Fransa’nın ekonomi atlasını açarsak işçiler son birkaç yılda sık sık greve gittiğinin üzerini bir defa daha çizmeliyiz.
Fransa’nın başkenti Paris’te yaşanan olaylar, bir sürpriz niteliğinde gibi mi?
Macron, sarı yeleklilerin giderek artan yüksek tansiyonunu henüz tam anlamıyla masaya yatırmadı. Peki, sokağın görüntüsünün bu denli yüksek oluşunun altında sadece akaryakıt zammı mı var?
Fransa’da son birkaç yılda sık sık grevler yaşandı. Halkın nabzının yüksek oluşu basına yansıtılmadı. Avrupa da basın sessiz işler. Olaylar medya tarafından olduğu gibi değil, olduğunun altında verilir. Yaşanan olaylar halka neredeyse hiç sirayet etmez. Gürültü de Fransa’dan eksik olmaz. Çelişki yumağının, gizli kartların bilançosu elbette ağır olur. Fransa bir koldan sükûnet merdiveni sunar diğer yandan karışık bir tabloya baktırır. Avrupa kendi içinde tipik bir karakterdir.
Fransa’da medya kısıtlıdır. Halktaki sakinliğin ana nedeni medyanın olayları aktarmaması ile doğrudan bağlantılıdır. Mesela 2015’te yaşanan olaylarda, Paris’in nabzın yükseldiği anlarda, sivil polisler devriye gezerek ve polis arabalarının sessiz bir yere park edip, mahallelerin sakinliğini kontrol altına alması halkın huzurunu sağlamaları emniyete verilen önemin göstergesidir.
Polis, Fransa’da can simidi niteliğindedir. Hatta en küçük şeyde dahi ‘Polisi çağırıyorum’ denildiği an sükûnet oluşur. Bu çocuk, genç, yaşlı her kesim için böyledir. Ve Fransa medyası, halkı kullanmaz tahrik edici imajdan uzak durur.
Peki, sarı yeleklilerin gösterileri bu kabuğu nasıl kırdı. Polisin akşam restoranlarda sarı yeleklileri toplaması, eylemcilere sert karşılıkları sokağın tansiyonu düşürmeye kâfi gelmedi.
Sarı yelekliler bu gücü nereden aldığı da ayrı bir muamma. Arabaların yakıldığı sahneler, işe yerindeki tahribatlar, Paris'in ünlü Champs-Elysees Caddesi’nin bir anda duman bulutu oluşu, zafer anıtının çığlıklarla yankılanması zihinlerden kolay kolay silinecek bir fotoğraflar değiller.
Turizm merkezi olan, özellikle Noel için ışıklandırılan ve hep insan seline alışık olan Champs-Elyees Caddesi’nin etrafının da boş oluşu, esnafı ekonomik çalkantı ile karşı karşıya bırakacaktır.
Bu duruma nasıl gelindi. Gerginliğin son bulması için, ne gibi atılımlar yapılacak bunu ilerleyen günlerde göreceğiz.
Fransa’nın ekonomi atlasını açarsak işçiler son birkaç yılda sık sık greve gittiğinin üzerini bir defa daha çizmeliyiz. Özellikle geçtiğimiz kış, trenler grevler nedeni ile durdu. İşe gidenler ve öğrenciler zor durumda kaldı. Akaryakıt zammı, hayat pahalılığı yükselen vergiler, yüksek kiralar, kira için ajansların gelirin üç katı gibi bir rakam istemesi, yardım parasındaki kesintiler, öğrenci burslarının kesilmesi, Prefecture (valiliklerin) yabancıya oturum izni vermesi için, talep edilen randevuların askıya alınışı önceden valilikte gece yarısı açık alanda başlayan uzun kuyruklar olurdu ki o manzaraların detayları unutulur gibi değil. Bugün internet üzerinden randevu sistemine geçildi) dengeyi sarsmış olacak ki; kontrol sistemi iki hafta geçmesine rağmen oluşturulmadı…
Gözaltının yüksek olması, yaralıların çoğalması ve halkın giderek büyüyen tedirginliğine bakacak olursak sükûnetin kısa zamanda sağlanamayacağını rahatlıkla söyleyebiliriz.
Geçen yapılan güvenlik zirvesinde OHAL uygulama kararı konuşuldu ama sonuç çıkmadı. Adalet Bakanı Nicola Belloubet, basın toplantısında gözaltına alınanların büyük bir kısmının yargılanacağını açıkladı.
Paris ve sarı yelek mesajını ilerleyen zamanlarda daha net olarak göreceğiz…
Ümit Zeynep Kayabaş