Dil şehrinin Yektası ve Resûlü Peygamber Efendimiz için “Dostlarım! Eğer (sevgilinin) elini öpmek arzusuyla ölürsem toprağımdan bir testi yapın ve sevgiliye onunla su verin” diyen Fuzûlî “beden” şehrinde yaşayabilir miydi?
Leylâ dil şehrindedir
Bir baştan bir başa aşk ve irfan diliyle inşa edilen bu şehrin adı ilâhî aşk şehridir. Dil, yâni gönül bu şehrin havası, suyu, toprağı ve her şeyidir. Leylâ dil şehridir, dil şehri Leylâ’dır. Fuzûlî’nin aradığı Leylâ dil şehrindedir. Leylâsına, yâni mâşukuna kavuşmak için çöle gider. Çöl çile, ızdırap, ateş ve yanmaktır. Dil şehrini çölde pişirerek inşa eder.
Dil şehrine yolculuk
Fuzûlî’nin “beden” şehrinden aşk şehrine varması rûhî ve lisanî gayretlerle dolu bir mâceradır. Allah aşkından ve Peygamber Efendimiz’e olan hasretinden hüzünle kavrulmuş gönlünü âbâd etmek ve inşirah buldurmak için insanın beşerî tarafını temsil eden nâsutî âlemden ilâhî âleme ulaşılacak ilk durak olan dil şehrinde yaşamaya karar verir. Böylece “beden” şehrinden çıkıp dil, yâni gönül şehrine sefere çıkar. Çileli yolculuktan sonra bu şehre varır ve yerleşir.