Samsun Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim üyelerinden Doç. Dr. Çetin Kürşad AKPINAR 21 Haziran ALS farkındalık günü dolayısıyla şunları söyledi;
ALS ( Amiyotrofik Lateral Skleroz ) Nedir ?
ALS ya da uzun adı ile amiyotrofik lateral skleroz; motor nöronlar dediğimiz, beyin ve omurilikte bulunan, kasları hareket ettirmekle görevli sinir hücrelerinin dejenerasyonu ile giden bir hastalıktır. Zamanla bu kasları hareket ettirmekle görevli olan sinir hücrelerinin ölümü nedeniyle, kol ve bacak kaslarını hareket ettirmekte güçlükler hatta hastalığın ileri aşamalarında yemek yemede, nefes almada güçlükler karşımıza çıkabilir.
ALS Belirtileri Nelerdir ? Türkiye’de ve Dünyada ALS hasta oranları nasıldır ?
İlk bulgular çeşitli olsa da güçsüzlükler, kaslarda erime, kramplar, vücutta seğirmeler, ses tonunda değişiklik, boğuklaşma, yeme yutma güçlükleri olabilir. Her hastada hastalığın başlangıcı ve ilerlemesinin farklı olabileceği akılda tutulmalıdır.
Dünya genelinde her yıl 140.000 kişiye ALS tanısı konulduğu tahmin edilmektedir. Türkiye ile ilgili elimizde net veriler olmamakla birlikte yaklaşık 6000 ALS hastası olduğunu tahmin ediyoruz. Hastalık her yaşta karşımıza çıkabilmekle birlikte en çok 40-70 yaş arasında ve ortalama 55 yaşında tanı konulur. Erkeklerde bir miktar sık görüldüğü bildirilmekle beraber kadın ve erkek cinsiyette birbirine yakın oranda görülmektedir.
Hastalığın Nedenleri Nelerdir ? Tanı Nasıl Konur ?
Hastalığın neden ortaya çıktığı ile ilgili birçok çalışma olmasına rağmen halen fikir birliğine ulaşılmış bir neden yoktur. ALS hastalığının %90’ ı genetik bir neden yokken ortaya çıkarken %10’u genetik nedenlerle ya da ailesel olarak aktarılır.
ALS tanısı hasta öyküsü, fizik muayene, gerekli laboratuvar tetkikleri, EMG, gereken hastalarda MR ve beyin omur ilik sıvısı incelemesi sonrasında konulur.
ALS Tedavisi Nasıldır ?
ALS ilerleyici bir hastalıktır. ALS tanısı alan hastalarda hastalığın ilerleyiş hızı farklılık gösterir. Vücudun bir kısmında ortaya çıkan güçsüzlük diğer uzuvlara ilerleyebilir ve böylece günlük aktiviteler etkilenir. Maalesef hastaların ancak yaklaşık %5’i 20 yıldan fazla yaşamaktadır, ortalama hayatta kalma süresi 2-6 yıldır.
ALS tedavisi için endikasyonu olan bazı ilaçlarımız bulunmakla birlikte, maalesef ALS hastalığının halen hastalığı tamamen düzeltecek veya durduracak bir tedavisi yoktur. Ancak bu konuda çalışmalar hızla ilerlemektedir. Umut ediyoruz ki gelecekte bu konuda sevindirici haberler bilimsel ortamda duyurulacaktır.
