Musul Harekatı aslında usul usul değil, Tarihi süreç içerisinde çok hızlı geldi.10 Ağustos 2014 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimi sonrası Türkiye’nin gündeminde olan ve sürekli olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından dile getirilen Başkanlık Sistemi’nin ve Türkiye’nin kilit konularından bir tanesi de Musul.
2015 yılında yazdığım makalelerin tamamında ve söylemlerimde 2016 ve 2017 yıllarında Türkiye ve Ortadoğu için yeni haritaların çizileceğini, bölgenin kabuk değiştireceğini ifade ettim. Bunlardan en çarpıcı olanları ise 8 Aralık 2015′ de yazdığım Görevimiz Musul‘du. 12 Aralık 2016’da Irak’ta ki IRAK ile süreç artık manifestoların bildirilerin havalarda uçtuğu dönemdi. Şimdi ise Musul harekâtının başlanması ile konuya taraf olmak için çabalayanların dünyanın bir ucundan bölgeye akın ettiğini görüyoruz.
Usul usul Musul
Peki Musul kimler için ne ifade ediyor, ona bakalım.
Irak Merkezi yönetimine Musul, Kerkük, Süleymaniye bölgesinin DEAŞ’ın kontrolünde olması şu son birkaç aya kadar hiç rahatsızlık vermedi. Irak’ın merkezi yönetiminin bir anda Irak’ın tamamını olmasa da parça parça Şiileştirmek gibi hedefi var. Burada en büyük destek elbette ki İran’dan geliyor.8 yıl süren ve çocuk oyuncağı gibi devam eden İran-Irak savaşının külleri bile kalmadı. Şii İbadi hükümetini rahatsız eden ise Türkiye’nin Sünni yapısı ve Ankara Antlaşması. Türkiye bölgede yeni parçalanmış bir devlet istemese dahi Türkiye’nin Fırat Kalkanı operasyonunun çerçevesini genişletiyor olması İbadi hükümeti için risk oluşturuyor. Zira DEAŞ her an istenildiğinde yok edilebilecek bir aparat ancak Türkiye’nin bölge de daha fazla söz sahibi olması İbadi Hükümeti için Irak’ın parçalanması için yeterli! Türkiye’yi sert sözlerle eleştiren Irak Başbakanı İbadi ABD Savunma Bakanı Ash Carter’ın açıklamaları sonrası geri adım atsa da Türkiye’siz bölgeyi temizleyeceklerini ifade etmesi hala Türkiye endişesi içerisinde olduklarının göstergesi.
Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi IKBY Başkanı Mesut Barzani’nin Türkiye’ye bakış açısı oldukça net. Birçok defa Barzani, Türkiye’ye eyalet sistemi ile bağlanmak istediğini açıkladı. Sünni Barzani yönetimi Irak ve İran ile birçok defa bir araya gelmesine rağmen sonuç alamadı. Haliyle Irak Merkezi yönetim ile bir şekilde sorunlarını çözemeyeceğini anlayan Barzani tamamen yönünü Türkiye’ye çevirmiş durumda. IKBY’li Milletvekillerinin de 82 Musul,83 Erbil,84 Kerkük olsun söylemleri de boşuna değil. Kürt Petrolünün dünyaya çıkış noktası olan Türkiye haliyle Barzani’nin şu aşama da Türkiye’nin öngörülerinin dışına çıkabilmesi mümkün değil.
Musul’a yönelik operasyonun Kerkük’e kayması halinde ise Irak Bölgesel Kürt Yönetiminin günlük kaybı 20 – 25 milyon doları bulacak. IKBY, petrol satışlarından sağladığı gelirinin ciddi biçimde düşmesi nedeniyle Türkiye’den bir süre önce 1 milyar doların üzerinde borç aldı.
İran için çok bir şey söylemeye gerek yok aslında. İslam Dünyasını mezhep savaşlarına sokmak ve Sünnilerin tamamını ortadan kaldırmak için çabalayan İran Şii Yönetimi sadece bölgeyi değil tüm Arap dünyasını karıştırıyor. Zira İran için her ne kadar söylemlerinde en büyük düşmanımız İsrail dese de tüm kıyımları Sünniler üzerinde uyguluyor, uygulattırıyor. Bu arada İsrail’den sonra Yahudilerin en yoğun yaşadığı yerin İran olduğunu da hatırlatayım. İran’ın PARS kökenli Şİİ nüfusu İran %25’i civarında ve İran, Şİİ Pars kökenli yönetime sahip. Musul operasyonuna Şİİ grupları birebir destekleyen İran’ın elbette ki en büyük hedefi Musul, Kerkük, Erbil ve Süleymaniye bölgesini Sünnilerden temizleyerek! Bölgeyi Şİİleştirmek ve elbette ki yüksek graviteli petrol üzerinde hakimiyet sağlamak.
Suriye Esed Rejimi Musul operasyonuna sessiz kalmayı tercih ediyor. Çünkü Musul operasyonu DEAŞ’ı yok etme değil! DEAŞ’ı Musul’dan süpürme operasyonu. Haliyle DEAŞ’ın süpürüleceği yer ise elbette ki Suriye toprakları. Bu ise DEAŞ’ın Suriye’ye daha çok yerleşmesi demek. Müttefikleri İran’ın ve Irak yönetiminin süpürme operasyonunu desteklemesi Esed rejiminin elini kolunu bağlıyor. Öte yandan diğer Müttefiki Rusya’nın Musul operasyonuna sert tepki vermesi ve operasyonun Suriye topraklarını sıçradığı takdirde müdahil olacağını belirtmesi de Esed yönetimini olaylar karşısında seyirci pozisyonuna sokuyor.
