Yangın Mağdurlarının Hakları ! Ormanlarımız yanıyor !

Ege ve Akdeniz bölgelerimizde yaşanan orman yangıları şuan Türkiye gündeminin büyük bir bölümünü oluşturuyor. Yaşanan durumun hem vatandaşlarımız, hem de o bölgede yaşayan tüm canlılar adına çok zor olduğunun bilincindeyiz. Hayatın her alanında olduğu gibi orman yangınları konusunda da hukuki bir çok durum mevcuttur. Yaşanan bu olay karşısında ilk olarak o bölgedeki vatandaşımız mağduriyet yaşamaktadır. Hukukumuzun orman yangınları ve yaşanan mağduriyetler konusunda sağladığı kanun yollarını değerleri okurlarımıza bu yazımızda kısaca anlatacağız.

Öncelikle değinmek gerekir ki, Ormanların Korunması ve Geliştirilmesi Anayasamızda düzenlenmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 169. Maddesine göre;

Devlet, ormanların korunması ve sahaların genişletilmesi için gerekli kanunları koyar ve tedbirleri alır. Yanan ormanların yerinde yeni orman yetiştirilir, bu yerlerde başka çeşit tarım ve hayvancılık yapılamaz. Bütün ormanların gözetimi Devlete aittir.

Devlet ormanlarının mülkiyeti devrolunamaz. Devlet ormanları kanuna göre, Devletçe yönetilir ve işletilir. Bu ormanlar zamanaşımı ile mülk edinilemez ve kamu yararı dışında irtifak hakkına konu olamaz.

Ormanlara zarar verebilecek hiçbir faaliyet ve eyleme müsaade edilemez. Ormanların tahrip edilmesine yol açan siyasi propaganda yapılamaz; çıkarılamaz. Ormanları yakmak, ormanı yok etmek veya daraltmak amacıyla işlenen suçlar genel ve özel af kapsamına alınamaz.

Anayasamızın ilgili maddesinden de anlaşılacağı üzere, ormanı yakmak suçu hiçbir şekilde af kapsamına dahi alınamamaktadır. Anayasamızı oluştururken kanun koyucular, ormanın ve tabiatın önemini çok ciddi bir şekilde korumuşlardır.

Ayrıca yanan orman alanlarında yeni ormanların yetiştirilmesini kesin olarak emretmiştir.

Anayasamızdaki ilgili kanun hükmüne değindikten sonra herhangi bir orman yangını yaşanması durumunda oluşabilecek hususlardan birkaçı üzerinde duralım.

6831 Sayılı Orman Kanunu, bize orman yangınlarını söndürme çalışmalarına katılmış olan veyahut orman yangınlarından mağdur olan kimselerin izleyebileceği yollar hakkında gerekli ışığı tutmaktadır. Kısaca değinmek gerekirse, yangın söndürme çalışmalarına katılmış kimseler uğradıkları zararları doğrultusunda tazminat davası açabileceklerdir. Şöyle ki;

6831 Sayılı Kanunun 71. Maddesinde ;

Orman yangınlarını söndürme çalışmalarına bilfiil katılmış olanlardan;

a) Ölenlerin kanuni mirasçıları ile yaşamak için gerekli hareketleri yapmaktan aciz ve hayatını başkasının yardım ve desteği ile sürdürebilecek şekilde malûl olanlara, ek gösterge dahil en yüksek devlet memuru brüt aylığının yüz katı tutarında,

b) Diğer  engelli hâle gelenlere engellilik derecesine göre  (a) bendindeki  tutarın % 25'inden % 75'ine kadar bir tutarda,

c) Engellilik derecelerine girmeyecek şekilde yaralananlara, toplam ödeme tutarı (a) bendindeki tutarın % 20'sini geçmemek ve ödemesi ayda bir yapılmak üzere, iş göremezlik halinin devam ettiği her gün için 2500 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda,

Tazminat ödenir. Bu ödemeler damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tâbi tutulmaz.

İlgili yasayı incelediğimizde tıpkı anayasamızın ormanlara verdiği büyük önem gibi, yangın söndürme çalışmalarından olumsuz etkilenen kimselere de büyük önem verdiğini görüyoruz. Söndürme çalışmalarına katılarak malul olanlara belli oranlar dahilinde, ek gösterge dahil en yüksek devlet memurunun brüt aylığının yüz katı tutarında tazminat verilmesi emredilmiştir. Bu madde ormanların ve ormanlar uğrunda hayatını tehlikeye atan vatandaşımızın gördüğü önemi gözler önüne seriyor.

Ayrıca aynı kanunun 33. Maddesinde;

‘’… yangın, sel… yüzünden felakete uğrayan, köylerde bu yüzden zarar gören muhtaç köylülere, yapacakları ev, ahır, samanlık ve ambar için bir defaya mahsus olmak üzere Tarım ve Orman Bakanlığınca en yakın istif veya satış istif yerlerinden kesme, taşıma ve istif masrafları karşılığında yapacak emval verilebilir.’’

Şeklinde hüküm mevcuttur. Kısaca yangın dolayısı ile zarara uğrayan vatandaşın tazminat alabileceği hükmü burada da desteklenmiştir. Belirtmek gerekir ki 6831 sayılı kanunumuz eski tarihli bir kanundur. Köy veyahut köylü kelimesini günümüzde tüm vatandaşlarımız olarak yorumlayabiliriz.

Tazminat konusundaki bütün noktaları açıklığa kavuşturduktan sonra yangından sorumlu olanların alabileceği cezalara da kısaca değinelim.

Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı olarak orman yangınına sebebiyet verenler iki yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ancak failin yangının söndürülmesine ve etkilerinin azaltılmasına yönelik çabaları veya meydana gelen zararın azlığı göz önünde bulundurularak, verilecek ceza yarısına kadar indirilir.

Kasten orman yakan kişi, on yıldan az olmamak üzere hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

Devletin güvenliğine karşı suç işlemek amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde devlet ormanlarını yakan kişi müebbet hapis ve yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

Burada belirtilen ‘’meydana gelen zararın hesaplanması’’ uzman bilirkişilerce yapılacak olan her bir ağaç ve küçük ağacın, orman bölgesi ile toprağının uğradığı zararın tespiti ile yapılmaktadır.

Ülkemizin bulunduğu bu vahim durumdan zarar gören herkese geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum. Herhangi bir soru veya sorununuz olduğunda aşağıdaki iletişim adresimden bana ulaşabilirsiniz.

‘’ Herkes için adalet, adalet için avukat ! ‘’

Tüm okurlarımıza sevgi ve saygılarımla…

Avukat Muhammed Oğulcan EKİZ

Telefon                         : 535 240 96 20

Mail                              : [email protected]

Instagram hesabımız  : Av_Ogulcan