Kurumlar çalışanlarının maaşlarının bir bankaya yatırılıp oradan çalışanlar tarafından çekilmesi karşılısında bankalarda promosyon alıyorlar.
Anlaşmalar yıllık imzalanıyor ve anlaşmaya göre promosyonlar ya yıllık olarak veriliyor ya da her imza zamanında personele dağıtılıyor.
Peki maaşların bir bankaya yatırılarak oradan çekilmesi karşılığında alınan promosyon helal midir.
GELİR FAİZ YOLUNDAN GELDİĞİ İÇİN
Prof. Dr. Hayrettin Karaman’a göre, faizcilik yaparak para kazanan bankalar yatırılan maaşlardan da orada kaldığı sürece, faizcilik yapar ve bundan para kazanırlar. Promosyon adıyla verilen para faiz gelirinin küçük bir kısmıdır.
Bu sebeple haram-helal kaygısı taşıyan Müslümanların maaşlarını, faizcilik yapmayan bankalara yatırmaları gerekir. Bilindiği gibi İslam faizin azını ve çoğunu ve bu arada faizli işlem ve akitleri haram kılmıştır.
BU DURUMDA NE YAPMALI?
Mümkünse maaşlar faizli işlem yapmayan katılım bankalarına yatırıp oradan çekilmeli.
Bunun mümkün olmadığı yerlerde ve şartlarda ise, verilen promosyonları hayır işlerinde kullanmalı.
BERRAK BİR HELAL OLDUĞUNU SÖYLEYEMEYİZ
Nurettin Yıldız promosyon gelirinin berrak bir helal olduğunun söylenemeyeceği belirtilerek,
"Bankanın verdiği o promosyon için faiz şartları tahakkuk etmiyor. Ama bir mü’min olarak, banka kelimesinin içimizde oluşturduğu tiksintiyi siz de takdir edersiniz. Kullanmayıp bir kuruma vermek veya bir fakire vermek en iyisidir diyebiliriz. Ama kullanmanın da faiz gibi olduğunu söylememiz zordur” deniliyor.
Promosyon gelirinin helal veya haramlığı hususunda Mehmet Talu’nun görüşü ise şöyle;
KAYNAĞI FAİZDİR!
Promosyon banka ile kurum arasında bir anlaşma ve pazarlığa dayalı olduğu için faizdir. Burada bir şüphe yoktur.
Mesele bu noktadan sonra ortaya çıkmaktadır:
Çalışan yani maaşını alan kimse bu meselenin neresindedir? O halde şu soruların cevaplanması gerekmektedir:
Kurum maaşını bankaya yatırmak ve karşılığında daha fazla bir para almasını sağlamak için çalışanınla pazarlık ve anlaşma yapmış mıdır? Yani kişi bizzat bu anlaşmaya taraf olmuş mudur?
Kişi bu anlaşmaya taraf olmasa da rıza göstermemeye hakkı var mıdır?
Yani kişi isterse bu anlaşma dışında kalabilir mi? Diğerleri kendi rızalarıyla bankadan promosyonlu maaş çekebilirken kişinin kendi rızasıyla maaşını normal olarak almaya hakkı var mıdır?
Eğer kurum çalışanlarına böyle bir irade göstermelerine müsaade etmiyor ve ayrı davranmalarına imkân vermiyorsa, bu halde kişi bu anlaşmanın bir tarafı olmamaktadır. Dolayısıyla ortaya çıkan promosyon, (faiz) fazlalıkta kişinin bir müdahalesi bulunmamaktadır.
O halde kurum ile banka arasında bu fazlalık faiz iken, çalışan için faiz olmaz. Çünkü faiz bir akdin, anlaşmanın içinde yer alır. Kişi ile çalıştığı kurum arasında böyle bir anlaşma söz konusu değildir.
Kişi için bu promosyon bir faiz olmadığı için alabilir ve dilediği şekilde tasarruf edebilir.
Bu fazla ödemelere ihtiyaç duymayanlar bunu kullanmayıp fakir kimselere ve yardım kuruluşlarına vermeleri daha münasiptir. Çünkü bu ödemelerin tek nemalandırma kaynağı, faizdir. Bu durumda bu fazlalıklar kesin olarak faiz olmasa da faiz şüphesi taşımaktadır.
FAİZDİR, ALINIRSA…
İhsan Şenocak’a göre ise,
Sistem belli bankalarla anlaşmayı şart koşuyor. Bu para faiz hükmündedir. Bu para alınacak çünkü alınmazsa faizci sisteme katkı sağlanmış olunur. Fakat alındıktan sonra kendi ihtiyaçlarınız için kullanmayınız. Bu para ancak kamu yararına harcanabilir. Fakirlere de verilmemelidir.
Derleme: Akasyamhaber.com
