Son günlerde genç çocukların intiharlarıyla gündeme gelen bir oyun üzerinden bu mecrayı masaya yatırdık.

Sosyal medyadan bilgisayar oyunlarına kadar bizlerin işlerini kolaylaştıran, fırsatlar sunan ama bunun yanında intiharlara sürükleyen sanal âlemde ne kadar güvendeyiz? Son günlerde genç çocukların intiharlarıyla gündeme gelen bir oyun üzerinden bu mecrayı masaya yatırdık.

Bir anne düşünün mutfakta yemek yaparken çocuğunun bilgisayarın başında oyun oynuyor olması anneyi rahatlatıyor; çünkü çocuğu güvende ve yakınında. Peki gerçekten de güvende mi? “Alt tarafı oyun oynuyor” dediğimiz odanın içerisinde çocuktan başka kimsenin olmaması o çocuğun güvende olduğu anlamına gelmiyor. Bunun en somut örneği Rusya’da psikolojisi bozuk oyun kurucusu 22 yaşındaki Philipp Budeikin tarafından tasarlandığı belirlenen, son 6 ay içinde 130 gencin ölüm olayıyla gündeme gelen bilgisayar oyunu. Kullanıcılarına tehlikeli talimatlar vererek, çocukları ve gençleri intihara sürüklediği gerekçesiyle dünyanın çeşitli ülkelerinde yasaklanan oyun için siber güvenlik uzmanları ve pedagoglar ebeveynleri ciddi şekilde uyarıyor.

“EĞER TAMAMLAMAZSAM ANNEM ÖLECEKTİ”

Oyunla bağlantılı gelişen, son anda kurtarılan intihar vakalarından sadece bazıları şu şekilde:

Ölümlü vakaların son aylarda giderek arttığı Hindistan›da, 17 yaşındaki bir kız göle atlayarak intihar etmek üzere iken kurtarıldı.

Oyuna telefonu aracılığı ile katıldığını ifade eden kız, güvenlik görevlilerine “son aşamayı” yerine getirmek üzere olduğunu da söyledi. Genç kızın, kendisini kurtaran polis memuruna,

“Eğer görevi tamamlamazsam annem ölecekti” dediği belirtildi.

Hindistan’ın güney doğusundaki Karaikal şehrinde yaşayan 22 yaşındaki Alexander isimli bir kişi de, intihar oyunundan kardeşinin durumdan haberdar olarak polise haber vermesi ile kurtuldu.

NDTV isimli yayın kuruluşunun haberine göre, Alexander, polis evine geldiği sırada koluna bıçakla balina kazımak üzereydi.

Özellikle günümüzde ergenlik çağında olan gençlerimizin ebeveynleri şuna dikkat etmeliler: Alt tarafı oyun dediğimiz, çocukların son 5 senede tanıştıkları o sanal dünya, aslında sadece masum oyunlardan ibaret değil. Eskiden anne ve babalar çocuklarını konuştukları kişilerle, gittiği geldiği yerlerle denetlerdi. Şimdi aileler o denetimi aynı şekilde hatta fazla daha dikkat ederek sanal dünyada da uygulamalı. Çünkü orası intihardan istimara tehlikelerle dolu bir dünya…

KÖTÜ İNSANLARIN YENİ ALANI BİLGİSAYAR OYUNLARI

Çocuğunuzun oyun oynadığı dijital ortamdaki çok daha önemli bir tehlike de konuştuğu “Belirsiz” kişiler. Söz konusu kişiler, çocuğunuzla sesli, görüntülü veya yazılı olarak iletişime geçebiliyor. Bunların hepsini hiçbir uygulamaya gereksinim duymadan, oynanan oyun içerisinde yer alan iletişim kanalıyla yapabiliyorlar. Buna organ kaçakçıları, uyuşturucu satıcıları ve çocuk istismarcıları da dahil. Evet o kişiler genellikle bu alana yönelmeye başladılar. Çocuklarımızı okulda, mahallede, gittiği geldiği yerlerde kontrol altında tutmak görece daha kolay ancak sanal dünyada bu kontrolü sağlamak teknik bilgi eksikliği nedeniyle hepimiz için mümkün olmayabilir.

