İnaktif aşıların uzun yıllardır kullanılan bir teknoloji olduğunu söyleyen VM Medical Park Samsun Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Kliniği’nden Prof. Dr. Hakan Leblebicioğlu, “Virüsün çoğaltılıp daha sonra ısı veya kimyasal yöntemlerle öldürülmesiyle oluşturulan aşılardır. Uzun yıllardır kullanılan bir teknolojidir. Ülkemizde kullanılan Hepatit ve inaktif çocuk felci aşıları inaktif aşılara örnektir. Hastalandırıcı özellikleri yoktur” dedi.
Aşının genel etkinlik oranı yüzde 50,8
Türkiye, Endonezya ve Brezilya’da sürdürülen faz III çalışmalarının sonuçlarının birbirinden farklı olduğunu belirten Prof. Dr. Leblebicioğlu, “Sinovac'ın geliştirdiği CoronaVac aşısıyla ilgili Türkiye'de yüzde 91.25, Endonezya'da yüzde 65,3, Brezilya'da ise yüzde 50.38 etkinlik oranları bildirilmiştir. Her ülkede yürütülen aşı çalışmalarında; gönüllülerin özellikleri, çalışmaya alınan gönüllü sayısı, birincil ve ikincil sonlanım kriterlerinin farklılıkları, izlem parametrelerindeki farklılıklar nedeniyle bildirilen etkinlikler farklıdır. Brezilya'da denemeleri yürüten Butantan Enstitüsü aşının etki oranının; orta ve ağır vakalarda yüzde 100, tedavi gerektiren hafif vakalarda ise yüzde 78 olduğunu açıkladı. Ancak, aşıdan sonra hastalığı çok hafif ve ayakta geçirenler de eklendiğinde aşının genel etkinlik oranı yüzde 50,8'e düşmektedir. Üretici firma tarafından tüm faz III çalışma sonuçları yayınlandığında daha net değerlendirme yapılabilecektir” diye konuştu.
Kimler COVİD-19 aşısı yaptırabillir?
Covid-19 geçirenlerde bağışıklığın altı aya kadar (en az 90 gün) sürdüğünü hatırlatan Prof. Dr. Hakan Leblebicioğlu, “Hastalık geçirerek kazanılan bağışıklık kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir. Bu nedenle ne kadar süre koruyacağı da bilinmemektedir. Bu kapsamda Covid-19 geçirenlerin aşı olması için bir engel bulunmamaktadır. Covid-19 geçiren ve bağışık plazma tedavisi verilen kişilerde tedavinin üzerinden üç ay geçtikten sonra aşı olabilirler. Öte yandan hamilelik ve emzirme döneminde inaktif Covid-19 aşısının uygulanmasına ilişkin veri bulunmamaktadır. Covid-19’u ağır geçirme riski yüksek olan özellikle sağlık çalışanı emziren kadınlara ve hamile kadınlara, hamileliğin ikinci ve üçüncü döneminde kendi istekleri halinde aşı uygulanabilir. Çocuklarda da aşının uygulanmasına ilişkin veri bulunmamaktadır. Bu nedenle 18 yaşından küçük kişilere aşı yapılmayacaktır. Grip ve/veya zatürre aşısı olan kişiler de en az 2 hafta sonra aşı yaptırabilir” ifadelerini kullandı.
Kimler Covid-19 aşısı olmamalıdır?
Prof. Dr. Leblebicioğlu, aşının kimlere uygulanamayacağı hakkında da şu bilgileri verdi; “Aşının içeriğinde bulunan herhangi bir maddeye karşı alerji/anafilaksi öyküsü bulunması durumunda aşı uygulanması önerilmemektedir. Daha önce yaşanan belirgin bir alerjik reaksiyon varsa aşı uygulamasından önce bu durum sağlık personeline belirtilmelidir. Diğer tüm aşılarda da olduğu gibi yüksek ateş (38ºC ve üzerinde), tablosu netleşmemiş hastalık ve kronik hastalıkların atakları sırasında aşının uygulanmasının bir süre ertelenmesi önerilmektedir. İlk doz aşı sonrası Covid-19 bulguları ortaya çıkan ve Covid-19 PCR testi pozitif saptanan kişiler de semptomların olduğu dönemde ikinci doz aşı yaptırmamalıdır.”
Covid-19 aşısı yaptırmak zorunlu mudur?
Covid-19 aşısının Türkiye’de zorunlu olmadığını söyleyen Prof. Dr. Hakan Leblebicioğlu, “Yaygın aşılama ile kitle bağışıklığı oluşturularak, pandeminin sonlandırılması amaçlanmaktadır. Ülkemizde uygulanan inaktif aşının faz I-II-III çalışmalarında aşının kullanımının durmasına neden olacak bir olay rapor edilmemiş ve Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından aşıya acil kullanım onayı verilmiştir.
İnaktif Covid-19 aşısı hastalığın geçirilmesini ve/veya ağır geçirilmesini önlemektedir. Bulaştırıcılığı önlediğine dair bir bilgi yoktur. Bu nedenle aşı olanların da maske, mesafe ve temizlik kurallarına uyması gerekmektedir. Covid-19 aşısının pandemiyi bitirmesi için net bir tarih vermek güçtür. Aşının etkinliği, aşı uygulamasının yaygınlığı, enfeksiyon kontrol önlemlerine uyum gibi faktörler pandeminin sonlanması için önemli faktörlerdir. Ayrıca Covid-19 global bir sorun olduğu için tüm ülkelerini ortak hareket etmesi gerekmektedir” dedi.
İnaktif Covid-19 aşısının yan etkileri nelerdir?
Covid-19 aşılarında ciddi yan etkilere rastlanmadığını anlatan Prof. Dr. Leblebicioğlu, “Aşılama sonrasında görülen yan etkiler sıklıkla hafiftir. Parasetamol veya ibuprofen gibi analjezikler ve antipiretikler, enjeksiyon bölgesi ağrısı, kas ağrıları ve ateş dahil olmak üzere aşı sonrası yan etkilerin yönetiminde etkilidir. Bununla birlikte, teorik olarak aşı kaynaklı antikor yanıtını etkileyebileceğinden, bu ilaçların aşı öncesi uygulanması önerilmemektedir. İnaktif Covid-19 aşısı uygulanması sırasında anafilaksi nadirdir. Genellikle aşı yapıldıktan sonra 15 dakika içinde şiddetli alerjik reaksiyon oluşabilir. Kızarıklık, şişlik, nefes almada zorluk ve sıkıntı hissi doktor müdahalesi gerekir. Bu nedenle aşı yapılanların en az 15 dakika gözlem altında kalmaları önerilir. Aşı uygulamasından sonra aşıyla ilişkili olabileceği düşünülen bir rahatsızlık hissedilmesi durumunda en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Aşı sonrasında sık olarak karşılaşılabilecek durumlar ve bu hafif durumlara yönelik destekleyici yaklaşımlar şunlardır: Aşı uygulanan bölgede ağrı, şişlik, kızarıklık olduğunda enjeksiyonun yapıldığı kola yüksekte olacak şekilde pozisyon verilmelidir. Soğuk uygulama yapılmalıdır. Parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanılabilir. Yorgunluk hissediliyorsa istirahat edilmeli, yeterli sıvı alınmalıdır.
Baş ağrısı, Hafif ateş ve titreme ve/veya kas ve eklem ağrısı varsa istirahat edilmeli, yeterli sıvı alınmalıdır” diye konuştu.
