Öyle yüzünüze dümdüz!

Demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletinde, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı eşit ve hür vatandaşlar gibi insanca yaşamak için öğrenmemiz ve yapmamız gerekenler listesi:

Beden ve ruh sağlığımızı korumak.

Anayasamızı okumak!

Anayasal haklarımızı bilmek. İnsan haklarını, sosyal güvencelerimizi, hukuk kurallarını ve işleyişini bilmek.

Hak ve hukuksuzluğa karşı itiraz etmeyi bilmek.

Vatandaş olarak temel hak ve sorumluluklarımızı bilmek.

Vatanımıza, bayrağımıza ve bağımsızlığımıza sahip çıkmak.

Milli mücadele yıllarımızı unutmamak!

Yakın tarihimizi, Mustafa Kemal Atatürk’ü ve silah arkadaşlarını anlamak için, Nutuk’u okumak.

Demokrasi ve adalet kavramlarını özümsemek.

İfade özgürlüğünün ne anlama geldiğini öğrenmek.

Bölücü değil, birleştirici olmak.

Nasıl insan olunur? Öğrenmek!

İnsana, insan yaşamına değer vermek.

Çalışmak, üretmek. Ürettiğini tüketmeyi öğrenmek.

Yaşama derinlik katmak. Yaşamı irdelemek.

Türkçeyi doğru konuşmak ve yazmak.

Düşünmek!

Fakat “kendi aklımızla düşünmeye cesaret etmek”!

Akıl, mantık, anlayış, ahlak ve vicdan sahibi olmak.

Dinidar olmamak.

Din ile aldatmamak, aldanmamak!

Şeyhlere, Şıhlara, tarikatlara, cemaatlere, terli gömleklerin uçuracağına inanmamak! “Yanmaz kefenin” cehennemde çok da işlevi olamayacağını akıl yürütme yoluyla kestirebilmek!

Hırsızlık yapmamak,

Rüşvet almamak,

Yolsuzluk yapmamak,

Yalan söylememek,

Kadınlara, çocuklara, hayvanlara tecavüz etmemek,

Öldürmemek,

Hak yememek. Tek bir pirinç tanesinin dahi terazinin dengesini bozabileceğini bilmek.

Zulmetmemek.

İnançlara saygılı olmak.

İnandığımız dinin kitabını en az bir kez anladığımız dilde okumak.

Kur’an’ın ölü kitabı değil, diriler için yol gösterici olduğunu, İslam’ın korkutarak değil, gönül alma ile birleştirici bir din olduğunu, dinimizin had bildirme dini olmadığını bilmek!

Kutsal kitabımızın ilk emrinin “ikra” olduğunu bilmek ve uygulamak.

Kütüphaneye gitmek.

Kitap, dergi ve gazete okuma alışkanlığı kazanmak.

Türk ve dünya klasiklerini okumak.

Farklı bakış açılarıyla dünyaya bakabilmek.

Bilim yapmak, bilimi sevmek.

Hayal kurmak!

Büyük ilerlemelerin büyük hayaller kurma özelliği olan insanlarca başarıldığını bilmek.

Yönetici isek: Doğruluk ve iyilik ahlakıyla ahlaklanmış olmak!

Liyakat sahibi olmak!

Ülkemizde barış ve huzurun sağlanması için çabalamak.

Kimseyi ötekileştirmemek.

Geçmiş tarihimizi çok iyi bilmek.

Milli değerlerimizi korumak ve yüceltmek.

Dalkavukluk yapmamak.

Gıybet yapmamak.

Fitne çıkarmamak.

Boş söz söylemeyi marifet saymamak.

Özgürlüğün tanımı bilmek. Özgürlüğümüzün sınırlarını bilmek. Diğer insanların yaşam alanlarına saygılı olmak.

Günaydın ve iyi akşamlar demeyi öğrenmek.

Yakın çevremizde oturanları tanımak.

Başkalarının hayatlarına gereğinden fazla burnumuzu sokmamak.

İnsanların eksiklikleri ile dalga geçecek kadar kaba insan olmamak.

Farklılıklara saygılı olmak. İnsanlarla alay etmemek.

Kadınlara, kızlara trene bakar gibi rahatsız edici bakmamak. Sözle, elle taciz etmemek.

İnsanları ön yargılarla değerlendirmemek.

Evde, okulda, sokakta… Her nerede olursak olalım, kimin çocuğu olursa olsun onları korumayı görev edinmek.

Tüm canlılara karşı duyarlı olmak. Öfke ve nefret beslememek.

Şiddet içeren davranışlar sergilememek. Kendinizden güçsüz insanları korkutmanın bir cesaret göstergesi değil acizlik olduğunu bilmek.

Hayvanlarında canlarının yandığını bilmek, işkence etmemek.

Başka insanların hayatlarına değil, kendi hayatımıza çeki düzen vermeye çalışmak.

Güvenilir insan olmak.

Sevdiklerimizi inatla hayattan bezdirme çabalarımızdan vaz geçmek.

Sabırlı ve anlayışlı olmayı bilmek.

Küfürlü konuşmamak. Analarının ayakları altına serilmiş cenneti kirletmemek. (Malum küfürle ağzını açan ilk anaları vuruyor kötü kelimelerle.)

İnsanların zayıflıklarından yararlanmaya çalışacak kadar alçalmamak.

