Süleyman GÜLEK

Giriş Tarihi : 02-04-2017 10:50

Çocuğa Görgü Kurallarını Öğretmek

Görgü kuralları, insanlar arasındaki ilişkileri, karşılıklı sevgi, saygı ilkesi çerçevesinde düzenleyen kurallardır. Görgü kurallarının pratik bir amacı da, insanlar arası ilişkilerde karışıklığı, düzensizliği ve keyifliliği en aza indirerek gündelik hayatı kolalaştırmaktır. Görgü kurallarının amacı, insanlar arasında saygı çizgisini muhafaza etmektir. Her milletin dinî inançlarından, örf ve âdetlerinden doğan görgü kuralları vardır. İnsanların birlikte ve huzur içinde yaşayabilmeleri, görgü kurallarına titizlikle uymaları ile mümkündür. Bu kurallara uymayanlar başkaları tarafından kınanır ve hor görülürler. Çevrelerindeki insanların sevgisinden uzak bir hayat geçirmek zorunda kalırlar. Toplumun dışına itilirler.

Bir Müslüman’ın "geçim ehli" olabilmesinin temel şartı dinimizin ortaya koyduğu ahlâk kurallarına tam olarak uymaktır. Yalnız bir Müslüman'ın uymak mecburiyetini hissedeceği görgü kurallarının temelde İslâm ahlâkından, örf ve âdetlerimizden kaynaklandığını unutmamalıyız. Bu durum güzel ahlâk sahiplerinin aynı zamanda görgülü insanlar olacakları gerçeğini de ortaya çıkarır. Ahlâklı ve görgülü olmak bir eğitim işidir. Bu eğitim daha çocukluk dönemimizde evde başlar. Sokakta, okulda, iş yerinde vs. devam eder. Evinde anne ve babasına yahut diğer büyüklerine karşı saygılı davranmasını öğrenmeyen bir çocuğun dışarıda başkalarına karşı saygılı olması beklenemez.

Evinde bağıra çağıra konuşan bir çocuk; sokakta, taşıtlarda, sınıfta hatta camide bile aynı şekilde davranmakta bir sakınca görmez. Bu sebeple, insanın diğer insanlarla karşılaştığı ilk sosyal çevre olan evin, ahlâk eğitimindeki yeri çok büyüktür. İnsan, toplum içerisinde yaşayan ve birbirleriyle beşerî ilişkileri olan sosyal bir varlıktır. Görgü kuralları; kişinin uyması gereken terbiye, ahlâk, nezaket kurallarıdır ve bütün bireyler açısından önemli olduğu kadar; bireyin o toplum içinde var olabilmesinin ve kabul görmesinin de sınırlarını belirler. Bütün bunları dikkate alıp çocukların yaşları göz önünde bulundurularak görgü ve nezaket kuralları en güzel bir şekilde öğretilmelidir. Bu kurallar sayesinde çocuklar toplum içinde güzel ve tutarlı davranışlar sergileyerek başkalarının hak ve hukuklarına saygılı olmayı öğreneceklerdir.

Çocuklarınıza Öğretmeniz Gereken Görgü Kuralı ve Davranış Tarzı

Kibar ve görgülü olmak küçükken öğrenilir. Bu açıdan çocuklarımıza öğretmemiz gereken görgü kuralları şunlardır:

1. Lütfen demek: Çocuğunuza bir şey yapmak istediğinde, soru cümlesinin sonunda “lütfen” demesi gerektiğini mutlaka öğretin.

2. Teşekkür etmek: Bir şey aldığında teşekkür etmesinin gerektiğini öğretin.

3. Büyükler konuşurken sözü kesilmez: Çok acil bir durum olmadığı sürece siz arkadaşlarınızla ya da diğer kişilerle konuşurken sözünüzün kesilmeyeceğini öğretin.

4. Affedersiniz demesini öğretin: Birine bir şey demesi gerektiğinde karşısındaki kişinin dikkatini çekmesi için söze başlamasında “affedersiniz” demesi gerektiğini öğretin.

5. İzin istemek: Bir yere gitmek, herhangi bir şey yapmak için izin alması gerektiğini belirtin.

6 Negatif düşüncelerini söylememesi gerektiğini öğretin: Sevmediği, hoşlanmadığı ne varsa ulu orta söylememesi gerektiğini öğretin.

7. Dedikodu ve yorum: Başkaları hakkında dedikodu yapmaması gerektiğini, özellikle fiziksel engelli insanlar hakkında olumsuz yorum yapamayacağını ancak başkalarına iltifat edilebileceğini anlatın.

