DOLAR 0,0000
EURO 0,0000
STERLIN 0,0000
ALTIN 000,00
BİST 00.000
Mehmet Nuri BİNGÖL
Mehmet Nuri BİNGÖL
Giriş Tarihi : 11-08-2021 10:57

Hüseyin Avni Ulaş, Said Nursi Ve Hürriyet-İ Hakiki

Zamanın “müstakim hat üzerinde" cereyan etmediği”, ”Zaman döne döne ilk çıktığı noktaya erişti.” (N.Fazıl -Çöle İnen Nur)   beyanından da belli…

 

Yıl 1923. Kasım sonları. Mekân Ankara, Büyük Millet Meclisi…

 

Büyük zafer’den sonra Ekim’de ”isim ve resimden ibaret” cumhuriyet" (Bediüzzaman, Şualar) – ilan edilmiş;

 

” Bu hava içinde ne dostluklar düşmanlığa, ne düşmanlıklar dostluğa çevrildi. Ve ister istemez kürsü suçlamaları, tasfiye niyeti veya -hiç değilse- arzuları hâlini aldı. Bu, cümlelerin değişmesinden anlaşılıyordu. Bir gün Avni Bey, kürsüden bağırdı:

 

- Bu büyük, bu eşsiz zaferi… Bu cumhuriyeti ne yapacağız…” (Buğra Tarık, Firavun İmanı, s. 192)

 

“Kandilli’de 23 Şubat 1948’’de rahmetli oldu. Kim? Hüseyin Avni Ulaş. Hüseyin Avni Ulaş kim? Cumhuriyetin “ demokratikleşmesi” için Birinci Meclis’te büyük çaba gösteren ilk demokratlarımızdan…” ( Star, 22 Şubat 2009) şeklinde sunulan Avni Bey.

 

Kısmet; rahmetlik olmadan önce röportaj yaptığımız Tarık Buğra yakın tarihle alakalı o orijinal fikir ve eserlerinin hemen hemen hepsini, Hüseyin Avni Bey’in sohbetlerindeki hatıralardan “ süzdüğünü” söylerken – aslında- nasıl bir kaynağın yanında bulunduğunu bilmiyordu belki de.

 

Hüseyin Avni  milli iradenin bayrakdarlığını sadece 1. Meclis’ in “meşruti” havasında değil, İttihad ve Terakki Fırkası’nın ileri gelenlerine karşı da yapmıştı. Tıpkı Bediüzzaman said Nursi gibi.

 

İstiklal Harbi’nin en ateşli günlerinde, İngiliz Başkumandanı tarafından “vur emri” ile arandığı ve defalarca şifreli telefonlarla Ankara’ ya çağrıldığı halde ”Ben cephe gerisinde çalışmaktan hazzetmem!” ” diyerek davetleri elinin tersiyle iterek bir nevi muhalefetini gösteren Said Nursi gibi.

 

Ankara’ daki heyacanlı günlerinden sonra, Ankara garında kendisini yolcu etmeye gelenlerin suallerine; ”İslamiyet’in heykelleri hanlardır, imarethanelerdir, hastanelerdir, medreselerdir; eğer hamiyyetiniz varsa bunları imar ediniz.” diyerek icraatlara karşı halkın menfaat göreceği meselelere verdiği ehemmiyetle muhalefetini ilan eden Bediüzzaman gibi.

 

Altan’ın hatırlatmasına dönelim gene:

“Özellikle Hüseyin Avni Ulaş İttihatçı bir özellik olarak gördüğü kişi ve dar çevre egemenliğine, merkeziyetçiliğe karşı çıkmaktaydı.

Hukukun üstünlüğünü ve halkın iradesini savunuyordu.

İyi bir hukukçu olmasının da katkısıyla, cumhuriyetin demokratikleşmesini her fırsatta öneriyor, aksine gelişmeleri de eleştiriyordu.”

“ Cumhuriyeti demokratikleşme arzusunda olan herkesin rahmetle anması gereken tarihsel kimliklerimizden biri Hüseyin Avni Ulaş.” (agg, 22.02.2009)

 

 Altan’ın yazısının son kısmına iştirak etmiyorum. Ondan bir büstün bile esirgendiğini esefle yazıyordu. Bırakın Bediüzzaman’ dan bir özür, mezar yeri bile esirgenmiş, onun adına bir külliye bile az görülmüş.