Cinsiyet ayrımcılığı yapmamak.

Büyüklerimizden saygıyı, küçüklerimizden sevgiyi esirgememek.

Durmadan söz keserek konuşmaya çalışmadan, dinlemeyi öğrenmek.

Akşam 22.00 den sonra, sabah 08.00 den önce elektrik süpürgesi çalıştırmamak.

Sıraya girmeyi bilmek.

Yardımsever ve merhametli olmak.

Toplu taşımalarda gazilerimize, yaşlılara ve hamilelere yer vermek. Kitap okuyor ya da uyuyor numarası yapmamak.

Toplu taşımalarda inenlerin öncelikli olduğunu bilerek saygılı olmak.

Toplu taşımalarda sakız çiğnememek. Yüksek sesle konuşmamak. Telefonla sohbet etmemek. Kulaksız video, kulaklı yüksek ses yoğunluğunda müzik dinlememek.

Toplu taşımalarda beşlik simit gibi yayılıp oturmamak.

Hapşırırken insanların yüzüne yüzüne değil, eliniz ile ya da mendilinizle kapamak.

Soğan ve sarımsak gibi rahatsız edici yiyecekler yiyip toplu taşımalara binmemek.

Vücut temizliğinin parfümle yapılmadığını öğrenmek.

Trafik kurallarını bilmek ve uygulamak.

Emniyet şeritlerini ihlal etmemek.

Trafikte kadın sürücüleri taciz etmenin iyi sürücü göstergesi değil, terbiyesizlik olduğunu bilmek.

Yağmurlu havalarda yayaların yanından geçerken hızını keserek, su ve çamur sıçratmamak.

Araba kornasının ne amaçla kullanılması gerektiğini, bunun bir selamlaşma işlevi bulunmadığını bilmek. Şuursuzca kornaya basmamak.

Yolun ortasından değil de kaldırımdan yürümek.

Düğün alayında, asker konvoyunda silah atmamak.

Eğitim ile öğretimi ayırt etmek. Eğitimin ailede başladığı gerçeğini artık kabullenmek.

Öğretmenlere saygı duymak. ,Onlarında mesleki ve insani sorunları olduğunu anlayabilmek.

Öğretmenlere çocuk bakıcısı muamelesi yapmamak.

Sorumluluk sahibi bireyler yetiştirmek.

Görgü kurallarını benimsemek.

Balkon altlarında, mahalle aralarında bağıra çağıra konuşmamak.

Pazar yerlerinin ortasında durup sohbet etmemek.

Duraklarda sigara içmemek.

Yanlış bir davranış sergilediğimizde özür dilemesini bilmek.

Teşekkür etmeyi öğrenmek.

Sevgimizi ifade etmeyi, şiddetin bir sevgi ifadesi olamayacağını öğrenmek.

Yerlere çöp atmamak.

Yerlere tükürmemek.

Çevremizdeki tarihi eserlere isim kazımamak. Önlerine çöp atmamak.

Devlet malına zarar vermemek.

Merdivenlerde sağdan çıkıp soldan inmek.

Yürüyen merdivenleri yürüyerek inip çıkmamak.

Temizlik işçilerine, apartman görevlilerine, okul müstahdemlerine saygılı davranmak.

Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olmamak.

Ağzını yaya yaya, dudağını büze büze anlamsız pozlar vermenin hiçbir artı değeri olmadığını gençlere öğretmek.

Engelli geçişlerine araba park etmemek.

Sadece nefes alıyor olmanın insan sıfatını hak etmek için yeterli kıstas olmadığını bilip ona uygun davranış sergilemek.

İyi ve güzel olana yönelmek.

Hangi mesleği yaparsak yapalım en iyisini yapmaya çabalamak.

Hasta ve hasta yakınlarına iyi davranmak.

Dart atar gibi hastalara iğne yapmamak!

İğneyi batırmadan haber vererek;

Bizim bi panik yapmamıza, dişlerimizi sıkmamıza izin vermek.

Hayatı sadece kendimiz için değil diğer canlılar içinde yaşanmaya değer bir hale getirmeyi gaye edinmek.

Hayat kurtarmaya çalışan doktorlarımızı öldürmemek! Bunun hiçbir haklı gerekçesi olamayacağının anlaşılması için gerekli kanuni cezai yaptırımları en ağır şekilde uygulamak.

Ormanlarımızı korumak. Fidan dikmek.

Sanatla ilgilenmek. Tiyatroya, sinemaya, sergilere gitmek.

Doğada, ceviziyeşil, camgöbeği mavi, gülkurusu ve samani diye de renklerin olduğunu bilmek!

Kibirli insan olmamak.

Her koşulda doğruları savunmak. Erdemli insan olmak.

Gerçeğin sesi, şüphenin çığlığı olabilmek.

İkiyüzlü olmamak.

Çevre bilincimizi geliştirmek. Dünyanın geleceğini de dert edinmek.

Aile değerlerimize sahip çıkmak.

Sağduyulu olmayı başarabilmek.

Umutlu olmak!

Faziletli görünmek değil, faziletli olmak.

Ölümü unutmamak.

Ölümü onurlu bir şekilde karşılayabilecek bir hayat sürmek.

Kuvvetle muhtemel unuttuklarımız vardır, unutulanları listeye eklemek.

Sözü meclisten dışarı almak,

Ve elbet halen bunları öğreniyor olmaktan utanmak.