8. “Nasılsın” dendiğinde onunda sorması gerektiğini öğretin: Yaşı kaç olursa olsun “nasılsın” diye sorulduğunda aynı şekilde “iyiyim, siz nasılsınız?” diye sorması gerektiğini öğretin.

9. Bir eve gittiğinde ev sahibine teşekkür etmek: Bir arkadaşının evine gittiğinde oradan ayrılırken ev sahibine yaptıkları için teşekkür etmesi gerektiğini öğretin.

10. Kapıyı çalarak içeri girmek: Kapalı bir kapıdan girmek isterse çalması gerektiğini ve olumlu cevap gelene kadar beklemesi gerektiğini öğretin.

11. Telefonla konuşurken: Telefonla birini aradığında önce kendisini tanıtması gerektiğini sonra konuşmak istediği kişiyi istediğini söylemesi gerektiğini öğretin.

12. Kart ya da e-posta: Bir hediye aldığında memnuniyetini belli edip, teşekkür etmesi gerektiğini, eğer yazı yazmayı öğrenmişse bir kart ya da e-posta ile teşekkür etmenin çok etkili olduğunu öğretin.

13. Ayıp kelimeler: Büyüklerin önünde ayıp ve kötü kelimeler kullanılmayacağını öğretin.

14. Takma isim: İnsanlara onları incitecek takma isimler takmaması gerektiğini öğretin.

15. Dalga geçmek: Başkaları ile dalga geçilmemesi gerektiğini, karşısındaki insanın fiziksel ya da davranışsal zayıflıklarıyla dalga geçilmemesi gerektiğini öğretin.

16. Yardım etmek: Çocuğunuza diğer insanlara yardımda bulunmasını öğretin. Yardım toplumun çimentosu olan görgü kurallarından birisidir. İnsanları birbirine daha da yakınlaştırır.

17. Özür dilemek: Çocuğa yaptığı hatalar için özür dilemesi öğretilmelidir. Özür o insanın sahip olduğu nezaket ve saygıyı da ifade eder.

18. Hapşırık, öksürük: Hapşırdığında ya öksürdüğünde eliyle ağzını kapatması gerektiğini öğretin. Burnuyla oynamaması gerektiğini, bunun kötü göründüğünü söyleyin.

19. Kapıdan içeri girmek: Kapı açık bile olsa içeri girmek için izin istemesini ve selam vermesini öğretin.

20. Yardım sormak: Siz, komşunuz, öğretmeni ya da arkadaşı bir şey yaparken “yardım edebilir miyim”di ye sormasının onun yeni bir şey öğrenmesine de katkıda bulunacağını söyleyin.

21. Yardım istendiğinde: Siz ya da bir büyüğü ondan yardım istediğinde söylenmeden ve gülümseyerek yapması gerektiğini öğretin.

22. Ona yardım edildiğinde: Siz ya da bir büyüğü ona yaptığı şeyde yardım ederse “teşekkür” etmesi gerektiğini söyleyin.

23. Yemeği yemek: Yemeğe başlarken ellerini yıkamayı, besmele çekmeyi, sağ elle yiyip içmeyi ve çatal bıçak kullanması gerektiğini, eğer yapamıyorsa büyüklerinden yardım istemesi gerektiğini ve sonunda Yüce Allah’a şükürler olsun (elhamdülillah) demeyi öğretin.

24. Peçete kullanmak: Sofrada ağzı ve elleri kirlendiğinde peçete kullanması gerektiğini söyleyin.

25. Sofrada uzanmak: Sofrada istediği bir şeye uzanmaması gerektiğini, istediğini büyüklere sorup uzatmalarını istemesi gerektiğini öğretin.

26. Temiz olmak: Temizlik kurallarına kesinlikle uymasını, tuvaletten çıkarken sifonu çekmesini ve ellerini sabunlu suyla yıkamasını öğretin.

27. Ellerin kirli olması: Kirli ellerle sofraya oturmamasını öğretin.

28. Arkadaş ilişkileri: Arkadaşlarıyla iyi geçinmesini öğretin.

29. Oyuncaklarını paylaşmak: Arkadaşlarıyla oyuncaklarını paylaşması için onu motive edin.

30. Çöp atmamak: Sokağa çöp atmamayı öğretin.

31. Çevre temiz tutmak: Çevreyi kirletmemeyi öğretin.

