Samsun Şubaşı Hamidiye Çeşmesi

Samsun’da Sultan 2.  Abdülhamid Han tarafından yaptırılan ve kendi adıyla anılan çeşmelerden birinin Pazar Mahallesi Subaşı mevkiinde bulunduğu ortaya çıktı..Samsun Subaşı Mevkiindeki Hamîdiye Çeşmesi Sultan İkinci Abdülhamid Han'ınSamsun’a yaptırdığı  hayrâtından sadece bir tanesi olduğu ve o döneme ait salnamelerde Samsun’da 35 tane çeşme bulunduğu kaydediliyor..Sultan 2. Abdülhamit Han Samsun’a çeşmelerin yanı sıra Hamidiye Hastanesi ve Samsun Lisesi ve çeşitli eğitim kurumları da yaptırdı..Sultan 2. Abdülhamit  1893’ten itibaren Anadolu’nun her yerine çeşitli hayır kurumları yaptırmıştır.. “Sultan II. Abdülhamit’in Hayır Eserleri” adı altında Salnamelerde yer alan eserlerin bir kısmını camiler, bir kısmını iptidâî mektepler oluştururken bir bölümünü de vilayet merkezlerinde ve bazı köylere yapılan çeşme, havuz ve şu şebekeleri oluşturmaktadır. Sultanın kişisel hazinesinden harcanarak yapılan bu eserlerin bir kısmı günümüze ulaşırken bir kısmı da ne yazık ki düşüncesiz idareciler eliyle yıktırılmıştır.. Samsun Ticaret Odası’nın önünde yer alan Hamidiye Çeşmesi ve Subaşı Hamidiye çeşmesi de yılkına eserlerin arasındadır.. Çoğunluğu 1893-1897 yılları arasında yapılan bu eserler, Osmanlı hanedanının üyelerinin isimleriyle (Osmaniye, Orhaniye, Hamidiye, Süleymaniye vb.) adlandırılmışlardır. Bazı hayır eserlerine ise sultanın birinci dereceden yakınlarının isimleri (Mecidiye, Tirimüjgan, Naime, Abidin, Burhaniye) verilmiştir. SULTAN 2.ABDÜLHAMİT’İN SAMSUN’A KAZANDIRDIĞI ESERLERİN BAZILARI Samsun Havza Maarif Kaplıcası, Samsun-Bağdat Şosesi (1883), Harput-Mezre-Samsun yolu (1883, Samsun Süleyman Paşa Medresesi (1904), Samsun İdâdîsi 1892’de Mutasarrıf Cavit Bey döneminde, mevcut rüştiye beş sınıflık liva idâdîsine dönüştürülmüştür. 1912’de Samsun Lisesi olarak adlandırılan binanın inşasına başlanmış ve 1912-1913’de “Ticaret İdâdîsi”ne çevrilmiştir. 1914’te Sultanîye dönüştürülmüştür. I. Dünya Savaşı sırasında hastahaneye çevrilmiştir. Samsun Guraba Hastahanesi Sultan II. Abdülhamid’in 25. cülus yıldönümü nedeniyle temeli atılan yapı Büyük Guraba Hastahanesi olarak adı geçmektedir.[325] Millet ve Devlet Hastahaneleri olarak anılan yapı günümüzde, Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastahanesi olarak bilinmektedir. İki katlı ve kâgir bir yapıdır. TOK BU ÇEŞMEYİ YENİDEN YAPTIRIR MI? İlkadım Belediye Başkanı Erdoğan TOK’un Subaşı’nda Bağdat Caddesi’nden Yer altı Cami’ne inerken bu gün çay bahçesi olarak kullanılan alanda yer aldığı tahmin edilen çeşmeyi yerine aslının aynı olarak yeniden yaptıracağını ümit ediyoruz..