Modern dünyanın ileri teknoloji ürünü iletişim ağları gözlerden uzak ticari ve askeri savaşın ayak seslerini duyuruyor. Son günlerde, milyonlarca Android cihazın kullanımını kendi tekeline alan Google üzerinden gündeme gelen sanal sömürüye Avrupa Birliği, Rusya ve Çin’in ardından bu kez Türkiye rest çekti. Türkiye’nin Rekabet Kurumu, arama motoru Google’a haksız rekabet yaptığı gerekçesiyle geçen yıl 93 milyon TL ceza kesmişti. Bu cezayı ödemeye yanaşmayan Google ise, bir şantaj motoruna dönüşerek kendisine bağlı faaliyet gösteren ve her gün milyonlarca kullanıcının başvurduğu YouTube ve Gmail altyapısını kullanan bütün servisleri zaman zaman kullanılamaz hale getiriyor.
Türkiye ne yapmalı?
Google’ın sanal ağlarla çevrelediği ülkelerden biri olan Türkiye, hâlihazırda diğer birçok ülkede olduğu gibi alternatif bir internet ağına sahip değil. Türkiye’nin yerli ve milli bir arama motoruna sahip olmaması bu sahada elimizi kolumuzu bağlıyor. Dolayısıyla Türkiye’nin sanal sömürünün pençesinden kurtulmak için acilen bu alandaki çalışmalara yönelerek somut adımlar atması gerekiyor.
SANAL SÖMÜRÜ MOTORU
Mevcut tabloda dünyanın dört bir yanında milyonlarca kullanıcıya ulaşan Andorid işletim sistemine sahip telefonlarda Google’a ait mail, video, müzik ve çeviri paketi kurulu olarak satılıyor. Bu paketin içinde yer aldığını bildiğimiz uygulamaların yanı sıra her biri akıllı bir bilgisayara dönüşen telefonlarımızda ne türden uygulamalar olduğunu bilmediklerimiz de bulunuyor. Bu uygulamalar zaman içerisinde kullanıcı verilerini Google’ın sunucularında toplanarak bir hazineye dönüşüyor. Dünyadaki bütün marka ve hizmet kolları için her bir kullanıcının potansiyel bir müşteri olduğu düşünüldüğünde reklam verenlerin ulaşmak istedikleri bu veriler Google’ın onayından geçiyor. Türkiye’deki A reklam ajansının B firmasının reklamını yapabilmesi için Google’dan izin alması gerekiyor. Bu durum Türkiye’yi aynı zamanda reklam ithal eden bir ülke konumuna getiriyor. Dünyada petrol ticaretinin hacmi 60 miyar dolarken Google’ın elle tutulur bir ürün alıp satmadığı halde sanal ortamdaki bu veriler üzerinden yaptığı ticaretin hacmi tam 36 milyar dolarlık seviyeleri yakalıyor.
Dünyadan ceza yağdı
Avrupa Birliği (AB), Google’a, reklam hizmeti verdiği AdSense’de piyasa hâkimiyetini kötüye kullandığı gerekçesiyle 1,49 milyar euro para cezası verdi. AB, 2017 yılında Google’ın internet alışverişlerinde rekabet kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle 2,42 milyar euroluk ceza kesmişti. Birlik, 2018 yılında da Google’ın akıllı telefon ve tablet gibi mobil cihazlarda kullanılan Android işletim sisteminde piyasa hâkimiyetini kötüye kullandığı gerekçesiyle 4,3 milyar euroluk rekor seviyede ceza kararı almıştı.
BULUT SİSTEMİ
Bu durum Türkiye’yi aynı zamanda reklam ithal eden bir ülke konumuna getiriyor. Dünyada petrolden ticaretinin hacmi 60 miyar dolarken Google’nin elle tutulur bir ürün alıp satmadığı halde sanal ortamdaki bu veriler üzerinden yaptığı ticaretin hacmi tam 36 milyar dolarlık seviyeleri yakalıyor.
Bütün ülkeler için geçerli bu mahkûmiyetin yanı sıra bütün verilerin depolanarak saklandığı “bulut” adı verilen sunucularda toplanan dünyanın en büyük istihbarat kaynağını da elide tutan Google, ülkelerin bütün mahrem bilgileri sınırların dışına çıkarıyor. Kendinden başka bir arama motorunun Android telefonlarda kullanılmasına müsaade etmeyen Google, aklınıza gelen bütün bildirim, mail, video izleme ve müzik dinleme gibi hareketler üzerinden elde ettiği kullanıcı bilgilerini, uçsuz bucaksız dev sunucularda her geçen gün daha büyük bir veri deposuna sahip olacak şekilde biriktiriyor. Üstelik Google telefonlarda kurulumunu mecburi hale getirdiği bu uygulamalarının hepsini ücretsiz olarak kullandırıyor. Çünkü Google, bütün bu yatırım maksatlı uygulamaların karşılığını yıl içinde gerek askeri operasyonlar gerekse de kendi tekelinde tuttuğu reklam pastasından fazlasıyla kazanıyor.
“Türkiye’nin verisi Türkiye’de kalmalı”
ABD arama motoru Google’ın yaptırım tehditlerine karşı açıklama yapan Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan, Twitter hesabından paylaştığı gönderide, ”Google servislerinde global sorunlar (Yunanistan, Romanya, Bulgaristan gibi) olup, ülkemizde de hissedilmektedir. Türkiye’deki operatörlerimizden kaynaklı bir arıza bulunmamaktadır. USOM ekiplerimiz süreci yakından takip etmektedir. Türkiye’nin verisi Türkiye’de kalmalıdır” mesajını verdi.
KÜRESEL SİLAH
Dünyayı sanal sömürüye maruz bırakan Amerikan teknoloji devi, geçtiğimiz aylarda ABD-Çin ticaret savaşında Huawei’ye karşı yaptırım kararı almıştı. Küresel şirketlerin ticari menfaatleri doğrultusunda birere yaptırım aracına dönüştüğünü de gözler önüne seren son süreçte ülkeleri tehdit ediyor olması üzerinde düşünülmesi gereken önemli bir meseleye işaret ediyor.
Bugün bu tür tehditlere karşı en hazırlıklı ülkenin Rusya olduğu dikkatlerden kaçmıyor. Yakın zamanda her ne kadar dikta eleştirilerine maruz kalsa da kendi internet ağını kuran Rusya, Google üzerinden operasyona maruz kalan ülkelerin yaşadıklarını önceden kestirmiş olmanın rahatlığını yaşıyor.
REKABET KURUMU HAMLESİ
Rekabet Kurumu, tıpkı Avrupa’da olduğu gibi haksız rekabet gerekçesiyle 93 milyon liralık ceza kesti. Google küstah bir üslupla cezayı haksız buldukları gerekçesiyle Türkiye’ye yaptırım uygulayacaklarını açıkladı ve firma bu cezaya Android işletim sistemine sahip cihazlardaki servislerini askıya alarak direniyor. Buna karşılık Rekabet Kurumu geri adım atmayacakları mesajını verdi. Bu gelişmeler üzerinde Samsung’un Google uygulamaları olmadan Türkiye piyasasında çekileceği iddiası ortaya atıldı. Ancak Samsung bu iddiayı hemen yalanlayarak Türkiye pazarında faaliyetlerine devam ettiklerini vurguladı. Ancak uzmanlara göre, sürecin sonunda geri adım atmak zorunda kalacak olan tarafın Google olacağı görüşünde.
Diriliş Postası - Muhammed ŞİMŞEK