 

Buğra’nın Akif ve Hüseyin Avni Başkanlığındaki II. Grubun hikâyesini anlattığı “Firavun imanı” romanındaki temel bakış açısıyla son vermek istiyorum. Küçük Ağa” romanında çeşitli karakterlerin şekillendirdiği İstiklâl Mücadelemizin başlanıcında Türk milletinin içine düştüğü buhran ve tereddüt incelenirken, onun devamı sayılabilecek eserde ise, bu mücadeleye gönülden inanan ve bağlı olanlarla, onları saf dışı ederek zaferden pay kapma yarışına giren insanlar ve yetişme tarzları tahlil edilmektedir.

 

Karakterlerin yetişmesi ve tanıtılması, bu dalaverecilik ve kapkaççılığa nasıl ve hangi mihrakların teşvikiyle alıştıklarını hem vaka , hem zaman, hem de yapı bölümünde anlatıldığından burada bahsedilmeyecektir.

 

Yazarın, kişilikler açısından vermek istediği fikirlerden biri ve en büyüğü, mizaçların değişmezliği düşüncesidir. Eğer kişilerin mizaçlarını bir anlayabilsek, meydana gelebilecek olan hâdiselerin gelişme seyrini ve sırasını da tahmin edebilirdik. Bu anlayışı, Hüseyin Avni Bey’in şu düşüncesinde buluruz:

 

”- Allah bütün akılları sergilemiş ve yeniden dağıtmak istemiş de, bu tasavvuru güç sergide, uzun uzun uğraştıktan sonra, bütün insanlar gene eski akıllarını bulup almışlar.”” (age. s. 96)

 

Mehmet Âkif’in kanaatına göre, gerçek kahramanların yerine oturan Ali Yusuf tıynetli “Firavun imanlı” şahsiyetler, istiklâl mücadelesi ve kendi milletinin “kudretine” inanmadığı halde, zafer ihtimali belirir belirmez Ankara’ya doluşmakta, fakat en ufak bir mağlubiyet işareti göründüğü zaman, Ankara’dan hemen uzaklaşmaktadırlar. (age. s. 27- 28)

Hüseyin Avni- Mehmet Âkif grubunun zafer sonrası için taşıdıkları kanaat şu ifâdlerle göz önüne konulur:

“ –

“Hüseyin Avni Bey de, Akif dahil, beş on kişilik arkadaş grubu da, muhtemel zafer sonrası için bir zümre diktatörlüğünün kurulmakta olduğuna artık kuvvetle inanmaktadırlar.

 

Gazi Paşa, son aylarda bütün zamanını ve dikkatini cepheye bağlamıştı. Ankara’ya pek seyrek geliyor, bu gelişlerinde de Meclis’teki oyunları yürüten şahıslar tarafından çembere alınıveriyordu.

 

Avni Bey, Paşa’yı çok iyi anladığına inanırdı. Ankara’ yı çembere alan ve çıkarlarından başka bir şeyi düşünmeyen türediler Paşa’nın proje, plan ve prensiplerini biliyor veya seziyorlardı. Onların bu tutumuna kraldan çok kralcılık, demek yerinde olurdu. Avni Bey, gene onların Paşa’dan çok kendi dünyaları, kendi ikbal ve ihtirasları için çalıştıklarından da pek emindi.” (s.177- 178)

 

Ali Yusuf’’un inkılaplara karşı olanların “vatan haini” sayılması ve idam edilmesi gerektiği fikrinin, bizzat kendisi vatan haini olan birinin ağzından göz önüne konulması oldukça orijinal ve mânalıdır. (s. 177)

 

