” Bunun ile ilgili gördüğüm son ankette Saadet Partisi’nin oy oranı %2,1 civarındaydı.
Burada dikkat edilmesi gereken bir konu da Saadet Partisi’nin listesi olmasına rağmen CHP’de 3. sıra milletvekilinin Saadet Partisi ittifak kontenjanından olması. Yani Saadet partililer 3. sıradaki adaylarını desteklemek için sistematik olarak CHP’ye mi oy verecek yoksa kendi listesine mi bu net değil. En azından ankete katılanlar için!
Anketlerde seçmen odaklı bir çelişkiye rastladım; Ankete katılanlara siyasi partiler ayrı ayrı sorulduğundaki toplam ile ittifak adı ile sorulan toplam arasında farklar var. Yani seçmendeki ittifak adları algısı farklı! “Cumhur İttifakı”na mı yoksa “Millet İttifakı”na mı oy vereceksiniz şeklinde parti adı verilmeden sorulduğunda AKP ve MHP seçmeninin bir kısmı “Millet İttifakı” adındaki “Millet” kelimesini kendisine daha yakın gördüğünden dolayı kafa karışıklığı yaşanıyor.
Bu karışıklık nedeni ile ilgili şahsi kanaatim; “Cumhur” kelimesinin Cumhuriyet Halk Partisi, Cumhuriyet Gazetesi gibi “solu çağrıştıran” bir kelime veya ibare olmasına karşın “Millet” kelimesinin “Millet iradesi” , Milliyetçi Hareket Partisi gibi “sağı çağrıştıran” bir kelime veya ibare olması. Bu karışıklığın anketlerde olsa bile seçmen açısından pusula karşısında çok kafa karıştıracağını düşünmüyorum.
Anketlerde Samsunspor ile ilgili bir soru da var;
Samsunspor taraftarlarına; “Samsunspor’un kayyuma gitmesi ve küme düşmesi 24 Haziran seçimlerinde ki oyunuzu etkileyecek mi?” şeklindeki bir soruya %64 EVET Etkileyecek geriye kalan %36 ise HAYIR Etkilemeyecek cevabını vermiş.
“24 Haziran Cumhurbaşkanlığı seçiminde aşağıdakilerden hangi adaya ASLA OY VERMEZSİNİZ?” şeklindeki soruya ise; %11 Muharrem İnce, %24 Meral Akşener, %17 Diğer bir aday, %48 ise Recep Tayyip Erdoğan şeklinde oy vermiş.
“24 Haziran Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 2. tura kalan adaylar Erdoğan ve İnce olursa kime oy verirsiniz?” şeklindeki soruya; %50 Recep Tayyip Erdoğan, %50 İse Muharrem İnce cevabını vermiş.
“24 Haziran Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 2. tura kalan adaylar Erdoğan ve Akşener olursa kime oy verirsiniz?” şeklindeki soruya ise; %50 Recep Tayyip Erdoğan, %50 ise Meral Akşener cevabını vermiş.
Sosyal medyada çok tartışılan bir konu olan T A M A M veya D E V A M ile ilgili soruda “Sizce?” diyerek sorulduğunda ise; %39 T A M A M, %43 D E V A M, %18 ise S I K I L D I M şeklinde cevap vermiş.
“Türkiye’nin yönetim şekli sizce ne olmalıdır?” şeklindeki soruya ise; %64 Parlamenter sistem (eski sistem), %36 Cumhurbaşkanlığı Hükumet Sistemi (yeni sistem) cevabını vermiş.
***
Daha birçok soru ve cevap var aslında!
Anketler şunu gösteriyor ki;
Seçmen kararını vermiş olsa bile bir olay veya gelişme şuan için aklını karıştırıp kararsız hale gelebiliyor.
AKP listelerine tepkilerden dolayı MHP’ye gözle görülür oranda oy kaymaları oluyor ve şahsi kanaatim bu kaymalar artan oranda devam edecek.
İYİ Parti listelerinden dolayı MHP’den gidecek olan bir kısım oylar MHP’ye geri dönmüş görünüyor.
CHP’nin toparlanmasında Muharrem İnce ismi çok etkili olmuş görünüyor. Nihayetinde CHP içinde Kemal Kılıçdaroğlu’nu eleştirenlerin tamamı CHP’nin adayı Muharrem İnce’ye oy verecek görünüyor. Bu kenetlenmeyi genel seçimlerde aynı oranda görmek biraz zor. Nihayetinde CHP’nin 3. sıra adayının Saadet partisinin kontenjan adayı olması CHP’liler tarafından “2 vekillik çalışma” etkisi yapabilir.
Hesaplamaları yaparken karşılaştığım bir noktayı açmak gerek;
İttifak hesaplamalarından hangi ittifak +1 oy fazla alır ise 1 vekil o ittifakın oluyor. Şöyle ki; Cumhur ittifakı %48 + 1 oy aldı, Millet ittifakı ise %48. Bu durumda +1 oy fazla alan 5, diğer ittifak 4 vekil çıkartıyor. Hesaplamalarda “artık oy” olarak tabir edilen konu ise bu durumda arada fark olan oylardır.
Anketlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan ile AKP arasında ciddi oy farkları var. Bu farkların nedenlerine bakıldığında ise;
1- Kendisini “Reisci” olarak tanımlayan kişilerin daha önce MHP seçmeni olması ve 15 Temmuz sürecinde MHP Genel Başkanı Sayın Devlet bahçelin duruşundan dolayı MHP’ye sistematik olarak oy vermeleri.
2- AKP vekil listelerine il geneli ve ilçe bazında (Bafra gibi) tepkilerden İttifak ortağı MHP’ye oy verme eğilimleri.
3- AKP’nin il ve ilçe yönetimlerinin görevden alınmaları sonrası ve vekil sıralamalarında yer bulamayanların İttifak ortağı MHP’ye oy verme eğilimleri.
4- Büyükşehir belediyesinin kişisel ve bölgesel yanlış icraatlarından dolayı aday listelerine bakarak Cumhurbaşkanlığında Erdoğan’a, vekil adaylığında farklı bir partiye oy verme eğilimi…
Şeklinde bazı nedenler sıralanabilir.
Son olarak Samsun’da en az tartışılan ve tepki olan vekil listesinin MHP listesi olduğunu da belirtmem gerek. Bu durum Samsun’da MHP’ye en az 2 vekil ve hedefi olan 3 vekili getirir mi göreceğiz.
Son olarak;
15 Temmuz öncesi her 3 kişiden birisinin anketlere oy verirken OHAL sonrası bu oranın her 7 kişiden birisinin anketlere cevap verdiğini unutmamak gerek. Seçime kadar gelişmelere göre hem kararsızların durumu hem de karar vermiş olanların kararları daha çok değişir.
Kalın sağlıcakla.
Hüseyin Kurt