Suç işlediği iddiasıyla hakkında soruşturma yürütülen ve bu soruşturmalar nedeniyle görevlerinden uzaklaştırılmış belediye başkanları var.
Örneğin Ataşehir Belediye Başkanı Battal İlgezdi, hakkında yürütülen yolsuzluk soruşturması kapsamında görevinden uzaklaştırıldı. Ama görevinden uzaklaştırılan Battal İlgezdi, CHP tarafından yeniden Ataşehir Belediye Başkanlığına aday gösterildi.
Yolsuzluk sanığını yeniden aday gösteren CHP’nin tercihinin siyasi karşılığını elbette Ataşehir seçmeni değerlendirecektir ve benim gözlemime göre yeniden seçilmesi de mümkün değil.
Peki, olur ya görevinden uzaklaştırılan belediye başkanı belediye başkanlığı seçimini kazanırsa görevden uzaklaştırma kararı kendiliğinden yürürlükten kalkar mı? Yani belediye başkanlığı görevine başlayabilir mi?
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 127. Maddesinin 4. Fıkrasının 2. Bendi aynen şu şekilde “Görevleri ile ilgili bir suç sebebi ile hakkında soruşturma veya kovuşturma açılan mahallî idare organları veya bu organların üyelerini, İçişleri Bakanı, geçici bir tedbir olarak, kesin hükme kadar uzaklaştırabilir.”
Anayasa kuralına dikkat ederseniz, hakkında kovuşturma yapıldığı yani ceza davası açıldığı için görevinden uzaklaştırılan belediye başkanı hakkındaki uzaklaştırma kararı bir sonraki seçime kadar değil hakkındaki konuşturma yani ceza davası sona erene kadar devam eder.
Belediye Kanunu’nun 47. Maddesi ise aynen şu şekilde “Görevleriyle ilgili bir suç nedeniyle haklarında soruşturma veya kovuşturma açılan belediye organları veya bu organların üyeleri, kesin hükme kadar İçişleri Bakanı tarafından görevden uzaklaştırılabilir. Görevden uzaklaştırma kararı iki ayda bir gözden geçirilir. Devamında kamu yararı bulunmayan görevden uzaklaştırma kararı kaldırılır. Görevden uzaklaştırılanlar hakkında; kovuşturma açılmaması, kamu davasının düşmesi veya beraat kararı verilmesi, davanın genel af ile ortadan kaldırılması veya görevden düşürülmeyi gerektirmeyen bir suçla mahkûm olunması durumunda görevden uzaklaştırma kararı kaldırılır. Görevden uzaklaştırılan belediye başkanına, görevden uzak kaldığı sürece aylık ödeneğinin üçte ikisi ödenir ve bu süre içinde diğer sosyal hak ve yardımlardan yararlanmaya devam eder.”
İçişleri Bakanlığının görevden uzaklaştırma kararı bir idari karardır. Her idari kararda olduğu gibi İçişleri Bakanlığının görevden uzaklaştırma kararına karşı da itiraz ve dava yolları açık.
İdari kararlar nitelikleri gereği kesin ve uygulanması zorunlu olan kararlardır. İdari kararlar bir yargı kararı veya bir başka idari kararla ortadan kaldırılmadıkça, bu kararların gereğine göre işlem yapılması zorunludur.
İçişleri Bakanlığı tarafından verilen görevden uzaklaştırma kararının hangi durumlarda kendiliğinden ortadan kalkacağı kanunda ayrıntılı bir şekilde yazılmış.
Görevden uzaklaştırma kararının kendiliğinden ortadan kalkması nedenleri arasında yeniden seçilme yok. Yani görevden uzaklaştırılan belediye başkanının yeniden seçilmesi halinde hakkındaki görevden uzaklaştırma kararı kendiliğinden ortadan kalkmıyor.
Devamında kamu yararı bulunmayan görevden uzaklaştırma kararı İçişleri Bakanlığı tarafından kaldırılabilir. Görevden uzaklaştırılanlar hakkında; kovuşturma açılmaması, kamu davasının düşmesi veya beraat kararı verilmesi, davanın genel af ile ortadan kaldırılması veya görevden düşürülmeyi gerektirmeyen bir suçla mahkûm olunması durumunda görevden uzaklaştırma kararı kaldırılır.
Kamu Hukuku bir statüler hukukudur. Görevden uzaklaştırma kararı ile belediye başkanının statüsü değiştirilmiş olur. Görevden uzaklaştırma kararı ile değişen statü ancak bu kararın kaldırılması ile değişir.
Dolayısıyla hakkında görevden uzaklaştırma kararı bulunan belediye başkanı eğer yeniden seçilirse hakkındaki görevden uzaklaştırma kararı kaldırılmadıkça belediye başkanlığı görevine başlayamaz.
Yaşar BAŞ