32. Büyüklere saygılı olmak: Anne-babaya ve insanlara saygılı davranmayı söyleyin.

33. Yalan söylemek: Çocuklara yalan söylememeyi öğretin.

Bu ve benzeri görgü kurallarını ebeveynler kendileri de çoğaltabilirler. Görgü kurallarıyla yetişen çocuklar çevresi tarafından daha fazla sevilir, kabul edilir ve saygı görür. Hangi anne ve baba çocuğunun böyle yetişmesini istemez ki? Fakat bu konuda elbette ki ebeveynler tarafından biraz ilgi, biraz çaba ve biraz da sabır gerekecektir.

• Öğüt vermenin etkisi, uygulayarak göstermenin etkisinin yanında neredeyse sıfırdır. Çocuk duyduğunu değil, gördüğünü öğrenir ve uygular.

• Çocuğa bazı kurallar öğretilirken ve ondan bu kurallara uyması beklenirken aynı kurallara önce anne ve babanın uyması gerektiğidir.

• Anne baba, konulan kuralları tek taraflı bozmamalıdır.

• Eşlerin birbirine saygılı davranmadığı, bir teşekkürü bile birbirinden esirgediği bir ailede çocuğa teşekkür etmeyi öğretmek çok da mümkün olmaz.

• Aile bireyleri önce kendilerine karşı dürüst ve samimi davranışlar geliştirmelidir.

• Genellikle bir takım kurallar öğretilirken ailelerin uyguladığı en yaygın yöntem baskı ve cezadır. Oysa korkutarak ya da cezalandırarak hiçbir şeyi öğretmek mümkün değildir.

• Yemekten sonra eşine ‘eline sağlık’ diyen babayı gören çocuk bunu derhal taklit edecektir. Ya da kişilerin birbirine ‘afiyet olsun’ dediği bir sofrada oturan çocuk bu kültürü çok çabuk kapacak ve uygulayacaktır. Ancak, burada da en önemli koşul, çocuğun model aldığı yakın aile üyelerinin de bu kuralları uyguluyor olmasıdır. Arabayla giderken, küllüğü caddenin ortasına boşaltan bir babanın çocuğuna nasıl bir örnek oluşturduğunu tartışmak bile anlamsız olacaktır. Sosyal uyum konusunda yapılan çalışmalar, ailelerin çocuk üzerindeki etkilerinin önemini net bir biçimde ortaya koymuştur.

Görgü kuralları ya da başka davranışlar öğretilirken öncelikle sabırlı olmak ve çocuğun zaman zaman yanlışlar yapabileceğini bilerek tavır belirlemek temel kural olmalıdır. Çocuklara yeri geldikçe görgü kurallarını öğretmek ve yaş seviyesine göre dini eğitim ve öğretimde bulunmak, bunlar her ailenin ve büyüklerin görevidir. Bu hususta Hz. Peygamber (s.a.s.), “Hiçbir baba çocuğuna güzel terbiyeden daha üstün bir hediye vermiş olamaz.” ((Tirmizi, Birr, 33/1874)) buyurmaktadır. “Ağaç yaş iken eğilir” atasözümüzde de eğitimin çocuk yaşta verilmesi gerektiğine işaret edilir. Çocuklarımızın eğitiminin aile içinde, okulda, çevrede ve toplumda şekil alacağı bir gerçektir. Onların, bedenen sağlam, inançları düzgün, ahlakları güzel, insanlığa ve İslam’a faydalı birer insan olarak yetişmeleri, bizim onlara dua etmemize ve sahip çıkmamıza bağlıdır. Görgü kurallarını yaşamak ve yaşatmak insanlar arasında saygınlık ve muhabbet doğurur. Bunlara riayet etmek dünya ve ahiret saadetine vesile olur.

ETİKETLER: süleyman gülek çocuk görgü kuralları

NELER SÖYLENDİ?

