Doğal Âfetlerin Sebepleri

Kur’ân-ı Kerim tabiî hâdiselerin, gezegenlerin ilâh sayıldığını ve onlara tapıldığını anlatır. Tabiî hâdiseler ayrı ayrı ilâhlar kabul edilerek, bir kısmına yer ve rüzgâr, bir kısmına da denizler ilâhı gibi isimler verilmiştir. Putperestler güneşi, ayı, yıldızları ilâh kabul edip onları birta­kım isimlerle anmış, yüceltmiş ve tapmışlardır. Güneşin, Afrika, Avustralya, Malezya, Kuzey ve Güney Ame­rika’da ilâhlaştırıldığı görülmüştür. Aya tapanlara, Mısır, İran, Babil, Hindistan, Yunanistan, Avustralya, Yeni Zelanda, Meksika, Batı Avrupa ve Afrika’da rastlanmaktadır. Eski Arabistan dinlerinde ay, tanrı olarak anılmaktaydı. Yıldızlara tapınma ise Allah’ın yıldızları yaratıp yeryüzünün irâdesini onlara verdiğine, bu âlemin düzenini yıldızların sağladı­ğına inanmaktan doğmuştur.

“Eğer Allah’a ibâdet etmek istiyorsanız, güneşe ve aya (yıldız­lara) secde etmeyin, onları yaratan Allah’a secde edin.” (Fussilet, 41/37) Önceden insanlar, güneşe, aya, yıldızlara, ağaçlara, taşlara, vb. şeylere ayrı ayrı taparlardı. Fakat günümüzde ise hepsine bir­den tapanları görüyoruz. Şöyle diyorlar: “Tabiat ana, doğa gereği” Tabiatperest olan kimseler yaratılmış olan tabiatı, yaratıcı yerine koymaktadırlar. “Kâinat kendiliğinden varolmuştur” demekteler. “Ta­­biatta her şey kendi kendine olmakta; güneş, ay, yıldızlar kendi kendine hareket etmekte; gece, gündüz, yaz, kış ve yağmur, kar, sel­­ler, depremler hep kendiliğinden oluyor” diyorlar. Tâbiî ki, bu düşünce materyalistlerin, ateistlerin, Allah’a gereği gibi inanma­yan­ların düşüncesidir.

Diğer ülkelerde olduğu gibi zaman zaman, yaşadığımız bu ül­kede de doğal âfetler (seller, depremler) olmaktadır. Uz­manlara depremin ne zaman olacağı sorulduğunda onlar: “depre­min önceden, ne zaman olacağını tespit etme imkânımız yoktur. Araştırma sonucu nerelerde deprem olabilir, anlıyoruz. Fakat ne zaman olacağını bilemiyoruz” diyorla. Tabiî ki, herşetyi en iyi Allah bilir, depremin nerede, ne zaman olacağını, her şeyi en iyi bilen O’dur. “Allah bir şeye ‘ol!’ dedimi, o hemen oluverir.”(Nahl, 16/40) Bu âfetler Allah’ın dilemesiyle olmaktadır.. Müslümana düşen görev tedbir almak ve Allah Teâlâ’nın her türlü âfetlerden, kazalardan koruması için ona duâ etmektir. Tabîî âfetler (felâketler, seller, depremler) neden oluyor? Ma­teryalistlere, ateistlere göre kendi kendine oluyor.

Fakat müslüman kişi, dünyada her şeyin Allah’ın takdiri ile olduğunu bilmelidir. Bu âfetlerin, musîbetlerin insanların kendi yaptıkları günahlar, haksızlıklar, ahlâksızlıklar, zulümler, kötülükler yüzünden de olabileceğini Rabbimiz Allah bildiriyor: “İyilikler Al­lah’tan, kötülükler (musibetler) kendi günahlarınızdan olmakta.” (Nisâ, 4/79) “Şüphesiz Allah, insanlara hiçbir şeyle zulmetmez, fakat in­sanlar kendi kendilerine zulmederler.”( Yunus, 10/44) Allah onların sezme, anlama ve kavrama melekelerini ellerin­den aldığı için değil; onlar irâdelerini kötüye kullandıkları için hak yolundan ayrılmışlar, bâtılı tercih etmişler, dolayısıyla kendilerine zulmetmiş olurlar. Bundan dolayı Allah (c.c.) dilediği zaman dün­yada da cezasını verir.

