Hz. Peygamber (s.a.v)’in iman, ibadet ve güzel ahlâkında, aile hayatında, ticaretinde, dinî tebliğinde, devlet idaresi ve ordunun komutasında, eğitim ve öğretiminde, kısaca; ferdî, ailevî ve sosyal hayatta bütün Müslümanların dünya ve âhirette huzur ve mutlulukğu için en güzel bir örnektir.
Müslümanlar Hz. Peygamber’i anmaktan ziyade anlamalı ve O’nu her konuda örnek almalıdır.
Peygamberimiz, hayatı boyunca her konuda örnek olmuş ve bunu sadece söz ile değil, davranışlarıyla da göstermiştir. Bu nedenle Peygamberimizi örnek almak için öncelikle onu tanımak ve ahlâkını, şahsiyetini ve hayat tarzını doğru bir şekilde öğrenmemiz gerekir. Ahlâk: Bir toplum içinde kişilerin uymak zorunda oldukları davranış biçimleri ve kuralları; iyi nitelikler, güzel huylar; insanın bir amaca yönelik olarak kendi arzusu ile iyi davranışlarda bulunup kötülüklerden uzak olmasıdır.
Hz. Peygamber, insanların en ahlâklı olanıdır. Enes (r.a.) şöyle der: “Rasûlullah (s.a.v.) insanların en güzel ahlâklısı idi.” (Buhârî, Edeb 112) Hz. Peygamber güzel ahlâka sahipti ve her türlü kötü davranışlardan uzaktı. O, iyi ahlâkın bütün özelliklerini üzerinde taşıyan ve herkes için mükemmel bir örnektir.
Zira Hz. Peygamber, doğru, dürüst ve güvenilir bir şahsiyetti. İnsan ilişkilerinde her zaman dürüst ve güvenilir olan Hz. Muhammed, inananların da güvenilir ve doğru, dürüst olmasını istemiştir. “Müslüman, elinden ve dilinden başkalarının güvende olduğu kimsedir.” (Tirmizî, İman 12) demek suretiyle dürüstlük ve güvenirliğin önemine vurgu yapmıştır
Tevhidin son elçisi Hz. Peygamber’in de ilk gayesi insanları şirkten, küfürden, kötü davranışlardan kurtarmak ve ahlâklı bir toplum oluşturmak olmuştur. Nitekim Peygamberimiz’in nasıl bir ahlâka sahip olduğu sorulduğunda Hz. Âişe şöyle cevap vermiştir: “Rasûlullah (s.a.v.)’in ahlâkı Kur'an’dı." (Müslim, Müsâfirîn 139)
Görüldüğü gibi, Hz. Peygamber’in ahlâkı Kur’an’dı. Kur’an’da anlatılan ahlâkî meziyetlerin hepsi onda mevcuttu. O, Kur’an’ın emrettiği bütün hususları en güzel şekilde yapmış, yasakladığı bütün kötülüklerden ve günahlardan da sakınmıştır. Allah Teâlâ: “Ve Sen (Rasûlüm); büyük bir ahlâk üzerindesin” (Kalem, 68/4) diye övdüğü önderimiz Hz. Peygamber şöyle buyuruyor: “Ben ancak ahlâkın güzelliklerini tamamlamak için gönderildim.” (Muvatta, Hulk 8)
Hz. Peygamber’e; “Allah’a, kullarından en sevimli olan hangisidir?” dediler. Peygamberimiz: “Ahlâkı en güzel olandır” buyurdu. (Terğib ve Terhib, Terc., c. 5, s. 264, Hds. 25) Abdullah İbni Amr İbni Âs (r.a.) şöyle dedi: Rasûlullah (s.a.v.)’in sözlerinde ve hareketlerinde hiçbir çirkinlik bulunmadığı gibi, çirkin olan hiçbir şeye de özenmezdi. Peygamberimiz şöyle buyururdu: “Hayırlınız, ahlâkı güzel olanınızdır.” (Buhârî, Menâkıb 23) Peygamberimiz’in kalbi şefkat, merhamet ve insan sevgisi ile doluydu. Özellikle kimsesizlere ve fakirlere yakınlık gösterir, onların dertlerini dinler ve elinden geldiği kadar onlara yardım ederdi. Hastaları, yaşlıları, engellileri ziyaret eder, onların hâl ve hatırlarını sorardı.