Website Yorumları

Süleyman GÜLEK

DİĞER YAZILARI Küçük Lee İle Çekirgesi Doğruluktan ve adaletten ayrılmamak İbadet ve Güzel Ahlâk Oruç Tutmanın Maddi ve Manevi Faydaları Yılbaşı Kutlamaları Mallar ve Canlar İle İmtihan Cihadin Önemi Birlik ve Beraberlik İçerisinde Olmak Savaş ve ahlak Zalimler İçin Yaşasın Cehennem! Gazze’de Yaşanan İnsani Vahşet Peygamberimizi Sevmek Mutluluk Arayışı Çocuk ve Okul Mutlu Aile Zevk ve Eğlenceye Düşkünlük Ahiret Bilinci Tesettürlü Olmak Çocuğa Allah İnancını ve Sevgisini Aşılamak Çocuk ve Din Eğitimi İbadet Bilinci Hz. İbrahim’in İnanç Mücadelesi Anne ve Babanın Değerini Anlamak İnsanın İki Yönü 28 Mayıs Cumhurbaşkanı Seçimi’ne Bakış Bayramlar Huzur ve Mutluluk Günleridir Câhiliye ve Ahlâk Barış ve Huzur İbadet ve Ahlâk Ramazan ayı ve oruç Dünya Hayatı Ölüm Gerçeği Depremlerden ve Üzücü Olaylardan İbret Almak Gün Birlik, Beraberlik ve Yardımlaşma Günüdür Deprem Gerçeği Sade Bir Hayat Kur’an’ın Önemi Gençle İletişim Âdâb-I Muâşeret, Görgü Kuralları Söz Söyleme Adâbı Noel ve Yılbaşı Din ve Ahlâk İffetli Olmak Yaratiliş Gayesini Anlamak Dünya Engelliler Günü Engelli Bireyi ve Aileyi Anlamak Terör saldırısı Yaşlıları Anlamak Çocukları Tanımak ve Anlamak Gençleri Anlamak Hz. Peygamber’in örnek ahlâkı Ahlâk Eğitiminin Önemi Dünya Hayatına Aşırı Düşkünlük Başarıya Ulaşmanın Kuralları Ailede ve Okulda Çocuk Eğitimi Dünyanın Cazibesine Aldanmak Dünya ve ahiret mutluluğu Siyaset ve Ahlâk İyi bir müslüman olmak Çocuk Yetiştirmek Tartışma Usulü Toplumsal Ahlâk İyilik Yapmak eşlerin karşılıklı vazifeleri Çevre Ahlâkı Kurban bayramının önemini anlamak Dünya-âhiret dengesi nasıl olmalı! Gençlik ve ahlâk Kötü Huylardan Korunmanın Yolları Aile Hayatı Kötü ahlâkın zararları Güzel ahlâkın faydaları Engellileri Anlamak İsraf ve Cimrilik Anneler baş tacıdır! İslâm Ahlâkı Takvâ Sahibi Olmak İslâm Ahlâkının İman Ve İbadetle Alakası müslüman ve ahlâk EDEB VE ÂDÂB Güzel ahlâk sahibi bir müslüman nasıl olmalı! İman, ibadet ve ahlak Ticaret ve Ahlak Ahlâkin önemi ve gayesi Güzel Ahlaklı Omalı Allah’a yönelmenin önemi! Aile Ahlakı Ahlâkî Görevler Ahlâkî Sorumluluk Ahlâka Olan İhtiyaç Ahlâkî Yozlaşma İhlâslı ve samimi olmanın önemi İffet ve Hayânın Önemi Güzel Ahlâklı Olmaya Özen Gösterelim! Güzel Ahlaklı Olmak Vefalı Olmak Bayram sevincini yaşamak! Annelerin Değerini Bilmek Ramazan, Kur’an Ve Oruç Bilinci Ramazan, Kur’an Ve Oruç Bilinci Temizlik İmandandır Miraç Ve Namaz Üzüntü Ve Sıkıntılarla İmtihan Tedbir Almak Ve Allah’a Güvenmek Sağlığı Korumanın Önemi Kadın Haklarına Bakış Nezaketli, Saygılı Olmak Kanaatkâr Olmak Hayatı Sade Yaşamak Takvâ Sahibi Olmanın Önemi Yılbaşı kutlamaları neyin nesi? Çocuk Ve Namaz Ailede Mutlu Olmanın Yolları Ailede Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Çeşitli Hurâfeler Ve Batıl İnançlar Lüks Ve İsraf Sorunu Doğru ve güvenilir olmayı hayatımıza ilke edinelim! Merhamet etmeyene merhamet edilmez! Ahlakımızı güzelleştirelim! Zinanın Zararları Hz. İbrahim denilince, aklımıza gelenler Mutlu Ve Uyumlu Evlilik Dünya hayatına aldanmak! Adaletten ayrılmamak! Güzel Ahlâk Mutlu Olmayı Sağlar Dünya Hayatının Cazibesi Mutluluk Özlemi Dünya Hayatını Anlamak Hz. Peygamber’in çocuklara verdiği değer Gençlere Tavsiyeler Ahde Vefa Son Çare Boşanma Eğitim, Öğretim Ve İlim Tevazu Sahibi Olmak Güzel Geçimli Olmak Hz. Peygamber’in hoşgörüsü ve affediciliği Şefkat Ve Merhamet Eşini Tanımanın Önemi Yaşlılar, gözü yaşlı olmasın! Doğru Ve Güvenilir Olmak Hz. Peygamber (s.a.s.)’