Mehmet Nuri Bingöl

NELER SÖYLENDİ?
@
Mehmet Nuri BİNGÖL

Mehmet Nuri BİNGÖL

DİĞER YAZILARI İsmaıl tohum'u fidana ardından ağaca duracaktır! KARAR/LAR "KORUCU" PARTİ! Masum Nasreddin Hoca- bahtsız M. AKİF Mahzun ve şevkli notlar... Size Mi Kaldı?.. Fedâkârlık, İsar Farkı Bid'akârlık ve Bahaneler Adını Ne Koyarsan Tevhid Meşalesi- 1 Wagner- çeçen ittifakı mı? "Dini vakıf" genci neye hazırlar? 28 Mayıs, 27 Mayıs'ın Rövanşıydı Medresetü’z-Zehra ve Ehl-İ Hak Mezhebinin Muhafazası D ö n g ü Müspet Müspet De Istılahi Manası Nedir! Allah kimseyi fahiş - sefil- etmesin! Zafer Sabırdadır ve Ağustos En Büyük Burhan Mucizeler-1 Her esma tecellisi resul’ün mucizesi gibidir.-ı Vatan-i aslimiz cennet mi, dünya mı! HİLÂL ve YILDIZ’IN "TEÂLİ" ETMESİ... Dünya, Dünya Dedikleri Vatan giderse ekmek bedava satılsa ne yazar! Ehli Sünnet Cemaati İtikadı Şerrin Harcını Karmak Fetö'nün b planı M(z)illet ittifakı + "muhakeme-i akliyeden noksan" dini darlar! Kafkaslara Konan Kartal Satır Arasını Okumak Yahut Saffı Evvele Düşmanlık Osmanlı ve Fiyat Ayarlaması Siyasetle İlgili Kimi Notlar-1 Dâvet Bahar Adır Bundan Geri Gönlü İhya Seferberliği Fetö'nün B Planı Encesi Temizlemek İçin Necisi Tahrik Etmek Akıl İşi Mi! Yaptığımız Yapacaklarımızın Teminatıdır Zilleti ve usa'cı fetöyü savunmak asyacılık mı! Minnet Almayışınız, Şimdi Kanaat Şeklinde Yaşanmalı Milletçe Bizde Melik Dahar Aslında Melik Zahir Tanpınar Ekolünden Romancımız Hüseyin Yılmaz Tiftiklenen Mazim Selmanı Pak Aynasında Kut Zaferi Parladı Ahmed-İ Hâni Birlik Meşalesi Haçlı Ve Emperyalist Zihniyetlerin Zulmettiği Milletler Neyle Kurtulur! Hain içerden olunca! Kuyruklu Yalan Ve Algıdan Medet Umanlar! Bilerek Veya Bilmeyerek Şerrin Harcına Kürek Sallayanlar İkiyüzlülüğün Alfabesi Bir Asimetrik Savaş Çeşidi Bir Asimetrik Savaş Çeşidi Aman Aman Aman, Teyakkuz! Zillet İttifakı Adayına Sorular! İmanları Diritme Hareketi İçin... İlimden İlhama Esintiler Gönlü İhya Seferberliği Olacağı Beklemek İman Ve Amel Yalel Sedaları veya Aksa Mescidi! Ramazanda bir tefekkür! Metnin Anahtar Kelimesi Külliyat'ı Anlamak Üzerine-2 Akif İslam Şairidir Yahut İstiklal Marşı Şairi İhlas, “Îsar” Münasebeti Eski Değil, Eskimez Said 28 Şubat'çı "Kafa" Bu Sefer de Erdoğan'ı Hedef Aldı Kavala Talebi Üzerine… Düşman Kime Saldırıyorsa…! Alma Mazlumun Ahını... Manevı “Seyyidlik” Resulullah Dāvasına Sahip Çıkmaktır Geç Bir Osmanlı Yazısı Tarihi Sevdiren Adam'a Rahmet Dileğiyle Külliyat'ı Anlamak Üzerine-2 Külliyatı Anlamak Üzerine-1 "Silik Söz”lerin Gezdiği Arena Zekânın Zekâtı Borcu Silmez; Mecazidir o... Asıl Ambargo Zihinlerde; O Kalktıysa Onlarcası Bile Hava Civadır Bize... Tek Derdi Dünya Olan Şebeke İnternet ve Sosyal Medyada Türkçenin Doğru Kullanımı Tepetaklaydı İçim... “Akibet Müttakilerin” ve “Kadere Teslim” Olanların Değil mi! Taklacı Kuş Olmak Kimi Vurur Önce! Duzah mı, Vicdan mı? Ehl-İ Hak Olan Sünnet İtikad Mezhebi Muvakkat İttifak ya da Tapu Dağıtmak! Bulut Ve