Peygamberimiz; güleryüzlü, güzel sözlü hoşgörülü, yumuşak huylu, vefakâr, alçak gönüllül, insana değer verir ve hakkı gözetir, son derece nazik idi. Kaba ve kırıcı değildi. O, hayatı boyunca kimseye kötü söz söylememiş, kırıcı bir davranışta bulunmamıştır. Peygamberimiz şöyle buyurmuştur: “Her kimi yaptığı iyilik sevindirir ve kötülük (günah) üzerse, o kimse (olgun) mü’mindir.” (Müsned, c. 1, s. 18)
Peygamberimiz eşlerine ve çocuklarına da çok iyi davranırdı. Enes b. Malik şöyle demiştir: “Aile fertlerine Hz. Peygamber’den daha fazla merhametli ve iyi davranan bir kimse görmedim.” (Müslim, Fedail 63) Peygamberimiz, örnek bir ‘aile reisi’ idi. Hanımlarına karşı çok nazik, çocuklarına karşı da çok şefkatli idi. Ev işlerinde hanımlarına yardım eder ve onlara çok iyi davranırdı.
İslâm ahlâkının gayesi, insanın hayır yönündeki iyi davranışları tercih etmesini ve şer olan kötü davranışlardan kaçınmasını sağlamaktır. Kalbinde sağlam bir inanç taşıyan her Müslüman kişi bütün davranışlarına dikkat eder. Kimseye kötülük yapmaz, elinden geldiği kadar herkese iyilik etmeye çalışır. İbadetler; hem kalbimizdeki imanı güçlendirir, hem de güzel ahlâklı olmamızı sağlar. Bu sebeple ibadetlerimizi yapmalı ve 5 vakit namazı kılmalı ve güzei davranışlarda bulunmalı, kötü huylardan ve kötü davranışlardan da uzak durmalıyız.
Rasûlullah (s.a.v.) şöyle duâ ederdi: “Allah’ım! Kötü ahlâklı olmaktan, çirkin (günah ve haram olan) işler yapmaktan ve yanlış inançlara sapmaktan (şirk koşmaktan) sana sığınırım.” (Tirmizî, Daavât 126) Hz. Âişe’den Rasûlullah (s.a.v.) şöyle de duâ ederdi: “Allah’ım, vücûd yapımı güzel yaptığın gibi, ahlâkımı da güzelleştir.” (Müsned, c. 1, s. 403) Bu nedenle ahlâk konusunda da insanlara en güzel örnek ve model şahsiyet; Hz. Muhammed (s.a.v.)’dir.
Dolayısıyla dünya ve âhiret mutlulğu için, Peygamberimizi bütün yönleriyle anlayıp model almaya çalışmalıyız. “Kim Allah ve Rasûlüne itaat ederse (Rasûlü model alırsa) büyük kurtuluşa ve mutluluğa ermiş olur.” (Ahzâb, 33/71) Allah’a itaat, Peygambere itaat etmeyi gerektirir. Peygamber'e iman ve itaat ise O'nu örnek ve önder kabul etmek içindir. Peyagberimizi örnek alırsak dünyada huzura ahiette de kurtuluşa, mutluluğa, yani cennete kavuşuruz.
Hz. Peygamber hayatın her alanı için bizlere en güzel örnek ve model şahsiyettir. Yüce Allah, “And olsun ki, Allah’ı(n rızâsını) ve âhiret günü(n saâdetini) umanlar ve Allah’ı çokça ananlar için Allah’ın Rasûlü’nde, sizin için pek güzel örnek vardır.” (Ahzâb, 33/21) buyurarak, Peygamberimizin her konuda örnek alınacak bir model şahsiyet olduğunu açık bir şekilde ifade etmiştir.
Hz. Peygamber’i sevdiğini idda edenler O’nu örnek ve model almalı, O’nun sünnetine uymaya gayret etmelidirler. Sünnet Hz. Peygamber'in dini yaşaması, uygulaması ve açıklamasıdır. Sahih Sünneti devre dışı bırakmak Hz. Peygamber'i devre dışı bırakmak anlamına gelir. Hz. Peygamber'i örnek almadan Müslümanca yaşamak mümkün değildir.
Hz. Peygamber (s.a.v), Kur'an'ın açık emriyle, kendisine uyulması ve hareketleri model alınması gereken en güzel örnek ve ideal bir şahsiyettir. İnsanlara dünya ve âhirette mutlu olmanın aydınlık yolunu gösteren Peygamberimiz, öğrettiği inanç, ibadet ve ahlâk ilkelerini kendisi uygulayarak en güzel model olmuştur. Bu sebeple Peygamberimizi her konuda örnek alırsak dünyamız mutlu, ahiretimiz de cennet olur!