Çocuklar gençtir ve hata yapabilir. Kötü niyetli insanlar gençlerin bu hatalarına çeşitli virüs yazılımı ile ulaşarak, çocuklarımızı tehdit edip, onlara istediklerini yaptırabilirler.
Bu noktada ebeveynlerin gerekirse bir bilgisayar uzmanından da yardım alarak çocuğun bilgisayar başında neler yaptığını öğrenmeleri gerekir. Bu noktada dikkat edilmesi bir diğer husus da çocuğa bunu hissettirmeden yapmak ve ona özel hayatına müdahale edildiği hissini yaşatmamaktır.

Öte yandan çocukların intihara sürüklenmesi ve kötü alışkanlıklar edinmesi sadece oyun içerisindeki iletişimden de kaynaklanmıyor. Niyeti kötü olan bazı insanlar bu oyunlar aracılığı ile çocuklarınızın bilgisayarlarındaki her türlü veriye ulaşmayı da başarıyor. Elde ettikleri verilerle çocuklara şantaj yaparak her istediklerini gerçekleştirebiliyor.

“SANAL DÜNYA ÇOCUĞUNUZU ÖLDÜREBİLİR”

Konu ile ilgili görüşlerini aldığımız Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Yelda Tan, “Bu tür oyunlarda çocukların intihar etmesi mümkündür. Oyun içerisinde bilinçaltına gönderilen mesajlar ve korku efektleri çocuğun iç dünyasında bunalım oluşturabileceği için intihar etmeleri pek mümkün olarak görebiliriz.” ifadelerini kullandı.

Çocukların bir anda intihara sürüklenmesinin o kadar kolay bir iş olmadığını belirten Tan, “Ailenin kontrolünü çok önemli görüyoruz bu konularda, ama bir çocuk oyun yüzünden intihar eder mi sorusuna net cevap veremeyiz. Ülkemizde yaygın bir oyun yüzünden ölüm gerçekleşmediği için üzerinde çalışma yapılması mümkün değil. Şunu da belirtmekte fayda görüyorum, çocuğun bilinçaltında psikolojik bozukluklar söz konusu ise oyunda verilen mesajlarla birlikte intihara meyil etmesi mümkün olabilir. O anda verilen mesajlarda çocuğu öyle derinden yönlendirmeleri gerekiyor ki hayatını sonlandırmaya kadar gidebilir.”

13 YAŞINDAN ÖNCE ÇOCUKLARI SOSYAL MEDYADAN UZAK TUTUN

Aileleri 13 yaşına kadar çocuklarına sosyal medya kullandırtmamaları konusunda uyaran Tan, şunları söyledi:

“Çocuklarına sosyal medya hesapları açıldığı zaman ailelerin mutlaka şifrelerini bilmeleri gerekiyor. Neredeyse her gün sosyal medya üzerinden kandırılan ya da istismar edilen çocukların aileleriyle görüşüyoruz. Özellikle kız çocukları cinsel olarak aşırının üzerinde istismara maruz kalıyor. Kız çocukları yaşadıkları mağduriyeti aileleriyle paylaşamadığı için intihara kadar gidebilen vakalarla karşılaşabiliyoruz.

Aileler çocukları üzerinde denetim sağlayamadığı için teknolojinin getirdiği sorunlarda her geçen gün artıyor diyebiliriz. Anne, baba elinde telefon, çocuklarının elinde telefon olunca istismarda yanlış bilgi edinmede kaçınılmaz oluyor. Aileler mutlaka evlerindeki internette sınırlamalara gitmelidir. Strateji üzerine yapılan oyunlar çocuklarımıza oynatılabilir ancak kapalı alanda değil. Ailenin gözü önünde herkesin görebileceği şekilde oynanırsa çocuklarımızın denetimini daha sağlıklı yapmış oluruz.”