Ördek Meseli Mitoman Siyasi Belki Mazur, Ya Taammüden Yapan! Van Yolundaki Han Kapısı” ya da Muzdarip İslam Alemi! Mutasavvufa ‘Felsefe Yapma Deme’ Hadsizliği! Bu Asrın Bir Mücahidi: Fırıncı Ağabey Türkmenem! İpin Ucunu Verdiysen Geçmiş Olsun! Belirsiz Bırakmak da Bir Aleniyettir! Eyüp Otman Ağabey Dünya Dedikleri Acayip Yer Layt Laikratos, Artan Sekülerizm! Navteks Bir Ara Formül Asıl Hedef MEB Çığlığı Afakta Yankılanmayan Yazar” Olur Mu! Çay Deyip Geçmeyin Yine İspanyol Siyaseti veya İstanbul Sözleşmesi Osmanlı'nın Töresi Sünnetin ta Kendisidir! Doğruyu Her Yerde Dememek Ama Hangi Makamda? Sarp Ufukların Hikâyesi Nur’ların Ahirzamandaki Makamı ve Bütünlük... 15 Temmuz'da Bize Kefen mi Biçmek! Meydandayız, Gel de Biç! Düşünme Özgürlüğüne Set Haline Dönüşmüş Bir Kanun: 5816 Ayasofya Davası İçin Her Nakil Seslendirildi de... İbibikler Öttüğünde Ordayım! İhlas, Hal-i Alem Siyaseti Ve "Siyaset-i İslamiye" Hakiki Meşveret! CHP'nin Hali Pür-Melali Ve Tir Tir Titremek! Said Molla, Şeyh Said Ve Molla Said Bediüzzaman Bir Mi! Ayasofya Fethi Ve Zincirler... Ver Elini Türkmeneli Sünnet İtikadında Mehdi Bay - Ram Düşünceleri... Suriye Yahut Diyar-I Şam Korona Sürecinde İslam! Her Zamanın Pakraduni'si Aya Sophia Mı, Mahzun Mabed Mi? Fatih'in Bedduasından Ne Kurtuluş Ne Zaman! Nefsi Yenmek Ve Koronayı Yenmek. Hangisi Zor! Sait Molla, Molla Said Farkı Nâbî'yi Nabi Eden Hüsn-ü Nazar... Ne Çektikse Kamal'lardan... Vatanı Sevmek... “İstiklâlden İstikbâle” Deneme Eseriyle “Efendi Bey” Romanı “İstiklâlden İstikbâle” Deneme Eseriyle “Efendi Bey” Romanı Enbiya Şehri Urfa Ama Diyarbakır Şehr-i Ashab! Halilullah (As.) Baltanın Sapı... Keşke Haklı Çıkmasaydık... Fasl-I Paşa “Hikmet-İ Kudsiye” İle Felsefe Hikmeti Münazarası Doğubayezıd Hâni Elif Öğretmen Ve Romancı Hüseyin Yılmaz! Fikir Cüceliği! Tarih; Gerçek Aynası! Yol Açıcılar- Yol Kapatıcılar İdilhan, İlhanlı Ve El-Megiddo Ovası!.. “Hakikatı dışlamış kimselerle tevhidi toplum inşa edilemez.” " Erkeğe karı libası yakışmaz" veya "kendi yürüyüşünü terk etti..." meselesi... Göbeklitepe Diye Bir Yer Kimlere? Yokuşta Yürüyenler ( Bir Emek Hülasası) "Şura-yı Hakiki" Veya "Meşveret-i Şer'iyye" Yeni FETÖLERİ “Önlemek” İçin… -2 Medeniyet dediğin tek dişi savunan kimler?.. Yeni FETÖ’lerin önünü almak... Mehdi İttihad-I İslam Ordularının Başkomutanı Züğürtlük Gazeli Akasya -1 Manevi “Seyyidlik”, Resululah (Asm)Nin Dāvasına sahip çıkmaktır! Üfürükten teyyare kripto vazife! Fedakârlığa Farklı Bir Bakış Kısır döngü yahut "fasit tevilat"
KÖŞE YAZARLARI TÜMÜ
NAMAZ VAKİTLERİ
Gazete Manşetleri
Yol Durumu
BURÇ YORUMLARI
  • KOÇ
    Koç Burcu
  • BOĞA
    Boğa Burcu
  • İKİZLER
    İkizler Burcu
  • YENGEÇ
    Yengeç Burcu
  • ASLAN
    Aslan Burcu
  • BAŞAK
    Başak Burcu
  • TERAZİ
    Terazi Burcu
  • AKREP
    Akrep Burcu
  • YAY
    Yay Burcu
  • OĞLAK
    Oğlak Burcu
  • KOVA
    Kova Burcu
  • BALIK
    Balık Burcu
ANKET OYLAMA TÜMÜ
E-Bülten Kayıt
ARŞİV ARAMA