“Onlara kendilerinden evvelkilerin, Nuh, Âd ve Semud ka­vimlerinin, İbrahim kavminin, Medyen halkının (Şuayb peygambe­rin kavminin) ve (Lut kavminin başları üstüne) ters dönen şehirle­rin haberi gelmedi mi? Peygamberleri onlara apaçık mucizeler getirmişti. (İnanmadıkları için helâk oldular) Allah onlara zulmede­cek değildi, fakat onlar kendi kendilerine zulmetmekteydiler.” (Tevbe, 9/70) Âyette sözü edilen kavimlere peygamberler mucizelerle geldi­ler. Fakat bu kavimler, gelen peygamberleri yalanladılar. Allah Teâlâ da her birini bir felâketle helâk etti. Nuh (a.s.), kendi kav­mine gönderildi. Kavmi onu inkâr edince meşhur Nuh tufanında boğulup helâk oldular. Âd kavmine Hûd Peygamber gönderildi. Onlar şiddetli rüzgâr ile helâk oldu. Semud kavmine Sâlih Pey­gamber gönderildi, onlar da depremle helâk oldular. Hz. İbra­him’in kavmi ise sinekle helâk oldu; Medyen halkına Şuayb Pey­gamber gönderilmişti, onlar ateşle helâk oldular. Şehirleri alt-üst olarak helâk olan kavim ise Lut Peygamberin kavmidir. Bu ka­vim homoseksüellik yüzünden helâk olmuştur. (Bkz. Ankebût, 29/28-31; A’râf, 7/80-84; Kamer, 54/34-39) “Nitekim onlardan her birini günahları sebebiyle cezalandır­dık. Kiminin üzerine taşlar savuran rüzgârlar gönderdik, kimini korkunç bir ses yakaladı, kimini yerin dibine geçirdik, kimini de suda boğduk. Allah onlara zulüm etmiyor, asıl onlar kendilerine yazık ediyorlardı.” (Ankebût, 29/40)

Önceki kavimlerin Allah’a isyan etmeleri, peygamberlerine karşı çıkmaları, yeryüzünde büyüklenmeleri, gururlanmaları, hak­sızlık, ahlâksızlık, zulüm ve haktan ayrılmaları bâtıl ile iç içe olma­ları nedeni ile nasıl helâk olduklarını Allah Teâlâ Kur’ân-ı Kerim’de bildirmektedir. Acaba Allah Teâlâ önceki kavimlerin başlarına gelen olayları, musibetleri, nasıl helâk olduklarını bize niçin, niye bildiriyor, bizimle alâkası ne? Onlar gelmiş geçmiş kavimler ve hâdiseler. İşte bunların sebebini Allah (c.c.) Kur’an’da bizlere bil­dirmektedir: “Andolsun onların (geçmiş peygamberler ve ümmetlerinin) kıssalarında akıl sahipleri için pek çok ibretler vardır. (Bu Kur’an) uydurulacak bir söz değildir. Ancak kendinden öncekilerin tasdiki, her şeyin açıklaması, iman eden bir toplum için bir rahmet ve bir hidâyettir.” (Yusuf, 12/111)

“De ki: Yeryüzünü dolaşın ve (sizden) önce yaşamış olan (gü­nahkâr)ların sonlarının ne olduğunu görün: Onların çoğu müşrik idi (Allah’tan başka varlıklara veya güçlere ilâhî sıfatlar yakıştır­mışlardı).”(Rum, 30/42) Yani, onlar maddî refaha ve güce taptılar. Böylece bütün mânevî değerleri yitirdiler ve sonuçta kendi kendilerinin helâk olmasına sebep oldular.“Allah katından dönüşü olmayan bir gün (kıyâmet günü) gelmeden önce yönünü dosdoğru dine çevir! O gün insanlar bölük bölük ayrılacaklardır. Kim inkâr ederse, inkârı kendi aleyhine olur. İyi işler yapanlara gelince, onlar da (cennetteki) yerlerini sırf ken­dileri için hazırlarlar. Zira Allah’a inanıp iyi işler yapanlara kendi lütfundan karşılık verecektir. Şüphesiz O, kâfirleri sevmez. Andol­sun ki Biz senden önce kendi kavimlerine nice peygamberler gönderdik de, onlara açık deliller getirdiler. (Onları dinlemeyip) günaha dalanların ise cezalarını hakkıyla vermişizdir. Mü’minlere yardım etmek de Bize hak olmuştur.” (Rûm, 30/43-47)