MALUM OYUNUN TASARIMCILARI SAĞLIKLI DEĞİL

Uluslararası Sosyal Medya Derneği’nin (USMED) yaptığı açıklamaya göre, psikolojisi bozuk 21 yaşında bir programcı tarafından tasarlanan bu oyun, çeşitli yöneticiler tarafından oyunculara verilen 50 farklı görev ile tamamlanıyor. Çok kısa bir zaman önce oyununun programcılarından biri, oyunla ilgili dehşet verici şeyler anlatarak bu konudaki suçunu itiraf etti.

Bu olayın ardından, oyunun tasarımcısıyla birlikte oyunda yetkili olan diğer kişiler de ülkede aranmaya başladı. Öyle ki, psikolog bir kadın dahi bu oyundan dolayı şu an polis tarafından aranıyor.

Aranma nedeni ise oyunun müziklerini ve videolarını oyuncuların bilinçaltına etki edecek şekilde hazırlamak ve intihara teşvik edilmelerini sağlamak!
USMED’in verdiği bilgilere göre, oyun içeriği şu şekilde:

Oyun kurallarında görüldüğü gibi, oyunculardan 29. ve 49. görevler arasında her gün sabah 04:20’de uyanıp oyunun kurucusunun gönderdiği müzik ve korkunç videoları izlenmesi veya dinlenmesi isteniyor.

Sonuncu görev olan 50. görevde ise oyuncunun çatıdan atlayarak intihar etmesi isteniyor.

“ASLINDA TAM BİR OYUN DEĞİL, BİLİNÇALTI SİSTEMİ”

Yazılımcı ve Siber Güvenlik Uzmanı Muharrem Demir ise çocukların ve gençlerin dijital dünya ile yolculuğunun zaman zaman tehlikeli sonuçlar doğurabileceğini söyledi.
Online oyunların tehlikelerini gözler önüne seren haberlerin medyada yer bulduğuna dikkati çeken Demir, “Bunlar aslında tam bir oyun değil. Telefona inen bir nevi direktiflerden oluşan bir bilinçaltı sistemi diyebiliriz.” dedi.

SOSYAL MEDYA MALUM OYUN HAKKINDA ÖNLEM ALDI

Devlet kurumları tarafından da bu tarz çocukları psikolojik olarak etkileyen oyunların üretilmesine ve dağıtılmasına kesinlikle izin vermemek, oyunları denetim altında tutmak ciddi adımlar atılması gerekiyor. Bu önlemlerden bir tanesi fotoğraf paylaşım sitesi olan Instagram’da alınmış durumda. İnstagram söz konusu oyunu aramak yaparak ulaşmak isteyenlere uyarı notu iletiyor.

Arama yapanlar aşağıdaki şu otomatik mesaj ile karşılaşıyorlar:

“Aradığın sözcükleri veya etiketleri içeren gönderiler çoğu zaman zarara neden olabilen ve hatta ölüme yol açan davranışları teşvik ediyor. Zor bir dönemden geçiyorsan sana yardımcı olmak isteriz.”

Kurbanlarını “Biyolojik atıklar” olarak tanımlamış

Oyunun kurucusu 22 yaşındaki Philipp Budeikin, Rusya’da çıkarıldığı mahkeme tarafından 3 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Ancak en az 15 intihar vakası ile ilişkilendirilen Budeikin’e verilen bu ceza Rus kamuoyunda tartışma çıkarttı.

2016 yılı Kasım ayında tutuklanan, Budeikin, duruşmalardan birinde, toplumda temizlik yaptığını söyleyerek, kurbanlarını “biyolojik atıklar” olarak tanımlamıştı.

Editörün notu: Değerlendirmesini yaptığımız söz konusu gençleri intihara sürükleyen oyunun ismini vermememizin nedeni: Hem oyunun reklamını yapmamak hem de çocuklarımızın dikkatini çekerek bu oyuna yönelmelerine sebep olmamaktır.

Emre Şentürk