ABD açısından bakılınca ise Barack Obama yönetiminde ki ABD hem bölge de hem de Türkiye politikalarında tarihi hatalara imza atarak Bush dönemini bile geride bıraktı. PKK’nın Suriye kolu PYD ile kol kola girmekten çekinmeyen ABD yönetimi Türkiye’nin uyarılarına kulak tıkadığı gibi terör örgütü PYD’yi müttefik olarak addetmekten geri kalmadı. Özellikle son yıllarda Türkiye ile ABD’nin Müttefiklik anlaşmasının Suriye ve Irak dış politikalarının ise sadece kağıtta kaldığı bir gerçek. Obama yönetimi Büyük İsrail-1 projesini hayata geçirmek için çaba sarf ederken bunun Türkiye tarafından fark edilemeyeceğini sandı. DEAŞ’ın Musul’dan süpürülme harekâtına Şii milisleri ve terör örgütü PYD’yi desteklemekle kalmayıp kendisi de askeri destek veren ABD’nin de elbette ki en büyük korkusu Türkiye’nin Fırat Kalkanı operasyonunu Musul’a sıçratması ve Irak’ın dağılma sürecine girerek Büyük İsrail-2 Projesi için oluşturmaya çalıştıkları Akvaryum Balığı Kürdistan’ın susuzluktan boğulması! idi. Ancak Türkiye’yi ziyaret eden ABD Savunma Bakanı Ash Carter, Türkiye’nin, Musul’un DEAŞ’tan kurtarılması operasyonunda yer alması konusunda prensipte anlaşıldığını bildirdi. Bu da ABD’nin daha doğrusu OBAMA yönetimini giderayak Türkiye ile daha fazla gerilmeden yeni seçilecek ABD Başkanı’na bundan sonra ki süreci devam ettirmesi için geri hamle olarak düşünülebilir.
Usul usul Musul
IKBY’nin Kürt Petrolü ve Musul Petrolü üzerinde şu ana kadar hakimiyet kuramayan ABD yönetimi Irak’ın parçalanması ve bu minik parçaların birleştirilerek orada ABD’nin müttefiki olacak yeni bir Kürt Devleti ile yeni partner çıkarma çalışması 8 Kasım’a kadar devam edecektir.8 Kasım’da yeni seçilecek ABD Başkanı ile de bölge de nasıl bir değişiklik olacak hep birlikte göreceğiz. Zira ABD Savunma Bakanı Ash Carter’ın açıklamaları sonrası Terörist PYD’yi desteklemekten vazgeçeceklerini sanmıyorum.
İsrail ise bölgenin en sessiz devleti. Sessiz derken uslu durduğu anlamı elbette çıkartılmamalı. Sessizliği ABD’nin bölgede maşa olarak kullanıldığı gerçeğini değiştirmiyor. İngiltere ile birlikte hareket eden ABD için varsa yoksa en büyük hedef Büyük İsrail.
Avrupa Birliği (şimdilik İngiltere dahil gibi ele alacak olursak) DEAŞ’ın tamamen bölgeden süpürülmesini tehdit olarak görüyor. Zira AB ülkelerinden DEAŞ saflarına katılan tam 2,5 Milyon terörist olduğu tahmin ediliyor. Haliyle DEAŞ’ın tamamen yok edilmeye çalışmanın bu teröristlerin bir şekilde AB ülkelerinde yeni terörist saldırılar yapacağı endişesini taşıdıkları gibi Musul’un DEAŞ’tan süpürülme harekâtının AB ülkelerine yeni bir göç dalgası oluşturabileceği endişesini yaşıyorlar. Hatta bu konuda AB Güvenlik Komiseri Julian King “Kuzey Irak’ta DEAŞ’ın kalesi Musul’un geri alınması, şiddet yanlısı DEAŞ savaşçılarının Avrupa’ya geri dönmelerine neden olabilir. Bu durum, hazırlıklı olmamızı gerektiren çok önemli bir tehdittir” diyerek açık beyanat vermekten kaçınmadı. Buda AB’nin DEAŞ’ın bitirilmekten ziyade mevcut pozisyonunu koruması taraftarı olduğunu bizlere gösteriyor.
AB ülkelerinin gerek Mülteci akınından korkmaları gerekse DEAŞ’ın canlı bomba eylemlerinden tedirginlik yaşamaları bir yana, DEAŞ’ın yaşaması AB ülkeleri için kazanç kapısı. Özellikle Alman, İngiliz silah firmalarının DEAŞ ve PYD’yi ayrı ayrı beslemesi ekonomik kazanç kapısı olarak gözler önünde dururken bölgeden alınan karaborsa ucuz ham petrolde AB ülkeleri ekonomilerini için maliyetlerini düşürmede en büyük alternatif.
Ve Türkiye konusunu daha detaylı olarak ele alacağım haliyle Türkiye bölümünü usul usul Musul-2’de bulacaksınız.