Helâk olan kavimlerin bazı ortak özellikleri: Allah’a ortak koş­mak, O’nun emrine uymamak, peygambere ve mü’minlere karşı çıkmak, onları hak yolundan vazgeçirmek için baskı ve zulüm yap­mak, haksız yere büyüklenmek, insanları sömürmek, cinsel sapmalar, gayr-i ahlâkî tutum ve davranışlar. Bunlar helâk olan kavimlerin helâk olmasına sebep olan hususlardır. Önceki helâk olan kavimler mutlaka doğal sebeplerle gelen âfetler neticesinde cezalandırılmışlardır (deprem, sel, fırtına vs.). Günümüzde aşırı giden ve eski kavimlerin işlediği suçları işleyen toplumlar da benzer yöntemlerle cezalandırılabilirler.

Âyet ve hadislere baktığımızda doğal âfetlerin sebepleri şu şekilde sı­ralanabilir:

1. Günahlardan Dolayı: Helâk olan kavimlerin, günahları yü­zünden cezalandırıldıklarını yukarıda âyetlerle belirttik. Başa gelen musibetler günahlardan dolayı da olabilir.

2. Bir Uyarı ve İbret: Sadece seller, depremler değil; diğer mu­sibetler ve üzücü olaylar da ibret için olabilir. “Bizim onlardan da­ha önce nice nesilleri helâk etmiş olmamız kendilerini yola ge­tirmedi mi? Halbuki onların yurtlarında gezip dolaşırlar. Bunda elbette ki akıl sahipleri için nice ibretler vardır.”(Enbiyâ, 21/128) “İnsanların biz­zat kendi işledikleri yüzünden, karada ve denizde fesad belirdi, ki Allah yaptıklarının bir kısmını onlara tattırsın; belki de (tuttukları kötü yoldan) dönerler.” (Rûm, 30/41) Allah (c.c.) insanların yapmış oldukları kötülüklere karşı dün­yada iken bir kısım musibetler vermekte, bu gafletten, kötü gidi­şattan vazgeçmeleri için bir ikaz, uyarı olsun. Olur ki kötü gidişat­tan dönerler. Bu uyarılara aldırmazlarsa asıl cezanın âhirette olaca­ğını âyetten anlıyoruz.

3. İmtihan: Rabbimiz Allah şöyle buyuruyor: “Biz sizi biraz korku, açlık, mallardan, canlardan ve ürünlerden biraz azaltma (fa­kirlik) ile imtihan eder, deneriz. (Ey peygamber!) Sen sabırlı davrananları müjdele”  (Bakara, 2/155) Dünya hayatı bir imtihan yeri olduğundan, çeşitli şekillerde imtihana tâbi tutulmaktayız. Varlık, bolluk, sıhhat gibi çeşitli im­kânlarla imtihan olduğumuz gibi, çeşitli musibetler, üzücü olaylarla da imtihan olmaktayız. “Sabredenlere müjdeler olsun” buyrulmaktadır.

4. Keffâret: Günahı örten, gideren şey demektir. Hadis-i şe­rifte; Ebu Hureyre (r.a.)’dan Rasûlullah (s.a.s.)’in şöyle buyurduğu rivâyet olunmuştur: “Müslümana fenalık, hastalık, keder, hüzün, eza, herhangi üzücü bir olay, sıkıntı oldumu, hatta vücuduna bir di­ken batsa Allah Teâlâ bu musibetlerden birisi sebebiyle o müs­lümanın suçlarını ve günahlarını örter, giderir. (Günahlarına kef­fâret olur).”(Buhârî) Müslümanların başına gelen musibetlerin günah­lara keffâret olabileceğini bu hadisten anlıyoruz. Yine bir hadis-i şerifte: “Mü’minin hali hayrete değer doğrusu; Zira her bir iş onun için hayırlıdır. Bu, mü’minden başka hiç kimsede yoktur. Kendi­sine varlık isâbet ederse şükreder; bu onun için hayır olur. Darlık isâbet ederse sabreder; bu da onun için hayır olur.”(Müslim, Zühd)

