Güneş çarpması özellikle öğle vakti, güneş ışınlarının dik geldiği zamanlarda oluşmaktadır. Aşırı sıcak havalarda, beden ısısını ayarlayan mekanizmanın bozulmasıyla gelişen güneş çarpması, daha çok çocuklarda görülse de hemen hemen tüm yaş grupları için tehlikelidir. Rüzgârsız günlerde güneş çarpması riskinin arttığı da unutulmamalıdır. Uzun süre yüksek sıcağa maruz kalmak ve vücudun normal sıcaklığına dönebilmek için yeterince sıvı kaybedememesi güneş çarpmasını da beraberinde getirmektedir. Vücut sıcaklığı organları tahrip edecek derecede çok yüksek seviyelere ulaşabilir. Özellikle 40 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda ortaya çıkan güneş çarpması, çocuk ve yaşlılarda daha düşük sıcaklıklarda da görülebilir.
Güneş çarpmasının en yaygın belirtileri; baş ağrısı, bulantı, kusma, yüksek ateş, terleyememe, sinir sistemi bozuklukları (sersemlik, yürümede bozukluk vs…), ruhsal durum bozuklukları ve bilinç kaybıdır. Havale, solunumda düzensizlik ve 41 derece üzerinde ateşle birlikte deride kızarıklık da varsa “sıcak koması” görülme ihtimali yükselmektedir. İleri safhalarda oldukça tehlikeli olabilen güneş çarpmalarında, ciddi oranda yaşam kaybı riski olduğu da unutulmamalıdır. Öte yandan, güneş çarpması sonrası iyileşen kişilerin dahi sinir sistemlerinde kalıcı hasarlar oluşabilmektedir. Bu nedenle ilk belirtide tanı konulması ve kişi bilincini yitirmeden gerekli müdahaleye başlanması gerekmektedir. Yüksek ateş, Kuru –sıcak-ağrılı cilt, Şiddetli baş ağrısı, Mide bulantısı Kusma ve baş dönmesi, Kas krampları, Çarpıntı Uykuya eğilim,Şuur bulanıklığı ve komaya kadar varabilen ciddi klinik tablolar görülebilir.
GÜNEŞ ÇARPMASI NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Güneş çarpmasına maruz kalan kişide vücut sıcaklığı hızla artar ve eğer artış önlenemezse 30 dakikalık kısa bir zaman diliminde hasta yaşamını kaybedebilir ya da karaciğer ve böbrek gibi organlarına kalıcı hasar alabilir. İlk yardım güneş çarpması vakalarında oldukça önemlidir. Hastaneye gelen güneş çarpması vakalarında doktor hastanın semptomlarını inceler ve kan basıncı ile vücut sıcaklığını değerlendirir. Vücut ısısının değerlendirilmesinde rektal sıcaklık göz önüne alınır. Hastaya kan ve idrar testleri yapılarak vücudun sıvı ve elektrolit dengesine göre sıvı terapisi uygulanır. Güneş çarpmasının en önemli komplikasyonlarından biri olan böbrek yetmezliği ihtimaline karşı hasta birkaç hafta daha gözlemlenir.(Kaynak. memoriel))
Tarlasında, bağında ve bahçesinde çalışan tarım emekçilerimizin güneş çarpmasına dikkat etmesi gerekir, aksi halde güneş çarpmasına maruz kalabilir. Özellikle çocuk ve yaşlılarımızın belirli saatlerde güneşe çıkmasında fayda vardır. Bu haftaki köşemde güneş çarpmasına değinerek dikkatinizi bu konuya çekmek istedim, sağlıklı ve huzurlu günler dilerim.
AYDIN BENLİ