İn ahlâkî özellikleri Model şahsiyet, hz. Peygamber (S.A.S.) İhlâslı / Samimi Olmanın Önemi Güzel Davranışlar Huzur Ve Mutluluk Kazandırır Neslin Korunması Ailede Çocuğun Yaşına Göre, Din Eğitimi Verilmesi Genç Neslin Manevi Sorunları Evlilikte Mutsuzluğun Sebepleri Bayramları Fırsat Bilmeli Oruç, Ahlâkımızı Güzelleştirir Müslüman bir genç nasıl olmalı? Gençliğin Önemi Gelin-Kaynana Geçimsizliği Ve Çözüm Önerileri Ailede Çocuğun Ahlâk Eğitimi Aile İle İlgili Sorular Ve Cevapları İslâm’ın Kadına Verdiği Değer Başarılı Olmak Ailede Erkeğin Sorumlulukları İnsan hayatının dört önemli dönemi: Çocukluk-Gençlik-Yetişkinlik-Yaşlılık Âhirete İnanmanın Faydaları Yılbaşı Gerçeği Âhirete Imanın Önemi Üç Kutsal Mekânın Özellikleri Dünya Hayatının Aldatması Dünya Ve Âhiret Dengesini Kurmak Ahlâkî Çöküntü Lüks Ve İsraf İlgisi Mal, Mülk, Servet Tutkusu İnsanların Birbirleriyle İmtihanı Cinsellikle İmtihan Üzüntülerle, Bela Ve Musibetlerle İmtihan Dünya Hayatı Bir İmtihandır Dünya Hayatinda Mal Mülk, Evlât, Makam Ve Mevki Gibi Imkânlarla Övünmek Kurban İbadetinin Önemi Dünya Hayatına Hırsla Kapılmak Dünya Hayati Bir Oyun, Oyalanma Eğlence Ve Övünmedir Hayatı Anlamak Ve Anlamlandırmak Doğal Âfetler Hz. Peygamber (s.a.s.)’İn aile hayatı Eğitim Ve Mutluluk Duâ, Huzur Ve Mutluluk Kaynağıdır Bayram Dünya Hayatı Kısa Ve Geçicidir Orucun Önemi Ve Mahiyeti Ergenlik Döneminin Özellikleri Anneler her zaman hatırlanmalıdır! Anne Babaya İyi Davranmak Asr-ı Saadet En güzel örnek hz. Muhammed (s.a.v.) Mutlu Ve Huzurlu Olmak davet bilinci İman Ve Güzel Davranışların Önemi Ailenin Temel Kuralları Hz. Peygamber’in akla verdiği önem Evliliğe Hazırlık Ve Eş Seçimi Gençlik Çağı Ve Önemi Ergenlik Döneminin Özellikleri Çocuklar zararlı alışkanlıklardan nasıl korunmalı? Evlilikte Geçimsizliğin Nedenleri Ahiret Hayatı Eşler Arasındaki Güzel Geçimin Formülü Doğal Âfetlerin Sebepleri Çocuklarımıza İbadet Bilinci Kazandırmak Kur'ân Ve Sünnetin Hayatımızdaki Yeri Ve Önemi Yılbaşı kutlamaları neyin nesi? İlmin Ve Eğitimin Önemi Dünya Hayatı Bir İmtihandır Mutlu bir yuva nasıl kurulur, nasıl korunur? İnsan Gerçeği Evliliğin Meyvesi Çocuklar Gerçek mutluluğun yolu: İman Ve Sâlih Amel Evlilikte Aile İçi Sağlıklı İletişim Evliliği Kolaylaştırmak Çocuk Ve Disiplin Cennet Ve Cehennem Ailede Çocuk Eğitimi Çocukta Sorumluluk Duygusunun Geliştirilmesi Çocuğun Beden Ve Ruh Sağliği Çocukla Sağlıklı İletişim Televizyon, Bilgisayar ve İnternet Kıskacında Çocuk Özürlü Çocuklar Ve Mânevî Kazanımları İlim Ve Eğitimin Önemi Günümüzde Kaybolan Değerlerimiz: Komşuluk Hz. İbrahim (a.s)’dan İbretler Ve Öğütler İslâm’da Gençlik Ve Gençliğe Verilen Önem Gençlik Ve Arkadaşlık Dünyevîleşmenin Hazin Sonu Zulme Karşı Çıkmak Körü Körüne Bağlılık Gençlik Sorunları Ve Çözümleri Akıllı Olmak! Kadın Hakları Gençle Sağlıklı İletişim Mutlu Olmanın Yolları Dünya Hayatının Gerçeği Çağın Hastalığı: Dünyevileşmek Adaletli Olmak Ve Zulümden Kaçinmak