Bir başka hadis-i şerifte Cabir bin Atik (r.a.)’dan şöyle rivâyet edilmiştir: Rasûlullah (s.a.s.): “Siz hangi şeyi şehitlik sanıyorsu­nuz?” buyurdu. Ashâb: “Allah yolunda ölümü şehitlik sayıyoruz.” dediler. Rasûlullah (s.a.s.): “Allah yolunda ölümden (yani öldürü­lenden) başka yedi şehitlik daha vardır:

1. Tâun (hastalığından)dan ölen şehittir,

2. Suda boğulan şehittir,

3. Zatürre hastalığından ölen şehittir,

4. Karın ağrısından ölen şehittir,

5. Yanarak ölen şehittir,

6. Yıkık altında (depremde) ölen şehittir,

7. Hâmile olarak ölen şehittir” buyurdu.(Ebu Davud, Cenaiz 15)

Hadis-i şerifte görüldüğü gibi, depremden dolayı da ölen şe­hittir. Tâbiî ki mü’min olması şartıyla. “Kâfir olarak ölenlerin amelleri boşa gitmiştir.”(Zümer, 39/65) Müşrik, kâfir, hangi hal üzere ölürse ölsün gideceği yer cehen­nemdir. Mü’min, muvahhid, müslüman olmak kaydıyla, insanın ba­şına gelen, o anda çaresi ve tedavisi bulunmayan bir hastalık veya herhangi bir musibetten dolayı ölen kişi şehitlik mertebesine ulaş­mış, Allah yolunda savaşıp şehit olan mü’min muvahhid mücâhi­din ecri gibi bir ecre nâil olmuş olur... Yeter ki, iman noktasında sapasağlam olsun ve amel-i sâlihten yana hassas davransın!... Al­lah yolunda mücadele üzere olup, Allah’ın emirlerine göre dav­ra­narak Allah’ı kendisinden râzı etmiş olan mü’min bir kul, hangi halde ölürse ölsün, şehit sevabına nâil olarak vefat etmiş olur...

Ebu Malik el-Eş’ari (r.a.)’nın rivâyetiyle Rasûlullah (s.a.s.) şöyle buyurdu: “Her kim Allah yolunda (savaşa) çıkar da (aldığı bir yarayla) ölürse, o kimse şehittir. Yahut da atı veya devesi onu (yere çarpıp) boynunu kırar veya zehirli bir hayvan onu sokar ya da yatağında ölürse, o kimse şehittir ve onun için cennet vardır.” (Dâvud, -Cihad 14)

O mü’min şehittir ve onun için cennet vardır. Çünkü o Allah yolundadır. Bu tabiî âfetler (depremler) neden oluyor? Âyet ve hadislerle bunu izaha çalıştık. “Herhangi bir yerde olan deprem veya başka felâketler sadece şu sebepten oluyor” di­ye­meyiz. Çünkü hangi sebepten dolayı olduğunu sadece Allah Teâlâ bilir. Fakat günahlardan, isyanlardan dolayı da bu felâketle­rin ve üzücü olayların, meydana gelebileceğini unutmamalıyız. Rasûlullah (s.a.s.) şöyle buyurur: “Şüphesiz insanlar kötü (İslâma aykırı) bir şeyi görüp de men etmedikleri zaman, Allah’ın onlara umumi bir ceza vermesi çabuklaşır (veya yakınlaşır).”(Mâce, Fiten 20) Yukarıda da belirttiğimiz gibi, Kur’an’da önceki kavimlerin helâkı günahları yüzünden olmuştur.   Başımıza gelen âfetler (seller, depremler) musibetler günah­lardan dolayı da olabilir. Dolayısıyla kendimize dikkat etmeliyiz. Bu âfetlerden veya herhangi musibet ve üzücü olaylardan ibret almalı, İslâm’a uygun olanı yapmalı, İslâm’a aykırı olan şeylerden ise sa­kınmalıyız. Çünkü dünya ve âhirette huzur ve mutluluk İs­lâm’a uygun yaşamakla mümkündür!

Süleyman GÜLEK